طیبه مصباح زاده؛ فرشاد سلیمانی ساردو؛ الهام رفیعی ساردویی؛ فاطمه فرزانه پی
چکیده
دمای خاک یکی از مهمترین پارامترهای تأثیرگذار بر روی فرایندهای هیدرولوژیکی میباشد و یکی از عوامل مؤثر در استقرار پوشش گیاهی در مناطق خشک است. بررسی‌ها نشان داده است دمای خاک تحت تأثیر پارامترهایی از قبیل متوسط دمای هوای روزانه، حداقل و حداکثر دمای روزانه، تبخیر، تابش خورشیدی، تعداد ساعات آفتابی و بارش میباشد؛ شناخت از ...
بیشتر
دمای خاک یکی از مهمترین پارامترهای تأثیرگذار بر روی فرایندهای هیدرولوژیکی میباشد و یکی از عوامل مؤثر در استقرار پوشش گیاهی در مناطق خشک است. بررسی‌ها نشان داده است دمای خاک تحت تأثیر پارامترهایی از قبیل متوسط دمای هوای روزانه، حداقل و حداکثر دمای روزانه، تبخیر، تابش خورشیدی، تعداد ساعات آفتابی و بارش میباشد؛ شناخت از مدل تغییرات دما در اعماق مختلف خاک میتواند در تعیین نیاز آبی گیاهان و فعالیتهای بیولوزیکی بسیار مؤثر باشد. با توجه به اهمیت موضوع، در این مطالعه از دادههای سینوپتیکی اصفهان بهمنظور مدلسازی دمای خاک در عمق 5 تا 100 سانتی متری خاک با استفاده از شبکۀ عصبی– مصنوعی استفاده شد. نتایج نشان داد که خطای مدل با افزایش عمق افزایش پیدا میکند بهطوریکه بیشترین خطای مدل در عمق 100 سانتیمتری و کمترین خطای مدلها در عمق 10 سانتیمتر از سطح میباشد. همچنین نتایج نشان داد افزایش خطای مدلهای شبکۀ عصبی مصنوعی در شبیهسازی تغییرات دمای خاک در لایههای عمقی میباشد و علت اصلی افزایش کارایی مدلهای هوش مصنوعی در شبیهسازی دمای خاک در لایههای سطحی نسبت به لایههای تحتانی عمدتاً مربوط به کاهش همبستگی بین پارامترهای اقلیمی و تغییرات دمای خاک در لایههای تحتانی نسبت به لایههای فوقانی است. به طوری که ضریب تغییرپذیری دمای خاک با افزایش عمق نسبت به لایههای سطحی کمتر است و کمتر تحت تأثیر متغیرهای اقلیمی از جمله دمای خاک قرار میگیرد.
حسین نوروزی قوشبلاغ؛ اصغر اصغری مقدم
چکیده
منطقه ملکان یکی مناطق بسیار فعال کشاورزی شمال غرب کشور است که نیاز آبی آن از منابع آب زیرزمینی تأمین میشود. متأسفانه وجود حدود شش هزار چاه بهرهبرداری در دشت و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی باعث افت شدید سطح آب و به‌تبع آن افزایش شوری آبخوان دشت ملکان گردیده است. به همین منظور با پراکندگی مناسب، 27 نمونه از منابع آب منطقه ملکان، ...
بیشتر
منطقه ملکان یکی مناطق بسیار فعال کشاورزی شمال غرب کشور است که نیاز آبی آن از منابع آب زیرزمینی تأمین میشود. متأسفانه وجود حدود شش هزار چاه بهرهبرداری در دشت و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی باعث افت شدید سطح آب و به‌تبع آن افزایش شوری آبخوان دشت ملکان گردیده است. به همین منظور با پراکندگی مناسب، 27 نمونه از منابع آب منطقه ملکان، جمع‌آوری گردیده و مورد آنالیز هیدروشیمایی قرار گرفت. نتایج آنالیز نمونههای برداشت شده با نمونه آب دریاچه از نظر هیدروشیمی عناصر اصلی، مقایسه گردید. سپس از مطالعات ژئوفیزیکی، دیاگرام‌های ژئوشیمیایی، نسبتهای مختلف یونی و تحلیل عاملی برای بررسی منشأ شوری استفاده شد. نتایج نشان داد که منشأ شوری فزاینده در آبخوان‌های دشت‌های اطراف دریاچه، این است که در انتهای دشت‌ها شیب بسیار کم و رسوبات فوق‌العاده دانه‌ریز میباشد، در نتیجه وقتی جریان‌های زیرزمینی با چنین رسوباتی برخورد می‌کنند، حرکت آنها کند شده و آب در اثر نیروی کاپیلاری بالا آمده و سطح آب زیرزمینی نزدیک به سطح زمین می‌گردد، در نهایت عمق کم آب زیرزمینی باعث تبخیر شدید و افزایش شوری آب زیرزمینی میشود. علاوه بر این پخش جریان‌های سطحی در قسمت‌های انتهایی دشت باعث تبخیر و به وجود آمدن نمک‌زارهایی میشود که در اثر بهرهبرداری زیاد، جریان تدریجی آب‌ها به طرف بالادست حوضه برقرار شده و باعث شوری آبخوان‌ها میشود. همچنین وجود لجن‌های شور باقیمانده از دریاچه قدیم در زیر آبرفت‌ها و سازندهای دارای نمک باعث میشود که بر اثر برداشت زیاد از آبخوان‌ها و پایین رفتن سطح آب زیرزمینی، بالا آمدن آب شور در قسمت‌های زیرین لایههای رسی اتفاق افتاده و آب شور به چاه برسد.
سجاد نیسی؛ بیژن خلیلی مقدم؛ امین ذرتی پور
چکیده
فرسایش خندقی از اشکال تشدید شونده تخریب خاک در اراضی مرتعی و کشاورزی است، که وجود آن هشداری جدی در تخریب سرزمین و نشانه‌ای از فرسایش پیشرونده است. پایش گسترش طولی خندق به منظور تعیین عوامل موثر بر آن برای برنامه ریزی کارا حفاظت آب و خاک ضروری است. این مطالعه با استفاده از عکس های هوایی سال 1343، 1374و پیمایش صحرایی سال 1393بهمراه سیستم اطلاعات ...
بیشتر
فرسایش خندقی از اشکال تشدید شونده تخریب خاک در اراضی مرتعی و کشاورزی است، که وجود آن هشداری جدی در تخریب سرزمین و نشانه‌ای از فرسایش پیشرونده است. پایش گسترش طولی خندق به منظور تعیین عوامل موثر بر آن برای برنامه ریزی کارا حفاظت آب و خاک ضروری است. این مطالعه با استفاده از عکس های هوایی سال 1343، 1374و پیمایش صحرایی سال 1393بهمراه سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) به بررسی رشد طولی30 خندق و تعیین عوامل اصلی ایجاد آن و نیز تعیین سهم تولید رسوب (بارمعلق و بستر) حاصل از پیشروی خندق ها در حوضه درب خزینه خوزستان می‌پردازد. نتایج نشان داد که در دو دوره زمانی مذکور میزان متوسط رشد طولی خندقها به ترتیب 37/0و 65/0متردرسال بوده که با مقایسه دو دوره زمانی سال 1343-1374 با 1374-1393، میزان رشد طولی خندقها به ترتیب 37/0و 65/0 متر در سال برآورد گردید که بطور متوسط دوره دوم نسبت به دوره اول، 77درصد رشد نشان داده است. همچنین مدل رگرسیونی نهایی گسترش طولی خندق با 9 فاکتور اصلی و ضریب همبستگی 95/0بسط داده شد؛ بطوریکه مدل نشان داد از بین فاکتورهای اصلی، فاکتور سدیم محلول، هدایت الکتریکی و مقدار مواد آلی با ضریب تبیین 83/0و بیشترین تاثیر را در توسعه خندق دارند. همچنین بیش از دوسوم رسوب خروجی خندق‌های منطقه به صورت بارمعلق و یک سوم آن بصورت بارکف (ذرات بزرگتر از 63 میکرون به عنوان بار کف) خارج می شوند. این موضوع در انتخاب نوع برنامه های پیشگیری و اصول حفاظتی خاک در منطقه اهمیت فراوانی دارد.
علی یزدان پناهی؛ خالد احمدالی؛ سلمان زارع؛ تورج شعبانی عمران
چکیده
هدایت هیدرولیکی اشباع یکی از مهمترین ویژگیهای فیزیکی خاک است که در مدلسازی حرکت آب، انتقال املاح و آلاینده‌ها در محیطهای متخلخل، تعیین، مقدار و سرعت نفوذ، طراحی زهکش‌ها و دیگر فرآیندهای هیدرولوژیکی کاربرد زیادی دارد. در این مطالعه با افزایش سطوح مختلف ( 1، 3 و 5 درصد) بایوچار طبیعی و بایوچار کمپوست زبالۀ شهری به خاک جمعاً ...
بیشتر
هدایت هیدرولیکی اشباع یکی از مهمترین ویژگیهای فیزیکی خاک است که در مدلسازی حرکت آب، انتقال املاح و آلاینده‌ها در محیطهای متخلخل، تعیین، مقدار و سرعت نفوذ، طراحی زهکش‌ها و دیگر فرآیندهای هیدرولوژیکی کاربرد زیادی دارد. در این مطالعه با افزایش سطوح مختلف ( 1، 3 و 5 درصد) بایوچار طبیعی و بایوچار کمپوست زبالۀ شهری به خاک جمعاً 16 نوع خاک تهیه شد و اثر افزایش این مواد بر ضریب هدایت هیدرولیکی اشباع بررسی شد. برای این منظور هدایت هیدرولیکی خاکها در آزمایشگاه و به روش بار ثابت اندازهگیری شد. سپس مدلسازی منحنی مشخصۀ رطوبتی (SMC) با استفاده از مدل ونگنوختن-معلم (VGM) برای همۀ خاکها انجام گردید و پارامترهای این مدل شامل رطوبت باقیمانده ( )، رطوبت اشباع ( )، پارامترهای α، m، n و نیز هدایت هیدرولیکی اشباع با استفاده از دادههای زودیافت خاک نظیر درصد ذرات خاک (شن، سیلت، و رس)، چگالی ظاهری و مقادیر ظرفیت زراعی و پژمردگی دائـم با نرمافـزارهای ROSETTA و RETC از طریق مدلسازی معکوس تعیین شـد. نتایج نشان داد که افزایش بایوچار کمپوست زباله و بایوچار طبیعی سبب کاهش هدایت هیدرولیکی آب در خاک گردید و تیمار11 که دارای خاک 5+ درصد بایوچار طبیعی 1+ درصد بایوچار زباله شهری بوده با 64 درصد و بعد از آن تیمار 13 با کاهش 61 درصدی بیشترین کاهش Ks شده است. بیشترین و کمترین مقدار Ks مربوط به تیمارهای 1 و 11 به ترتیب برابر 9/707 و 8/254 سانتیمتر بر روز بود. همچنین اثر تیمارهای مختلف بر همۀ پارامترهای مدل VGM ((θr , θs, m , n , α معنیدار بود و در اکثر تیمارهای به‌کاررفته با افزایش درصدهای مصرفی بایوچار در خاک پارامترهای θr، n و m افزایش و پارامترهای θs، α و Ks کاهش یافتند.
علی یزدان پناهی؛ خالد احمدآلی؛ سلمان زارع
چکیده
یکی از موادی که در دهههای اخیر به عنوان اصلاحکنندۀ خاک مورد توجه محققین قرار گرفته است، بایوچارها هستند. در این تحقیق به منظور بررسی اثر افزودن بایوچارهای طبیعی و بایوچار کمپوست زبالۀ شهری بر ویژگیهای خاک شنی تهیه شده از تپههای ماسه‌ای کاشان، آزمایشی در شرایط گلخانه به صورت فاکتوریل و در قالب بلوکهای کاملاً تصادفی ...
بیشتر
یکی از موادی که در دهههای اخیر به عنوان اصلاحکنندۀ خاک مورد توجه محققین قرار گرفته است، بایوچارها هستند. در این تحقیق به منظور بررسی اثر افزودن بایوچارهای طبیعی و بایوچار کمپوست زبالۀ شهری بر ویژگیهای خاک شنی تهیه شده از تپههای ماسه‌ای کاشان، آزمایشی در شرایط گلخانه به صورت فاکتوریل و در قالب بلوکهای کاملاً تصادفی انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل بایوچار طبیعی در سطوح (0، 1، 3 و 5 درصد)، بایوچار کمپوست زبالۀ شهری در سطوح (0، 1، 3 و 5 درصد) بود که در مجموع 16 بستر حاصل شد. آنالیز شیمیایی برای خاک و بایوچارها به طور جداگانه و همچنین برای 16 بستر حاصل از ترکیب نسبتهای مختلف این مواد، در سه تکرار انجام گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و مقایسۀ میانگین ویژگیهای اندازهگیری شده (هدایت الکتریکی، pH، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و مادۀ آلی) نشان داد که این ویژگیها تحت تأثیر سطوح مختلف بایوچار طبیعی اختلاف معنیداری داشتند. افزودن بایوچارها سبب کاهش مقدار pH خاک در برخی تیمارها گردید و تیمار 5 بیشترین کاهش را داشت. مقدار قابلیت هدایتالکتریکی، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و مادۀ آلی تحت تأثیر هر دو نوع بایوچار افزایش 5/5، 9/3، 4/2، 9/1 و 7/3 برابری نسبت به شاهد پیدا کرد. در کل میتوان بیان کرد که تیمار13 (خاک+5% بایوچار طبیعی+5% بایوچار کمپوست زباله) بیشترین تأثیر را بر ویژگیهای خاک مورد مطالعه گذاشته است. به عنوان یک گزینۀ اجرایی میتوان استفاده از بایوچارهای مورد مطالعه را بهعنوان منبع حاوی کلسیم، منیزیم، پتاسیم و مادۀ آلی، در اصلاح خاکها و مدیریت حاصلخیزی مدنظر قرار داد.
زهرا نیکبخت؛ محمد فرزام؛ محمد خواجه حسینی؛ حمید اجتهادی
چکیده
بررسی بانک بذر خاک اطلاعات مفیدی را برای مدیریت و احیاء اکوسیستمهای طبیعی فراهم میآورد. در مناطق خشک، برخی گیاهان چندساله ممکن است سبب تجمع بانک بذر در زیراشکوب خود شده و بذرها را در برابر چرای دام و سایر عوامل محیطی محافظت کنند. این مطالعه باهدف بررسی اثر گیاهان چندساله بر تراکم بانک بذر در سطوح مختلف بهرهبرداری از یک مرتع ...
بیشتر
بررسی بانک بذر خاک اطلاعات مفیدی را برای مدیریت و احیاء اکوسیستمهای طبیعی فراهم میآورد. در مناطق خشک، برخی گیاهان چندساله ممکن است سبب تجمع بانک بذر در زیراشکوب خود شده و بذرها را در برابر چرای دام و سایر عوامل محیطی محافظت کنند. این مطالعه باهدف بررسی اثر گیاهان چندساله بر تراکم بانک بذر در سطوح مختلف بهرهبرداری از یک مرتع استپی انجام شد. سه مرتع مجاور هم با سطوح بهرهبرداری شدید، متوسط و عدم چرا (قرق) انتخاب و در هر مرتع سه ترانسکت بهطور تصادفی مستقر شد. در امتداد هر ترانسکت، نمونههای خاک از عمق صفر تا 5 سانتیمتری از زیراشکوب پنج گیاه چندساله و فضای باز مجاور تهیه شد. برای تعیین تراکم بانک بذر از روش جداسازی بذرها از خاک استفاده شد. تراکم بانک بذر خاک در منطقهی چرای متوسط و چرای شدید بیشتر از منطقه قرق بود. همچنین در هر سه منطقه، تراکم بانک بذر در زیراشکوب گیاهان چندساله بهطور معنیداری بیشتر از فضای بازبین آنها بود. بیشترین و کمترین تراکم بانک بذر به ترتیب در زیراشکوب بوته (Rosa persica) و (Astragalus heratensis) مشاهده شد. بهطورکلی نتایج این پژوهش بیانگر نقش گیاهان چندساله مرتع در حفظ و حمایت از بانک بذر سایر گیاهان در شرایط بهرهبرداری شدید از مراتع استپی است.
حامد نوذری؛ صفر معروفی؛ مهناز ادیرش
چکیده
با توجه به خسارتهای سالیانۀ سیلاب حوضۀ دز و عدم اطلاع از میزان آبی که در زیر حوضههای میانی به سیل اصلی اضافه می‌شوند، هدف این تحقیق، تعیین میزان مشارکت زیرحوضه‌های میانی در سیل خروجی و شناسایی مناطق سیلخیز حوضه است. بنابراین با استفاده از شاخص SPI، مرطوبترین دورۀ زمانی منطقه تعیین گردید. پس از آن، منطقۀ مورد مطالعه به یازده ...
بیشتر
با توجه به خسارتهای سالیانۀ سیلاب حوضۀ دز و عدم اطلاع از میزان آبی که در زیر حوضههای میانی به سیل اصلی اضافه می‌شوند، هدف این تحقیق، تعیین میزان مشارکت زیرحوضه‌های میانی در سیل خروجی و شناسایی مناطق سیلخیز حوضه است. بنابراین با استفاده از شاخص SPI، مرطوبترین دورۀ زمانی منطقه تعیین گردید. پس از آن، منطقۀ مورد مطالعه به یازده زیرحوضه تقسیم و شبیهسازی بارش رواناب منطقه به کمک نرمافزار WMS صورت گرفت. در نهایت به کمک حذف یک به یک زیر حوضهها از روند شبیهسازی، سهم هر یک از زیرحوضهها در سیل خروجی تعیین شد. نتایج نشان داد که زیرحوضۀ دوکوهه با کاهش 40 درصدی دبی پیک، مؤثرترین ناحیه در سیل خروجی است. پس از آن حمیدآباد با 35 درصد و سد دز با 15 درصد به ترتیب زیر حوضههایی هستند که پتانسیل سیل خیزی بالایی دارند. همچنین به منظور حذف اثر مساحت زیرحوضه، اولویت‌بندی بر اساس سهم مشارکت مساحت واحد زیرحوضهها در خروجی انجام شد و دوکوهه با 29 درصد، حمیدآباد با 25درصد و دزفول با 15 درصد مشارکت، به ترتیب رتبههای اول، دوم و سوم را به خود اختصاص دادند.
شهرام یوسفی خانقاه؛ دامون رزمجویی؛ سمیه دهداری؛ نسیم آرمان
چکیده
تهیۀ نقشۀ پوشش گیاهی از موارد اساسی در مدیریت مراتع میباشد زیرا تیپهای گیاهی واحدهای برنامهریزی در مدیریت مراتع میباشد. برای تهیۀ نقشۀ تیپهای گیاهی مراتع با استفاده از الگوریتمهای مختلف طبقهبندی تصویر ماهوارۀ لندست8 در مراتع در شهرستان بهبهان استان خوزستان انجام گردید. مراتع منطقه جزء مراتع نیمهاستپی قشلاقی ...
بیشتر
تهیۀ نقشۀ پوشش گیاهی از موارد اساسی در مدیریت مراتع میباشد زیرا تیپهای گیاهی واحدهای برنامهریزی در مدیریت مراتع میباشد. برای تهیۀ نقشۀ تیپهای گیاهی مراتع با استفاده از الگوریتمهای مختلف طبقهبندی تصویر ماهوارۀ لندست8 در مراتع در شهرستان بهبهان استان خوزستان انجام گردید. مراتع منطقه جزء مراتع نیمهاستپی قشلاقی می باشد. عمل تصحیح هندسی تصویر ماهوارهای با استفاده از نقاط کنترل زمینی با خطای کمتر از یک پیکسل انجام شد. تصحیح اتمسفری تصویر با استفاده از از روش تفریق عارضه تاریک انجام شد. بازدیدهای صحرایی جهت تهیۀ نقشۀ تیپها و برداشت نمونههای تعلیمی انجام شد. طبقهبندی نظارت شده با شش الگوریتم شامل متوازی السطوح (PP)، حداقل فاصله از میانگین (MD)، فاصلۀ ماهالانوبیس (MAH)، حداکثر احتمال (ML)، شبکۀ عصبی مصنوعی (NN) و ماشین بردار پشتیبان (SVM) انجام شد. نتایج نشان داد که الگوریتم ML دارای بیشترین صحت کلی (5/87 درصد) و ضریب کاپا (867)/0 و الگوریتم PP دارای کمترین صحت کلی (1/67) و ضریب کاپا (571/0) میباشد. نقشۀ تیپهای گیاهی حاصل از طبقهبندی تصویر سنجنده OLI دارای صحت قابل قبولی است. پیشنهاد می شود در کنار روشهای رقومی طبقهبندی تصاویر ماهوارهای از تفسیر بصری جهت تدقیق مرز نقشۀ تیپهای گیاهی حاصله استفاده شود.
رویا وزیریان؛ علی اکبر کریمیان؛ علیرضا افشانی؛ محمد تقی دستورانی
چکیده
در مدیریت مشارکتی مناطق خشک، تحلیل روابط اجتماعی بین کشاورزان ضروری میباشد. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی و تحلیل شبکۀ اجتماعی کشاورزان در پیوندهای اعتماد و مشارکت در فعالیتهای آبیاری، بازاریابی و کشت در سه روستای آریان، حارثآباد و رباط سرپوش واقع در منطقة سبزوار است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از روشهای مطالعات کیفی ...
بیشتر
در مدیریت مشارکتی مناطق خشک، تحلیل روابط اجتماعی بین کشاورزان ضروری میباشد. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی و تحلیل شبکۀ اجتماعی کشاورزان در پیوندهای اعتماد و مشارکت در فعالیتهای آبیاری، بازاریابی و کشت در سه روستای آریان، حارثآباد و رباط سرپوش واقع در منطقة سبزوار است. بدین منظور، ابتدا با استفاده از روشهای مطالعات کیفی رویکرد پیمایشی، روش مشاهدۀ مستقیم و مصاحبه، جامعۀ هدف شناسایی گردید. سپس بر اساس روش کمی تحلیل شبکه، چهار شاخص مهم تراکم، دوسویگی، انتقالپذیری و میانگین فاصلهۀ ژئودزیک در پیوندهای اعتماد و مشارکت در فعالیتهای کشاورزی در شبکۀ کشاورزان ارزیابی گردید. براساس نتایج میزان تراکم در چهار پیوند مورد بررسی، در روستای آریان بیش از سایر روستاها بوده که نشاندهندۀ انسجام اجتماعی بیشتر در این روستا میباشد. همچنین نتایج میزان شاخص دوسویگی و انتقال پذیری در پیوندهای مورد بررسی نشاندهندۀ تعادل، توازن و پایداری بیشتر شبکه در روستای آریان نسبت به سایر روستاها بوده، در نتیجه سرمایۀ اجتماعی در این روستا بیشتر است. نتایج میانگین فاصلۀ ژئودزیک نیز بیانگر مطلوب‌ترین فاصلۀ ژئودزیک در بین کشاورزان در روستای آریان میباشد. افزایش انسجام، یگانگی و اتحاد در این روستاها، موجب افزایش سرعت گردش و تبادل اطلاعات و همچنین افزایش سرمایۀ اجتماعی در آنها خواهد گردید و هماهنگی و دسترسی افراد به یکدیگر با صرف هزینه و زمان کمتری موفق خواهد بود. بنابراین تقویت اعتماد و مشارکت اجتماعی جهت افزایش سرمایۀ اجتماعی و توانمندسازی جوامع محلی به عنوان یک ضرورت جهت مدیریت مشارکتی موفق در این مناطق الزامی است.
فاطمه مقصود؛ آرش ملکیان؛ محسن محسنی ساروی؛ ام البنین بذرافشان
چکیده
خشکسالی هواشناسی هنگامی روی میدهد که بارندگی در هر بازه زمانی کمتر از بازه بلند مدت آن رخ دهد. اغلب شاخصهای بررسی خشکسالی زمانی که خشکسالی به وقوع میپیوندد، مورد استفاده قرار میگیرند. این در حالیست که برای مدیریت خشکسالی در ابتدا نیاز به شناخت و تعیین ویژگیهای خشکسالی از نظر احتمال وقوع، شدت و گسترش آن میباشد. در این تحقیق ...
بیشتر
خشکسالی هواشناسی هنگامی روی میدهد که بارندگی در هر بازه زمانی کمتر از بازه بلند مدت آن رخ دهد. اغلب شاخصهای بررسی خشکسالی زمانی که خشکسالی به وقوع میپیوندد، مورد استفاده قرار میگیرند. این در حالیست که برای مدیریت خشکسالی در ابتدا نیاز به شناخت و تعیین ویژگیهای خشکسالی از نظر احتمال وقوع، شدت و گسترش آن میباشد. در این تحقیق از شاخص بارش استاندارد (SPI) به عنوان شاخص منتخب جهت پایش خشکسالی در ایستگاه‌های بارانسنجی واقع در داخل استان قزوین با طول دوره آماری مشترک 37 ساله (1971-2008) در مقیاس‌های زمانی 1، 3، 6، 9، 12، 24 و 48 ماهه استفاده گردید. سپس با استفاده از مدل زنجیره مارکوف و چهار روش میان‌یابی، اقدام به بررسی و پایش ویژگیهای مختلف خشکسالی گردید. نتایج نشان داد با افزایش مقیاس زمانی، مقادیر مثبت و منفی از نظر فراوانی کاهش و از نظر تداوم افزایش یافته است. با توجه به نتایج ماتریس احتمال انتقال، حالت تقریباً نرمال غالب بوده و کمترین دوره بازگشت مربوط به حالت تقریباً نرمال و پس از آن، حالات مرطوب ملایم و خشک ملایم می باشد. همچنین مدل گوسی در مقیاس‌های زمانی 1، 6، 9، 12و 24 ماهه و مدل نمایی در مقیاس‌های زمانی 3 و 48 ماهه، مناسبترین مدلها جهت برازش واریوگرام انتخاب گردید. در نهایت، بهترین روش میان‌یابی در هر مقیاس جهت تهیه نقشه‌های وسعت خشکسالی در سال آبی 1386-1387بدست آمد که نتایج نشان داد با افزایش مقیاس زمانی ، وسعت خشکسالی و همچنین وضعیت خشکسالی‌ها از شرق به غرب استان کاهش یافته است.
پویا هوشیار؛ حسین خادمی؛ شمس الله ایوبی؛ مهدی نوروزی
چکیده
مادۀ مادری و پوشش گیاهی دو عامل مهم و تأثیرگذار در تشکیل خاک بهحساب میآیند. نوع عناصر موجود در خاک و مقدار فراهمی آنها برای گیاه بهشدت به مادۀ مادری خاک وابسته است از طرفی نوع و تراکم پوشش گیاهی با تغییر در مقدار مادۀ آلی و مکانیسم چرخۀ عناصر، فراهمی آنرا در اکوسیستمهای مرتعی تحت تأثیر قرار میدهد. این مطالعه در ارتباط ...
بیشتر
مادۀ مادری و پوشش گیاهی دو عامل مهم و تأثیرگذار در تشکیل خاک بهحساب میآیند. نوع عناصر موجود در خاک و مقدار فراهمی آنها برای گیاه بهشدت به مادۀ مادری خاک وابسته است از طرفی نوع و تراکم پوشش گیاهی با تغییر در مقدار مادۀ آلی و مکانیسم چرخۀ عناصر، فراهمی آنرا در اکوسیستمهای مرتعی تحت تأثیر قرار میدهد. این مطالعه در ارتباط با توزیع پروفیلی عناصر تغذیهای تحت تأثیر گونههای مرتعی و مواد مادری مختلف به صورت آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار در مراتع کوهستانی اطراف شهرستان کوهرنگ انجام شد. بدین منظور در منطقۀ مورد مطالعه سه مادۀ مادری متفاوت شامل آهک مارنی فسیلدار، آهک دولومیتی فسیلدار و کنگلومرا و ماسه سنگ قرمز انتخاب و در هر مادۀ مادری سه مکان تحت پوشش گیاهان گون و دافنه و یک پروفیل در منطقۀ بدون گیاه بهعنوان پروفیل شاهد تا عمق 100 سانتیمتر حفر و نمونه‌برداری گردید. سپس خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و غلظت عناصر تغذیهای در پروفیل خاک مورد مطالعه قرار گرفت. نوع مادۀ مادری اثر معنیداری بر مقدار عناصر خاک داشت در حالی که پوشش گیاهی در برخی موارد نتوانست تفاوت معنیداری در غلظت عناصر ایجاد کند. مادۀ مادری کنگلومرای قرمز بهدلیل بافت درشتتر، مقدار عناصر کمتری در خاک نسبت به آهک مارنی و دولومیتی آزاد می‌نماید. از طرفی مشاهده شد که در خاک‌های مورد مطالعه به جز خاک‌های حاصل از کنگلومرا کمبودی از لحاظ پتاسیم وجود ندارد و با توجه به حد آستانۀ فسفر با کمبود فسفر مواجه نیستند.
رضا یاری؛ اسفندیار جهانتاب؛ غلامعلی حشمتی
چکیده
با توجه به اهمیت داشتن اطلاعات پوشش گیاهی و خاک در جهات مختلف شیب، هدف از تحقیق حاضر ارزیابی تأثیر جهت شیب بر پتانسیلهای عملکردی و شاخصهای سطحی خاک در مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان میباشد. جهت این بررسی از روش تحلیل عملکرد چشمانداز (LFA[1]) و در جهات اصلی شیب استفاده شد. بدین منظور در چهار جهت اصلی سه ترانسکت 100 متری با فواصل ...
بیشتر
با توجه به اهمیت داشتن اطلاعات پوشش گیاهی و خاک در جهات مختلف شیب، هدف از تحقیق حاضر ارزیابی تأثیر جهت شیب بر پتانسیلهای عملکردی و شاخصهای سطحی خاک در مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان میباشد. جهت این بررسی از روش تحلیل عملکرد چشمانداز (LFA[1]) و در جهات اصلی شیب استفاده شد. بدین منظور در چهار جهت اصلی سه ترانسکت 100 متری با فواصل مشخص مستقر و در طول ترانسکتها نوع، طول و عرض لکهها و فاصلة بینلکهای اندازهگیری شد. جهت محاسبة پتانسیلهای عملکردی (پایداری، نفوذپذیری، چرخة موادغذایی و شاخص نظامیافتگی پوشش گیاهی) در جهات مختلف شیب با استفاده از 11 شاخص سطح خاک از دستورالعمل Excel, LFA استفاده شد. جهت بررسی معناداری پتانسیلهای عملکردی از نرمافزار SAS و آزمون تجزیة واریانس و برای طبقهبندی میانگین پتانسیلهای عملکردی از آزمون گروهبندی دانکن استفاده شد. برای بررسی شاخصهای سطحی خاک در امتداد هر ترانسکت (100متر)، 5 پلات مستقر و 11 شاخص به صورت کیفی و با استفاده از جداول مربوطه امتیازدهی و برای بررسی نرمالبودن دادهها از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف استفاده شد. جهت بررسی معناداری خصوصیات سطحی خاک از آزمون غیرپارامتری کروسکال والیس و طبقهبندی شاخصها از آزمون گروهبندی دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد پتانسیلهای عملکردی در جهات مختلف دارای اختلاف معنادار است (05/0>P)، بهطوری که بیشترین درصد پتانسیلهای عملکردی در جهت شمال و کمترین مقدار آن در جهت شرق برآورد شد. شاخص نظامیافتگی پوشش گیاهی برای جهات شمال، جنوب، شرق و غرب به ترتیب 53/0، 43/0، 38/0 و 51/0 برآورد شد. همچنین نتایج نشان داد به جز شاخصهای پوشش کریپتوگام و میکروتوپوگرافی، تمامی شاخصهای مورد بررسی در جهات مختلف دارای اختلاف معنادار میباشند (05/0>P). نتایج تحقیق حاضر حاکی از تأثیر جهت بر خصوصیات پوشش گیاهی و خاک جهت اعمال مدیریت صحیح و بهینه میباشد. همچنین جهت دامنهها میتواند تأثیر مهمی بر پتانسیلهای عملکردی اکوسیستم مرتعی داشته باشد. [1] - Landscape Function Analysis
ستاره باقری؛ رضا تمرتاش؛ محمد جعفری؛ محمدرضا طاطیان؛ آرش ملکیان
چکیده
اکوسیستم دشت نسبت به تغییرات محیطی بسیار آسیب‌پذیر است و خشکسالی مشهورترین محرک شناخته شده تغییر اکوسیستم است که بعد از وقوع، شناسایی اثرات و پیامدهای آن دشوار است. در این تحقیق به منظور بررسی شیب تغییرات پوشش گیاهی نسبت به خشکسالی از شاخص NDVI تصاویر مودیس و شاخص SPI طی سال‌های 2001 تا 2016 استفاده شد و نقشه تغییرات پوشش گیاهی نسبت به خشکسالی ...
بیشتر
اکوسیستم دشت نسبت به تغییرات محیطی بسیار آسیب‌پذیر است و خشکسالی مشهورترین محرک شناخته شده تغییر اکوسیستم است که بعد از وقوع، شناسایی اثرات و پیامدهای آن دشوار است. در این تحقیق به منظور بررسی شیب تغییرات پوشش گیاهی نسبت به خشکسالی از شاخص NDVI تصاویر مودیس و شاخص SPI طی سال‌های 2001 تا 2016 استفاده شد و نقشه تغییرات پوشش گیاهی نسبت به خشکسالی با 5 کلاس تنش خشکسالی شامل کلاس‌های خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد تهیه شد تا امکان ارزیابی مناسب خشکسالی در مقیاس‌های زمانی مشخص شده فراهم شود. نتایج الگوی شیب تغییرات مکانی پوشش گیاهان نسبت به خشکسالی نشان داد که سراسر دشت متحمل شیب تغییرات پوشش گیاهی است و از شرق به غرب دشت قزوین از میزان شیب تغییرات پوشش گیاهی و حساسیت اراضی در برابر خشکسالی کاسته شده است. از طرفی مساحت‌های کمی از دشت نسبت به وقوع خشکسالی کمتر در معرض خطر هستند و عمده قسمت‌های دشت نسبت به وقوع خشکسالی از حساسیت‌های متوسط تا زیاد برخوردار هستند. به گونه‌ای که بیشترین درصد مساحت در خشکسالی یک ماهه مربوط به کلاس خشکسالی خیلی کم است اما در خشکسالی‌های 3، 6، 9، 12، 24 و 48 ماهه بیشترین درصد مساحت مربوط به کلاس‌های خشکسالی متوسط و زیاد است. نتایج این تحقیق به عبارتی تعیین شیب تغییرات پوشش گیاهی در برابر خشکسالی در سال‌های گذشته و پیش‌بینی این تغییرات در سال‌های آینده میتواند در جهت برنامهریزی و استفاده بهینه از منابع، کنترل و مهار تغییرات غیر اصولی در آینده گام مهمی باشد.
عصمت الله قلجایی؛ شهرام خلیقی سیگارودی؛ علیرضا مقدم نیا؛ آرش ملکیان
چکیده
برآورد قابل اعتماد بارش یکی از ضروری‌ترین نیازها در مدیریت منابع آب است. با این حال، در بسیاری از نقاط جهان، به ویژه ایران کمبود زمانی و مکانی دادههای بارش بسیار محسوس است. لذا استفاده از اطلاعات ماهوارهای یکی از راهکارهای جبران کمبود اطلاعات میباشد. هدف از این پژوهش، مقایسه دقت اطلاعات بارش دو محصول TRMM-3B42 و PERSIANN-CDR در مقیاس روزانه ...
بیشتر
برآورد قابل اعتماد بارش یکی از ضروری‌ترین نیازها در مدیریت منابع آب است. با این حال، در بسیاری از نقاط جهان، به ویژه ایران کمبود زمانی و مکانی دادههای بارش بسیار محسوس است. لذا استفاده از اطلاعات ماهوارهای یکی از راهکارهای جبران کمبود اطلاعات میباشد. هدف از این پژوهش، مقایسه دقت اطلاعات بارش دو محصول TRMM-3B42 و PERSIANN-CDR در مقیاس روزانه است. محصولات این دو ماهواره بصورت رایگان در پیکسل سایز ۰.۲۵ درجه و روزانه در دسترس است. برای اینکار از بارندگی روزانه 12 ایستگاه در دامنههای جنوبی البرز در یک دوره آماری 2014-2000 استفاده شد. نتایج نشان ارجحیت این دو محصول ماهواره ای در پارامترهای آماری مختلف یکسان نیست، بطوریکه CDR و 3B42 به ترتیب 100% و 25% تعداد وقایع بارش را بیشتر از ایستگاهها برآورد کرده اند. همچنین ماهواره PERSIANN نسبت به 3B42 بطور قابل توجهی از نظر پارامتر های RMSE, POD و CSI برتری دارد ولی در مقابل از نظر پارامتر های Bias و FAR ضعیفتر است. لذا انتخاب محصول ماهواره ای مورد نظر باید بر اساس پارامتر مورد توجه صورت گیرد.
سعید خسروبیگی بزچلویی؛ آرش ملکیان؛ علیرضا مقدم نیا؛ شهرام خلیقی سیگارودی
چکیده
سیل یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی است که هر ساله باعث تلفات مالی و جانی می شود. تخمین دبی سیلاب یکی از مهمترین عوامل لازم جهت طراحی و اجرای سازه‌های آبی است. در چنین مواردی یکی از راه حل‌های مناسب برای برآورد دبی‌های حداکثر لحظه‌ای با دوره بازگشت های مختلف آنالیز منطقه‌ای سیلاب میباشد. به منظور انجام پژوهش حاضر، تعداد 55 ایستگاه ...
بیشتر
سیل یکی از مخرب ترین بلایای طبیعی است که هر ساله باعث تلفات مالی و جانی می شود. تخمین دبی سیلاب یکی از مهمترین عوامل لازم جهت طراحی و اجرای سازه‌های آبی است. در چنین مواردی یکی از راه حل‌های مناسب برای برآورد دبی‌های حداکثر لحظه‌ای با دوره بازگشت های مختلف آنالیز منطقه‌ای سیلاب میباشد. به منظور انجام پژوهش حاضر، تعداد 55 ایستگاه آب‌سنجی با دوره مشترک آماری 20 ساله پس از رفع نواقص آماری برای انجام کار در نظر گرفته شدند. سپس بر اساس توزیع لوگ پیرسون نوع سوم با کمترین میزان خطا و بیشترین تعداد رتبه اول به عنوان مناسب ترین تابع برازش، مقدار دبی در دوره بازگشت‌های مختلف برآورد گردید. در ادامه اطلاعات مربوط به انواع متغیرهای فیزیوگرافی، کاربری اراضی، اقلیمی و زمین‌شناسی جمع‌آوری شد. پس از جمع‌آوری اطلاعات مربوط به کلیه متغیرهای مستقل با استفاده از آزمون گاما مهمترین متغیرهای موثر بر دبی‌های حداکثر لحظه‌ای شامل مساحت، تراکم زهکشی، حداکثر بارندگی 24 ساعته و محیط حوزه آبخیز انتخاب و مدلسازی با استفاده از روشهای مدلسازی جنگل تصادفی و ماشین بردار پشتیبان در نرمافزار R انجام پذیرفت و میزان کارایی این دو روش بر اساس نمایه‌های آماری ضریب تبیین (R2)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و ضریب کارایی ناش و ساتکلیف (CE) مشخص شد. با ضریب کارایی 74 تا 83 درصد، خطای 05/3 تا 11/32 متر مکعب و ضریب تبیین 76 تا 91 نسبت به نسبت به مدل جنگل تصادفی از دقت بالاتری برخوردار میباشند.
رضا عرفانزاده؛ محمد جعفری؛ میثاق قاسمپور
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر گونه همیشه سبز مای‌مرز (Juniperus sabina) و برگ‌ریز زرشک (Berberis integerrima) بر برخی ویژگیهای خاک مراتع رویشگاه آن-ها انجام شد. در خرداد‌ماه، همزمان با رشد غالب گیاهان در مراتع البرز میانی، از هر گونه 10پایه انتخاب و نمونههای خاک از زیر تاج آنها از دو عمق صفر تا10 و 20-10 سانتیمتر با مته برداشت شد و سپس ویژگیهای فیزیکی ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر گونه همیشه سبز مای‌مرز (Juniperus sabina) و برگ‌ریز زرشک (Berberis integerrima) بر برخی ویژگیهای خاک مراتع رویشگاه آن-ها انجام شد. در خرداد‌ماه، همزمان با رشد غالب گیاهان در مراتع البرز میانی، از هر گونه 10پایه انتخاب و نمونههای خاک از زیر تاج آنها از دو عمق صفر تا10 و 20-10 سانتیمتر با مته برداشت شد و سپس ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک در آزمایشگاه اندازهگیری گردید. به منظور بررسی تفاوت یا عدم تفاوت این ویژگیها در ارتباط با نوع گونه و عمق خاک، تجزیه واریانس دو طرفه اعمال گردید. همچنین از تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون مقایسه میانگین LSD برای مقایسه ویژگیهای خاک در هر یک از عمق‌های ذکر شده بصورت جداگانه برای هر گونه استفاده شد. نتایج تاثیر متفاوت گونههای چوبی برویژگیهای کیفی خاک را نشان داد. در عمق سطحی بیشترین مقدار ماده آلی کل (62/4درصد) و پایداری خاکدانه (08/36درصد) به طور معنی دار در زیر گونه J. sabina مشاهده گردید در حالی که بیشترین مقدار نیتروژن کل در زیر گونه B. integerrima (53/0درصد) مشاهده شد. در عمق پایینی بیشترین مقدار ماده آلی کل (19/5درصد) به طور معنی دار در زیر گونه J. sabina مشاهده شد. بیشترین مقدار تنفس میکروبی در هر دو عمق مربوط به توده علفی بود. تغییرات سایر ویژگیهای خاک بین دو گونه چوبی و توده علفی معنیدار نبود. به طور کل نتایج این تحقیق حاکی از تاثیر متفاوت گونههای مختلف چوبی بر خاک مراتع میباشد که در فعالیت-های اصلاح و توسعه بایستی مد نظر قرار بگیرد.
سجاد امیری؛ حسین آذرنیوند؛ مهدی قربانی؛ محمد جعفری؛ سجاد برخورداری؛ حسین آزادی
چکیده
آگاه نمودن انسان در زمینه وجود بحران آلودگیهای محیط زیستی و اثرات آن بر سرنوشت خود او میتواند تاثیر مطلوبی بر تغییر روند این بحرانها داشته باشد. معادن سنگان خواف باعت انتشار ذرات گرد و غبار و آلایندههایی وارد خاک و هوا میشود، که با پیامدهای عظیم آلودگی محیط و حتی به خطر افتادن سلامت انسانی از جمله شیوع بیماریهای پوستی ...
بیشتر
آگاه نمودن انسان در زمینه وجود بحران آلودگیهای محیط زیستی و اثرات آن بر سرنوشت خود او میتواند تاثیر مطلوبی بر تغییر روند این بحرانها داشته باشد. معادن سنگان خواف باعت انتشار ذرات گرد و غبار و آلایندههایی وارد خاک و هوا میشود، که با پیامدهای عظیم آلودگی محیط و حتی به خطر افتادن سلامت انسانی از جمله شیوع بیماریهای پوستی و تنفسی مواجه خواهیم بود. ارزیابی اثرات محیط زیستی به عنوان یکی از کارآمدترین روشها جهت ارزیابی و پیش بینی اثرات طرحها و پروژهها بر روی اجزای محیط زیستی به شمار میرود ، لذا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثرات محیط زیستی بهرهبرداری معدن با استفاده از ماتریس لئوپولد ایرانی انجام شد. ابزار اصلی گردآوری دادههای پژوهش برای منطقه مورد مطالعه کتابخانهای و پیمایشی میدانی مبتنی بر پرسشنامه است که در بین جامعه کارشناسان و جوامع محلی تکمیل شد. جامعهی نمونه آماری نیز 30 نفر از کارشناسان و مردم بومی خبره هستند که آشنا با مباحث محیط زیست بودند. نتایج نشان داد تعداد اثرات میانگین جبری منفی در ستون برابر با 10 و تعداد پیامدهای میانگین جبری منفی در ردیف برابر با 14 است که در این بین تعداد پیامدهای منفی کمتر از 1/3- در ستون فقط مربوط به اثرات انتشار گردو غبار ذکر شده است. به طوریکه محیط فیزیکی با 62/2- بیشترین میانگین آثار منفی را دارند. مهمترین آثار منفی در بین مؤلفههای محیط زیستی مربوط به فعالیت انتشار گرد و غبار با میانگین رده بندی 1/3- با جمع جبری 50- است.
زکیه دستوری؛ محمد فرزام
چکیده
آنغوزه از گیاهان دارویی مهم در مراتع استپی ایران است. به کارگیری راهکارهای موثر در استقرار آن میتواند برای احیای مراتع و اقتصاد مردم بومی آن مفید باشد. با توجه به اینکه تنش خشکی یکی از محدودیت های اساسی در استقرار گیاهان مناطق خشک و نیمه خشک است، در این پژوهش تاثیر انواع تیمارهای حفظ رطوبت خاک و جوانه زنی بذر برای کمک به سبز شدن بذر ...
بیشتر
آنغوزه از گیاهان دارویی مهم در مراتع استپی ایران است. به کارگیری راهکارهای موثر در استقرار آن میتواند برای احیای مراتع و اقتصاد مردم بومی آن مفید باشد. با توجه به اینکه تنش خشکی یکی از محدودیت های اساسی در استقرار گیاهان مناطق خشک و نیمه خشک است، در این پژوهش تاثیر انواع تیمارهای حفظ رطوبت خاک و جوانه زنی بذر برای کمک به سبز شدن بذر و استقرار نهال آنغوزه در حوزه آبخیز زوجی کاخک واقع در جنوب استان خراسان رضوی، شهرستان گناباد، بررسی شد. آزمایش شامل تیمارهای حفظ رطوبت (حفاظ سنگ، سوپر جاذب، سنگ و سوپر جاذب) و شاهد، و کرت‌های فرعی شامل نوع تیمار بذر (سرمادهی شده یا شاهد) بود که در 30 تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. تیمارهای سوپرجاذب + سنگ چین و سنگ چین موجب کاهش دما و افزایش رطوبت خاک شدند. تیمارهای حفظ رطوبت دارای تعداد نهال سبز شده و استقرار یافته و همچنین ارتفاع نهال بیشتری نسبت به شاهد بودند. از بین تیمارهای حفظ رطوبت نیز تیمارهای سوپرجاذب + سنگ چین و سنگ چین به ویژه در تیمار سرمادهی شده عملکرد بهتری داشتند. با توجه به نتایج آزمایش، توصیه میشود برای بهبود تولید و بهره‌وری آنغوزه به ویژه در مواقع خشکسالی از راهکارهای حفظ رطوبت مانند سوپرجاذب‌ها و یا مالچ سنگ بهره لازم برده شود و همچنین برای غلبه بر خواب بذر آنغوزه و افزایش میزان جوانه‌زنی آن تیمار سرمادهی مورد توجه قرار گیرد.
حنانه سادات سادات موسوی؛ افشین دانه کار؛ علی جهانی؛ وحید اعتماد؛ فرنوش عطار صحراگرد
چکیده
شکل‌های مختلف توسعه کاربری و فعالیتهای انسانی در مناطق تحت حفاظت، از پیشران‌های اصلی تغییر محسوب می‌شوند که با آثار متعددی بر زیستگاه‌ها، رویشگاه‌ها، تنوع و غنای گونه‌ها همراه است. هدف از این پژوهش مدلسازی اثر فعالیتهای انسان بر تنوع پوشش گیاهی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و تعیین میزان اثرگذاری متغیرهای اکولوژیک و انسانی ...
بیشتر
شکل‌های مختلف توسعه کاربری و فعالیتهای انسانی در مناطق تحت حفاظت، از پیشران‌های اصلی تغییر محسوب می‌شوند که با آثار متعددی بر زیستگاه‌ها، رویشگاه‌ها، تنوع و غنای گونه‌ها همراه است. هدف از این پژوهش مدلسازی اثر فعالیتهای انسان بر تنوع پوشش گیاهی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی و تعیین میزان اثرگذاری متغیرهای اکولوژیک و انسانی بر آن است. پژوهش حاضر در منطقه حفاظت شده البرز مرکزی تحت مدیریت استان البرز انجام شده است. جهت دستیابی به هدف مذکور، ابتدا تعداد 101 نمونه قطعه پلات گیاهی و 101 نمونه خاک برداشت و آنالیزهای مربوط به خاک و پوشش گیاهی بر نمونههای برداشت شده، انجام شد. در نهایت با استفاده از روش شبکه عصبی پرسپترون چند لایه و با استفاده از 18 متغیر ورودی شامل متغیرهای فیزیکی و شیمیایی خاک، متغیرهای فیزیوگرافی و متغیرهای انسانی، اثر فعالیتهای انسان بر تنوع پوشش گیاهی در محدوده مورد مطالعه مدلسازی شد. با توجه به نتایج، مدل با ساختار 1-5-18 با بیشترین مقدار ضریب تبیین در سه دسته داده آموزش، اعتبارسنجی و آزمون معادل 82/0، 81/0 و 68/0 بهترین عملکرد بهینه‌سازی ساختار را نشان میدهد. فاصله از جاده‌ها، هدایت الکتریکی و درصد ماده آلی خاک به ترتیب بیشترین تأثیر را بر تنوع پوشش گیاهی در محدوده مورد مطالعه از خود نشان دادند. مدل ارائه شده در این پژوهش به عنوان سیستم پشتیبان تصمیم‌گیری در ارزیابی اثرات فعالیتهای انسان بر تنوع پوشش گیاهی در مناطق تحت حفاظت کاربرد دارد و امکان پیش‌بینی میزان اثرات مذکور را بر تنوع پوشش گیاهی در این مناطق فراهم میکند.
امیرحسین پارسامهر؛ علی سلاجقه؛ شهرام خلیقی سیگارودی؛ خالد احمدآلی
چکیده
هدف از پژوهش حاضر ارائه رویکردی برای مدلسازی تغییرات مکانی–زمانی بارش است که میتواند به عنوان ورودی مدلهای بارش – رواناب مورد استفاده قرار گیرد. برای این منظور از دادههای رگبار چهار ایستگاه پایش باران در حوزه آبخیز پسکوهک، واقع در 27 کیلومتری غرب شیراز، استفاده شد. پنج پارامتر ارتفاع از سطح دریا، درجه شیب، جهت شیب، طول ...
بیشتر
هدف از پژوهش حاضر ارائه رویکردی برای مدلسازی تغییرات مکانی–زمانی بارش است که میتواند به عنوان ورودی مدلهای بارش – رواناب مورد استفاده قرار گیرد. برای این منظور از دادههای رگبار چهار ایستگاه پایش باران در حوزه آبخیز پسکوهک، واقع در 27 کیلومتری غرب شیراز، استفاده شد. پنج پارامتر ارتفاع از سطح دریا، درجه شیب، جهت شیب، طول و عرض جغرافیایی به عنوان عوامل موثر در تغییرات مکانی بارش انتخاب شد. ترکیبات مختلف این پنج پارامتر، با استفاده از آزمون گاما در نرمافزار WinGammaTM ، اولویت‌بندی شد. مدلسازی رگرسیونی و تعیین ضرایب عددی معادلات، با استفاده از الگوریتم بهینه‌سازی لونبرگ–مارکوارت در محیط MATLAB انجام شد. سپس با استفاده از معیارهای ارزیابی ضریب تعیین (R^2)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و دیاگرام تیلور(Taylor Diagram)، بهترین مدل انتخاب و نقشه رستری یک رگبار انتخابی در محیط Arc GIS ترسیم شد. در انتها با استفاده از رویکرد پیشنهادی استفاده از روش نسبت معادلات، مدل تغییرات مکانی–زمانی بارش نهایی شد. نتایج نشان داد که با استفاده از مدل غیرخطی درجه دو و پارامترهای ارتفاع از سطح دریا و عرض جغرافیایی، میتوان با دقت بالایی، توزیع مکانی بارش را به صورت یک شبکه منظم پیکسلی (100 متر مربعی) بدست آورد (917/0 =.R^2 و 2277/0=RMSE). با توجه به اینکه در رگبارهای مختلف حوزه‌های کوچک، نسبت تغییرات بارش هر پیکسل به پیکسل‌های دیگر (از جمله پیکسل ایستگاه پایش باران) تقریبا ثابت است، بنابراین با استفاده از رویکرد پیشنهادی در این پژوهش میتوان تغییرات مکانی و زمانی هر رگبار را به صورت یک ماتریس سه بعدی در منطقه مدلسازی کرد.
راضیه دهقانی؛ محمد جعفری؛ محمدعلی زارع چاهوکی؛ سلمان زارع؛ علی طویلی؛ بابک متشرع زاده
چکیده
استفاده از بیوچار بهعنوان ماده اصلاح‌کننده خاک یکی از روشهای نوین بهبود ویژگیهای خاک و افزایش عملکرد گیاهان میباشد. در این پژوهش بهمنظور بررسی اثر افزودن بیوچار طبیعی بر روی ویژگیهای خاک و عملکرد گیاه مرتعی اروشیا، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 11 تیمار شامل سطوح مختلف بیوچار (صفر، 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8، 9 و 10 درصد وزنی) ...
بیشتر
استفاده از بیوچار بهعنوان ماده اصلاح‌کننده خاک یکی از روشهای نوین بهبود ویژگیهای خاک و افزایش عملکرد گیاهان میباشد. در این پژوهش بهمنظور بررسی اثر افزودن بیوچار طبیعی بر روی ویژگیهای خاک و عملکرد گیاه مرتعی اروشیا، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 11 تیمار شامل سطوح مختلف بیوچار (صفر، 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8، 9 و 10 درصد وزنی) و سه تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. پس از پایان فصل رشد برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (اسیدیته، هدایت الکتریکی، درصد ماده آلی، آهک، جرم مخصوص ظاهری و حقیقی، درصد تخلخل)، درصد جوانه‌زنی و عملکرد گیاه اروشیا اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که در تمام صفات مورد مطالعه خاک (به غیر از جرم مخصوص حقیقی)، و خصوصیات گیاه اروشیا تفاوت سطوح مختلف بیوچار (01/0a= ) معنیدار بود. افزودن سطوح مختلف بیوچار باعث افزایش اسیدیته، هدایت الکتریکی، درصد تخلخل کل، درصد ماده آلی خاک و کاهش جرم مخصوص ظاهری، درصد آهک و درصد رس، ماسه و سیلت خاک شد.
