نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری
ارزیابی اثرات تغییر کاربری اراضی محدودۀ شهرهای میبد و اردکان بر شدت فرسایش بادی

محمدعلی صارمی نایینی

دوره 74، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 121-135

https://doi.org/10.22059/jrwm.2021.310687.1534

چکیده
  رشد فزآیندۀ جمعیت و نیاز به تأمین ضروریات زندگی، سبب گردیده تا بشر به صورت گسترده به تغییر بی‌رویۀ کاربری و پوشش اراضی، مبادرت ورزد. در بسیاری از موارد، این تغییرات با برهم‌زدن تعادل در طبیعت و فراهم نمودن زمینۀ فرسایش و تخریب خاک همراه بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر تغییر کاربری و پوشش اراضی بر افزایش شدت فرسایش بادی انجام ...  بیشتر

مقایسۀ آستانۀ ‏توپوگرافی فرسایش خندقی در کاربری‌های کشاورزی، مرتع متوسط و مرتع فقیر در منطقۀ قصرشیرین

خسرو شهبازی؛ علی سلاجقه؛ محمد جعفری؛ محمد خسروشاهی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 123-138

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.217353.1055

چکیده
  فرسایش خندقی، نقش قابل توجهی در تخریب سرزمین به‌ویژه در مناطق نیمه­خشک دارد. از سویی آستانه‏های توپوگرافی فرسایش خندقی، شدیداً متأثر از تغییر کاربری اراضی و تخریب پوشش گیاهی است. هدف از این تحقیق، مقایسۀ آستانه­های توپوگرافی فرسایش خندقی در سه کاربری کشاورزی، مرتع متوسط و مرتع فقیر در منطقۀ قصرشیرین استان کرمانشاه بود. روش ...  بیشتر

رابطه ویژگی‌های رشد گیاه زرد تاغ و خصوصیات خاک در رویشگاه‌های دست‌کاشت منطقه چوپانان نایین

حمید محمدی؛ ، حمیدرضا کریم‌زاده؛ جمال الدین خواجه الدین

دوره 62، شماره 1 ، خرداد 1388، ، صفحه 125-137

چکیده
  با مطالعه روابط بین خاک و گیاه می‌توان به ویژگی هر یک دست یافت و از آنها برای مدیریت بهینه و منطبق بر اصول اکولوژیک استفاده نمود. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر خصوصیات خاک بر رشد گیاه زرد تاغ (Haloxylon persicum) و شناسایی عوامل خاکی محدود کننده رشد این گیاه می‌باشد. مطالعه به شیوه نمونه‌برداری تصادفی طبقه‌بندی شده انجام شد و 3 ایستگاه مطالعاتی ...  بیشتر

ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان کارستی گیلانغرب با استفاده از روش EPIK و KDI

مهرنوش قدیمی؛ ساسان زنگنه تبار

دوره 73، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 125-137

https://doi.org/10.22059/jrwm.2020.294605.1446

چکیده
  یکی از راهکارهای مهم در مدیریت منابع آب کارست، تهیۀ نقشۀ آسیب­پذیری آبخوان­های کارستی است. هدف از تهیۀ نقشۀ آسیب‌پذیری، فراهم شدن امکان شناسایی منابع آب زیرزمینی در معرض خطر آلوده شدن است. آبخوان کارستی گیلانغرب به عنوان بخشی از زون زاگرس چین­خوردۀ تغذیه کنندۀ سراب گیلانغرب می­باشد. در این پژوهش به منظور ارزیابی آسیب­پذیری ...  بیشتر

بررسی امکان برآورد بار معلق رودخانه کرج با بهره‌گیری از منطق فازی و شبکه عصبی

علی سلاجقه؛ علی فتح آبادی

دوره 62، شماره 2 ، مهر 1388، ، صفحه 271-282

چکیده
  برآورد بار معلق رودخانه یک امر مهم در طراحی سازه‌های آبی, مسائل زیست محیطی و کیفیت آب رودخانه‌ها می‌باشد. یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای برآورد بار معلق رودخانه منحنی سنجه رسوب می‌باشد،‏‏ْ در منحنی سنجه رسوب یک رابطه رگرسیونی که به‌طور معمول از نوع توانی می‌باشد بین دبی آب و رسوب بر قرار می‌شود. با توجه به عدم قطعیت‌ها و غیر ...  بیشتر

بررسی مشکلات مدیریت پایدار مراتع حوزه‏های آبخیز از دیدگاه بهره‏برداران (مطالعة موردی: مراتع ییلاقی دماوند شهرستان آمل)

حمید رضا سعیدی گراغانی؛ قدرت اله حیدری؛ حسین بارانی؛ سید زکریا علوی

دوره 66، شماره 2 ، تیر 1392، ، صفحه 277-286

https://doi.org/10.22059/jrwm.2013.35578

چکیده
  مدیریت پایدار مراتع در اغلب حوزه‏های آبخیز یا محدوده‏های عرفی با ساختار نظام‏های بهره‏برداری ارتباط دارد. در این تحقیق سعی شده است مشکلات مدیریت پایدار مراتع، از دیدگاه بهره‏برداران و ‏حوزه‏نشینان، در منطقة ییلاقی دماوند شهرستان آمل ارزیابی شود. بدین منظور، پانزده محدودة عرفی با سه شیوة بهره‌برداری ـ مشاعی، شورایی، ...  بیشتر

بررسی اثر عوامل محیطی و مدیریتی بر گسترش تیپ‏ های گیاهی (مطالعه موردی: مراتع سارال استان کردستان)

بهرام قلی نزاد؛ محمد جعفری؛ محمد علی زارع چاهوکی؛ حسین آذرنیوند؛ حسن پوربابایی

دوره 67، شماره 2 ، تیر 1393، ، صفحه 279-288

https://doi.org/10.22059/jrwm.2014.51832

چکیده
  این تحقیق با هدف تبیین و تشریح عوامل محیطی، که در پراکنش گیاهان مرتعی دخالت دارند، در مراتع سارال در استان کردستان انجام گرفت. پس از تعیین واحد‏های کاری، به نمونه‏برداری از گیاهان و تعیین برخی پارامتر‏های گیاهی، همچون نوع و تعداد گیاهان و درصد آن‏ها، اقدام شد. پارامتر‏های مختلف محیطی‌ (از جمله شیب، جهت، ارتفاع، درجه حرارت ...  بیشتر

بررسی اثر اجرای عملیات آبخیزداری بر رواناب و فرسایش خاک (مطالعه موردی: حوضه نخاب بشرویه)

سعیدرضا مؤذنی نقندر؛ فائزه علیخانی؛ ابوذر حاتمی یزد

دوره 75، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 299-317

https://doi.org/10.22059/jrwm.2022.335726.1632

چکیده
  بهره‌برداری غیر اصولی از منابع آب و خاک، ضمن تشدید وقوع سیلاب‌ها و افزایش نرخ تولید رسوب، موجبات کاهش تولید و تلفات سرمایه‌های ملی کشور را فراهم نموده است. با توجه به تخریب حوضه نخاب در سال‌های گذشته عملیات آبخیزداری در این حوضه اجرا شده است. هدف از این مطالعه بررسی نقش اقدامات اجرایی در مدیریت رواناب و فرسایش و رسوب است. به این منظور ...  بیشتر

مقایسة روش‌های زمین‌آماری و شبکة عصبی مصنوعی در برآورد توزیع مکانی عمق برف (مطالعة موردی: حوضة آبخیز سخوید، یزد)

علی فتح‌زاده؛ سمیه ابدام

دوره 68، شماره 2 ، شهریور 1394، ، صفحه 341-357

https://doi.org/10.22059/jrwm.2015.54934

چکیده
  در بسیاری از حوضه‌های آبخیز کوهستانی، برف انباشته‌شده در برفچال‌ها ذخیرة درخور ‌توجهی از منابع آب حوضه‌ها را تأمین می‌کند. بنابراین، پایش این رژیم هیدرولوژیکی، به‌ویژه بررسی توزیع مکانی ذخایر برفی، از نیازهای اساسی مدیران منابع آب به‌شمار می‌رود. به دلیل سخت‌بودن و حتی در برخی موارد ناممکن‌بودن آماربرداری از داده‌های برف، ...  بیشتر

شبیه‌سازی و پیش‌بینی مولفه‌های اقلیمی دمای حداکثر و حداقل با استفاده از خروجی مدل CanESM2 در دوره‌های آتی، مطالعه موردی دشت میمه استان اصفهان

سحر ذاکری انارکی؛ غلامرضا زهتابیان؛ حسن خسروی؛ حسین آذرنیوند؛ آرش ملکیان

دوره 74، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 359-372

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.256514.1327

چکیده
  گزارش‌ هیئت بین‌الدول تغییر اقلیم نشان می‌دهد که میانگین دمای جهان در قرن بیستم برابر 2/0±6/0 درجه سانتی‌گراد افزایش یافته‌است. بنابراین پیش‌بینی بلندمدت متغیرهای اقلیمی و در نظر گرفتن تمهیدات لازم به منظور تعدیل اثرات سوء ناشی از تغییرات اقلیمی امری بدیهی است. در مطالعه حاضر به‌منظور ریزمقیاس‌نمایی داده‌های مشاهداتی دمای ...  بیشتر

پیش بینی روند تغییرات مکانی کاربری اراضی در حوزه آبخیز کسیلیان با استفاده از مدل سلول خودکار- مارکوف

محمد زارع؛ علی اکبر نظری سامانی؛ شهرام خلیقی؛ جواد بذرافشان؛ محسن حسنجوری

دوره 70، شماره 2 ، مرداد 1396، ، صفحه 373-383

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.123681.868

چکیده
  تهیۀ نقشۀ کاربری اراضی و شبیه­سازی تغییرات آن یکی از ضروری‌ترین اطلاعات مورد نیاز برای مدیریت منابع­طبیعی می‌باشد به­طوری که پایش زمانی و دقیق تغییرات آیندۀ عوارض سطح زمین برای درک روابط و کنش متقابل بین انسان و پدیده های طبیعی به منظور تصمیم­گیری بهینه، از اهمیت به­سزایی برخوردار است. پژوهش حاضر نیز در راستای شبیه­سازی ...  بیشتر

ارزیابی تجدیدپذیری و تغییر حجم آبخوان به کمک تحلیل فرایندهای هیدرولوژیک، هیدروژئولوژیک و ردیاب های شیمیایی (بررسی موردی: حوزة آبخیز هشتگرد)

فرود شریفی

دوره 65، شماره 3 ، آذر 1391، ، صفحه 379-393

https://doi.org/10.22059/jrwm.2012.30025

چکیده
  در این پژوهش با ارزیابی و تحلیل ارتباط فرایندهای هیدرولوژی و هیدروژئولوژی، مقدار تغذیه و تخلیه سفره آب زیرزمینی و زمان تجدیدپذیری آب آبخوان در حوضه هشتگرد بررسی شده است. ابتدا، محدوده سفره، به کمک مورفولوژی دشت و اطلاعات چاه‌های موجود تعیین و سپس بررسی هیدروژئوشیمیایی شامل نمونه‌برداری و تحلیل صورت گرفت. در این پژوهش، در کل از ...  بیشتر

پتانسیل غنـا و تنوع گونه ای ذخیره شده در بانک بذر خاک مراتع در دو شرایط قرق و چرای دام

فاطمه سالاریان؛ جمشید قربانی؛ قدرت اله حیدری؛ نصرت اله صفاییان

دوره 69، شماره 2 ، تیر 1395، ، صفحه 383-395

https://doi.org/10.22059/jrwm.2016.61690

چکیده
  حفاظت و احیا تنوع زیستی در اکوسیستم‏های مرتعی تخریب یافته اهمیت فراوانی دارد. در این زمینه نیاز است تا پتانسیل بانک بذر خاک به‌عنوان یکی از منابع مهم گونه‏ای مورد شناسایی قرار گیرد. در این تحقیق ترکیب گونه‏ای و مقدار بذر موجود در خاک در دو شرایط قرق و خارج قرق در بخشی از مراتع چهارباغ استان گلستان مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‏گیری ...  بیشتر

بررسی مدل‌‌های توزیع فراوانی تنوع گونه‌‌ای و ارتباط عوامل محیطی با شاخص تنوع گونه‌‌ای هیل در چهار مکان مرتعی استان اصفهان

الهام قهساره اردستانی؛ مهدی بصیری؛ مصطفی ترکش؛ مسعود برهانی

دوره 63، شماره 3 ، آذر 1389، ، صفحه 387-397

چکیده
  سه خطرِ جنگ هسته‌‌ای، تغییرات اقلیمی و زوال تنوع زیستی، کره زمین را بیش از پیش مورد تهدید قرار می‌‌دهند. دو خطر اول تا حدودی مورد توجه جهانیان قرار گرفته است ولی خطر زوال تنوع زیستی هنوز به طور شایسته مورد توجه قرار نگرفته است. تنوع گونه‌ای شامل بخش عمده‌‌ای از تنوع زیستی و یکی از مهم ترین مشخصه های نشان دهنده تغییرات در اکوسیستم‌هاست. ...  بیشتر

مقایسه تغییرات مکانی فرسایش خاک در آبخیز‌های شاهد و نمونه گنبد در استان همدان

سید حمیدرضا صادقی؛ زهرا هاشمی آریان؛ مهدی وفاخواه؛ زینب کریمی

دوره 71، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 405-417

https://doi.org/10.22059/jrwm.2018.202889.984

چکیده
  بررسی تغییرات زمانی و مکانی فرسایش خاک و عوامل مؤثر بر آن برای ارائۀ راه‌کارهای مناسب برای برنامه‌‌ریزی درست استفاده از منابع آبخیز اهمیت به‌سزایی دارد. حال آن‌که مطالعات کمّی به ‌بررسی تغییرات زمانی فرسایش خاک و تغییرات مکانی آن پرداخته‌اند. در این پژوهش تغییرپذیری زمانی مشارکت مکانی فرسایش خاک در حوزه‌های آبخیز شاهد و نمونه ...  بیشتر

بررسی هم‌تغییری بارش‌ ایران با سیگنال بزرگ‌ مقیاس اقلیمی NAO در مقیاس زمانی هفتگی

نفیسه سیدنژاد گل خطمی؛ جواد بذرافشان؛ آرزو نازی قمشلو؛ پرویز ایران نژاد

دوره 72، شماره 2 ، شهریور 1398، ، صفحه 427-442

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.275551.1352

چکیده
  نوسان اطلس شمالی (NAO) یکی از سیگنال‌های بزرگ مقیاسی است که نیمکرۀ شمالی زمین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. تحقیقات مختلفی هم‌تغییری بارش‌های ایران با NAO را در مقیاس‌های ماهانه تا سالانه بررسی کرده‌اند. این تحقیق مقیاس‌ زمانی هفتگی را در نظر گرفته است. متغیر بارش روزانه در دورۀ آماری (2016-1979) از پایگاه ERA-Interim اخذ و میزان تطابق آن با نقاط ...  بیشتر

شبیه‌سازی رواناب و رسوب با استفاده از مدل SWAT در آبخیز چهل‌چای استان گلستان

اکرم عارفی اصل؛ علی نجفی نژاد؛ فرشاد کیانی؛ عبدالرسول سلمان ماهینی

دوره 66، شماره 3 ، آبان 1392، ، صفحه 433-446

https://doi.org/10.22059/jrwm.2013.36518

چکیده
  اندازه‌گیری رواناب و رسوب، به دلیل محدودیت‌های مالی و زمانی و شرایط سخت فیزیکی، همواره، دشوار بوده است. به منظور مقابله با این مشکلات استفاده از مدل‌ها ضروری می‌نماید. از طرفی، بررسیِ صحت و دقتِ مدل‌هایی که در خارج از کشور طراحی شده‌اند برای شرایط ایران الزامی است. هدفِ مطالعة حاضر بررسی کارایی مدل SWAT[1] در برآورد دبی متوسط ...  بیشتر

بررسی تغییرات ماهانه و فصلی مقادیر تصاعد کربن در شدت‌های مختلف‏ چرای دام (مطالعة موردی: مراتع قوشه، استان سمنان)

احمد صادقی پور؛ نادیا کمالی؛ پریا کمالی؛ حامد جنیدی

دوره 67، شماره 3 ، آبان 1393، ، صفحه 451-458

https://doi.org/10.22059/jrwm.2014.52837

چکیده
  تحقیق حاضر به منظور بررسی تغییرات ماهانه و فصلی میزان تصاعد دی‌اکسید‌ کربن از خاک در شدت‏های مختلف چرای دام از مراتع انجام شد. سه منطقه شامل مراتع قرق (شاهد)، مراتع با چرای کم، و مراتع با چرای شدید در منطقة قوشة سمنان انتخاب شد. در هر یک از مناطق تصاعد کربن به روش تله قلیایی در اتاقک بستة ساکن به صورت ماهانه و به مدت یک سال اندازه‌گیری ...  بیشتر

بررسی تأثیر عوامل محیطی بر فرم‏های رویشی گیاهان (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی جواهرده رامسر)

دیانا عسکریزاده؛ غلامعلی حشمتی

دوره 65، شماره 4 ، دی 1391، ، صفحه 529-540

https://doi.org/10.22059/jrwm.2012.32051

چکیده
  از عوامل مهم تأثیر گذار بر پوشش گیاهی در اکوسیستم‏های مرتعی، فاکتورهای غیر زنده است که نقش مهمی در شکل گیری و توالی انواع پوشش‏های گیاهی دارد. شناخت این عوامل، گام مهمی در مدیریت اکولوژیک مراتع محسوب می‏شود. بدین منظور، مراتع جواهرده رامسر واقع در البرز شمالی از ارتفاع 2000 تا 3200 متر انتخاب شد. با توجه به پایش میدانی و ساختار پوشش ...  بیشتر

پیش ‏بینیِ بارندگی ماهانه با استفادة مستقیم از موجک و شبکة عصبی موجکی

پریوش طوفانی؛ احمد فاخری فرد؛ ابوالفضل مساعدی؛ امیر احمد دهقانی

دوره 68، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 553-571

https://doi.org/10.22059/jrwm.2015.56137

چکیده
  برآورد و پیش‏‏بینی بارش اهمیت ویژه‏ای دارد. به دلیل نبود قطعیت، هیچ ‏یک از مد‏ل‏های آماری و مفهومی نتوانسته‏اند به منزلة یک مدل برتر در الگوسازی دقیق بارش شناخته شوند. اخیراً، به کاربردِ موجک در آنالیز سیگنال‏ها و سری‏های زمانی در هیدرولوژی توجه شده‏ است. در این تحقیق، سیگنال بارندگی با استفاده از موجک مادر منتخب ...  بیشتر

تعیین طبقات شایستگی مراتع منطقة فریدون‌شهر برای چرای گوسفند

ابراهیم گویلی؛ محمدرضا وهابی؛ فاضل امیری؛ حسین ارزانی

دوره 66، شماره 4 ، اسفند 1392، ، صفحه 595-607

https://doi.org/10.22059/jrwm.2014.50033

چکیده
  در تعیین شایستگی مرتع برای هر نوع کاربری باید به قابلیت‌ها و ظرفیت‌های موجود اکوسیستم مرتع، با هدف حفاظت پایدار، توجه شود. هدف از این تحقیق شناخت قابلیت‌ها و استعدادهای مراتع حوضة آبخیز سرداب- سیبک و ارزیابی و تعیین طبقات شایستگی مراتع منطقه برای کاربری چرای گوسفند است. بدین منظور، مدل شایستگی استفادة چرایی دام (گوسفند) با استفاده ...  بیشتر

پایش شوری خاک با استفاده از داده‏های سنجندة ASTER برای ارزیابی بیابان‏زایی در دشت مروست، استان یزد

زهرا گیوئی اشرف؛ محمد علی حکیم زاده؛ محمد زارع؛ زهره ابراهیمی خوسفی؛ کاظم دشتکیان

دوره 67، شماره 4 ، بهمن 1393، ، صفحه 603-616

https://doi.org/10.22059/jrwm.2015.53477

چکیده
  بیابان‏زایی فرایند و وضعیت نهایی تخریب مناطق خشک است. از طرفی، شور و قلیایی‌شدن خاک از فرایندهای تخریب خاک در مناطق خشک و نیمه‏خشک به‌شمار می‏آید. در این تحقیق با استفاده از فناوری سنجش از دور با قدرت تفکیک طیفی و مکانی بالا، به‏ منظور ارزیابی بیابان‏زایی در دشت مروست (استان یزد)، به پایش شوری خاک اقدام شد. در این تحقیق از تصاویر ...  بیشتر

تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر پهنه سیل خیز طغیانی با استفاده از سنجش‌ازدور و سیستم های اطلاعات جغرافیایی

جلیل فرزادمهر؛ پیام ابراهیمی؛ مهدی اصلاح

دوره 69، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 633-646

https://doi.org/10.22059/jrwm.2016.61506

چکیده
  پیش­بینی رفتار هیدرولیک رودخانه و تعیین پهنه­های سیلابی جهت کاهش خسارات احتمالی، ازجمله اقداماتی است که در سال­های اخیر موردتوجه بسیاری از پژوهشگران قرارگرفته است. استان مازندران به­ویژه شهرستان نکا هرساله تحت تأثیر سیل با دوره بازگشت‌های مختلف قرار می­گیرد؛ ازاین‌رو تغییرات کاربری اراضی و نقش این تغییرات در پهنه­های ...  بیشتر

تجارت آب مجازی و کاربرد آن در حوزۀ آبخیز (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز برآفتاب حاجی‌آباد و پایاب رودان، استان هرمزگان)

شهلا دهقان پیر؛ ام البنین بذرافشان؛ ارشک حلی ساز

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، ، صفحه 647-660

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.210447.1030

چکیده
  مشکل افت آب‌های زیرزمینی و کمبود آب در اغلب دشت‌های استان هرمزگان امری اجتناب‌ناپذیر است که در اثر استفادۀ بی‌رویه و عدم مدیریت مناسب در جهت عرضه و تقاضای آب در بخش کشاورزی رخ داده است. در تحقیق حاضر به محاسبۀ بیلان آب مجازی در بخش کشاورزی (صادرات و واردات آب مجازی) و ارزش آن در دو حوزۀ آبخیز با دو اقلیم متفاوت در شمال (حوزۀ آبخیز برآفتاب ...  بیشتر

تأثیر عوامل مورفومتری بر دبی اوج با استفاده از تکنیک معادلات ساختاری (PLS) در حوزه‌‌های آبخیز جنوب ایران

حسین صادقی مزیدی؛ ام البنین بذرافشان؛ عبدالرضا بهره مند؛ آرش ملکیان

دوره 71، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 681-697

https://doi.org/10.22059/jrwm.2018.245650.1186

چکیده
  دبی سیل خروجی از حوزه‌ها تابع عوامل مختلفی مانند مورفومتری، بارش، نوع خاک و پوشش‌گیاهی هستند. پارامترهای مورفومتری حوزه می­توانند برای تشریح واکنش هیدرولوژیک حوزه به کار روند. هدف از این تحقیق بررسی میزان تأثیر پارامترهای مختلف مرتبط با مورفومتری بر روی دبی اوج در 108 ایستگاه آب­سنجی در جنوب ایران است. پس از انجام آزمون­های ...  بیشتر