غلامعلی حشمتی؛ وحید کریمیان
چکیده
جهت اعمال مدیریت علمی و صحیح بر اکوسیستمهای مرتعی، داشتن اطلاعاتی از اکوسیستم به‌عنوان شاخصهای سلامت و کارکرد آن موردنیاز است. در این مطالعه با استفاده از روش تجزیه‌وتحلیل عملکرد اکوسیستم، به ارزیابی و مقایسه شاخصهای اکولوژیک در چشماندازهای شمالی و جنوبی مراتع درهکناریخشاب از توابع شهرستان گچساران پرداخته شد. اندازه ...
بیشتر
جهت اعمال مدیریت علمی و صحیح بر اکوسیستمهای مرتعی، داشتن اطلاعاتی از اکوسیستم به‌عنوان شاخصهای سلامت و کارکرد آن موردنیاز است. در این مطالعه با استفاده از روش تجزیه‌وتحلیل عملکرد اکوسیستم، به ارزیابی و مقایسه شاخصهای اکولوژیک در چشماندازهای شمالی و جنوبی مراتع درهکناریخشاب از توابع شهرستان گچساران پرداخته شد. اندازه طول و عرض لکههای اکولوژیک در چشماندازهای شمالی مشتمل بر محدوده تحت پوشش گونههای؛ گون (Astragalus fasciculifolius Boiss.)، گلگندم (Centaurea intricanta Boiss.) و هزارخار (Cousinia multiloba DC.) و فضای بین لکهای (خاک لخت و لاشبرگ)، در چشماندازهای جنوبی مشتمل بر محدوده تحت پوشش گونههای هزارخار (Cousinia multiloba DC.)، استاکیس (Stachys byzantina C. Koch)، مخلوط هزارخار و استاکیس (Stachys byzantina C. Koch & Cousinia multiloba DC.) و فضای بین لکهای (خاک لخت و لاشبرگ)، بر روی سه ترانسکت 50 متری در امتداد شیب دو دامنه شمالی و جنوبی ثبت گردید. همچنین 11 پارامتر سطحی خاک اندازهگیری شد. این 11 پارامتر به سه مشخصه اصلی خاک شامل؛ پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی تعلق دارند. نتایج نشان داد شاخصهای پایداری و چرخه مواد غذایی در دو چشمانداز شمالی و جنوبی دارای اختلاف معنیداری است (p < 0/05)، ولی شاخص نفوذپذیری در دو چشمانداز اختلاف معنیداری باهم ندارند (p > 0/05). مهم‌ترین معرف اکولوژیکی چشمانداز شمالی لکه گلگندم (C. intricanta) و مهم‌ترین معرف اکولوژیکی چشمانداز جنوبی لکه مخلوط هزارخار و استاکیس (S. byzantine & C. multiloba) است.
غلامعلی حشمتی؛ دیانا عسکری زاده؛ محمد رحیم فروزه
چکیده
به منظور تعیین رژیم غذایی گوسفند دالاق، مراتع قشلاقی دشت گمیشان انتخاب شد. نخست محدودۀ چرای دام مشخص شد. سپس، وضعیت مرتع و ترکیب گیاهی، به روش ارزش مرتع، و گرایش، به روش ترازوی گرایش، تعیین شد. زمان برداشت در دو دورة چرایی ـ هفتة اول آبان 1389 و هفتة آخر فروردین 1390 ـ در دو بازة چرای روزانه (صبح ساعت 7- 11 و عصر ساعت 13- 17)، به مدت پنج روز متوالی، ...
بیشتر
به منظور تعیین رژیم غذایی گوسفند دالاق، مراتع قشلاقی دشت گمیشان انتخاب شد. نخست محدودۀ چرای دام مشخص شد. سپس، وضعیت مرتع و ترکیب گیاهی، به روش ارزش مرتع، و گرایش، به روش ترازوی گرایش، تعیین شد. زمان برداشت در دو دورة چرایی ـ هفتة اول آبان 1389 و هفتة آخر فروردین 1390 ـ در دو بازة چرای روزانه (صبح ساعت 7- 11 و عصر ساعت 13- 17)، به مدت پنج روز متوالی، انجام شد. با استفاده از روش مشاهدة مستقیم، شمارش لقمه و رفتار رژیم غذاییِ دام ارزیابی گردید. رژیم غذایی گوسفند در صبح و عصر با آزمون t وابسته و در طی پنج روز، با استفاده از تحلیل واریانس یک‌طرفه، تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد در برداشت اول غالبیت رژیم غذایی گوسفند (6/33% در صبح و 3/33% در عصر) به گونۀ Aeluropus littoralis است و کمترین ترجیح غذایی آن (01/1% در صبح و 23/0% در عصر) به گونۀHalocnemum strobilaceum . در برداشت دوم Hordeum marinum (99/42% در صبح و 76/59% در عصر) دارای بیشترین رجحان بود و Salicornia herbaceae (04/2% در صبح و 16/4% در عصر) کمترین گونة مورد مصرف گوسفند بود. اما، به دلیل یکسان‌بودن شرایط چرایی مورد مطالعه، اختلاف معنیداری در رژیم غذایی دام در طی دورة چرایی مشاهده نشد. هرچند غالبیت بوته‌ای‌ها در منطقه بیشتر بود، به دلیل شروع دورة رویشی گونه‌ها، رژیم غذایی دام بیشتر متوجه گونة گراس ـ به دلیل ارزش غذایی بیشتر نسبت به گونههای بوته‌ای شور روی ـ بود.
دیانا عسکریزاده؛ غلامعلی حشمتی
چکیده
از عوامل مهم تأثیر گذار بر پوشش گیاهی در اکوسیستمهای مرتعی، فاکتورهای غیر زنده است که نقش مهمی در شکل گیری و توالی انواع پوششهای گیاهی دارد. شناخت این عوامل، گام مهمی در مدیریت اکولوژیک مراتع محسوب میشود. بدین منظور، مراتع جواهرده رامسر واقع در البرز شمالی از ارتفاع 2000 تا 3200 متر انتخاب شد. با توجه به پایش میدانی و ساختار پوشش ...
بیشتر
از عوامل مهم تأثیر گذار بر پوشش گیاهی در اکوسیستمهای مرتعی، فاکتورهای غیر زنده است که نقش مهمی در شکل گیری و توالی انواع پوششهای گیاهی دارد. شناخت این عوامل، گام مهمی در مدیریت اکولوژیک مراتع محسوب میشود. بدین منظور، مراتع جواهرده رامسر واقع در البرز شمالی از ارتفاع 2000 تا 3200 متر انتخاب شد. با توجه به پایش میدانی و ساختار پوشش گیاهی، طبقات 300 متری برای برداشت دادههای صحرایی در نظر گرفته شود. سپس در هر نوار عرضی، تعداد 15 پلات که توسط فرمولهای آماری محاسبه گردید، به صورت تصادفی، برای جمع آوری دادههای صحرایی نظیر درصد پوشش انواع فرمهای رویشی استفاده شد. در هر طبقه ارتفاعی، تعداد 5 پلات هم برای تهیه نمونه خاک در نظر گرفته شد. آنالیزهای آماری به کمک روشهای رسته بندی و آنالیز چندمتغیره DCA و CCA انجام شد. نتایج نشان داد که فرمهای رویشی منطقه در تحت 183 گونه و 33 خانواده، به 5 زیراجتماع بزرگ تفکیک شدند. به طوری که تفکیک پذیری این اجتماع تحت تأثیر عامل ارتفاع، جهت و ویژگی‌های خاکی قرار داشته است. همچنین آنالیز چندمتغیره CCA به خوبی توانسته است فرمهای رویشی را با توجه به نیازهای اکولوژیک هریک به گروههای مستقلی از گراسهای یک و چندساله با فوربهای چندساله، فوربهای یکساله، بوته‌ای‌ها و درختچهایها تفکیک کند. این فرمها نیز تحت تأثیر عوامل توپوگرافی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، دارای آشیانهای اکولوژیک متفاوتی از همدیگر شدهاند. بنابراین مدیریت اکولوژیک اکوسیستمهای خشکزی نیاز به درک و آگاهی از ساختار پوشش گیاهی متأثر از عوامل محیطی دارد.
غلامعلی حشمتی؛ مژگان سادات عظیمی؛ پروانه عشوری
دوره 63، شماره 3 ، آذر 1389، ، صفحه 319-329
چکیده
هر اکوسیستم مرتعی از لکههای اکولوژیک گوناگونی تشکیل شده‌است که میزان عملکرد هر یک از آنها با یکدیگر تفاوت می‌کند. ویژگی های ساختاری و عملکردیِ لکههای حاصلخیزِ مرتعی در اثر فعالیت‌های مدیریتی تغییر کرده و از این ویژگی ها می‌توان برای تفسیر نقش مدیریت استفاده کرد. در این تحقیق ویژگی‌های ساختاری و عملکردی لکههای اکولوژیکِ دو ...
بیشتر
هر اکوسیستم مرتعی از لکههای اکولوژیک گوناگونی تشکیل شده‌است که میزان عملکرد هر یک از آنها با یکدیگر تفاوت می‌کند. ویژگی های ساختاری و عملکردیِ لکههای حاصلخیزِ مرتعی در اثر فعالیت‌های مدیریتی تغییر کرده و از این ویژگی ها می‌توان برای تفسیر نقش مدیریت استفاده کرد. در این تحقیق ویژگی‌های ساختاری و عملکردی لکههای اکولوژیکِ دو اکوسیستم مرتعیِ مراوهتپه و قرهقیر در استان گلستان مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای ارزیابی این ویژگیها، از مجموعهای از شاخصهای قابل اندازهگیری و ساده روش تجزیه و تحلیلِ توانمندی اکوسیستم استفاده شد. لذا در هر یک از دامنههای غربی و شرقی مراتع مراوه تپه و قره قیر 5 ویژگی ساختاری شامل: شمار لکهها، سطح کل لکهها، شاخص سطح لکهها، شاخص سازمانیافتگی چشمانداز و میانگین فاصله بین لکهها (طول میان لکهها) اندازهگیری شد. برپایه نتایج اماری، ویژگی ساختاری لکههای اکولوژیک در دو منطقة دامنه غربی و شرقی مراوهتپه و قرهقیر دارای تفاوت معنیداری(P
