نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری
کمی سازی اثر تغییر اقلیم بر افت آب زیر‌زمینی در مناطق خشک و نیمه‌خشک

حامد اسکندری دامنه؛ غلامرضا زهتابیان؛ حسن خسروی؛ حسین آذرنیوند؛ علی اکبر براتی

دوره 75، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 227-244

https://doi.org/10.22059/jrwm.2021.314882.1553

چکیده
  در تحقیق حاضر به ارزیابی تغییر اقلیم در دشت میناب و تأثیر آن بر نوسانات سطح آب زیرزمینی در دوره آتی پرداخته شده است. جهت بررسی پدیده تغییر اقلیم از مدل اقلیمی CanESM2 با‌استفاده از نرم‌افزار SDSM4.2 و برای مدل‌سازی کمی تأثیر پدیده تغییر اقلیم بر منابع آب زیرزمینی از نرم‌افزار GMS10.0.5 تحت سناریوهای انتشار RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 استقاده شد. نتایج حاصل ...  بیشتر

تاثیر خشکسالی هواشناسی بر روند تغییرات پوشش گیاهی در اقلیم‌های خشک و خشک نیمه‌مرطوب (حوزه آبخیز حبله‌رود)

احمد گیلوری؛ غلامرضا زهتابیان؛ حسن خسروی؛ حسین آذرنیوند؛ سلمان زارع

دوره 75، شماره 1 ، خرداد 1401، ، صفحه 103-117

https://doi.org/10.22059/jrwm.2020.287930.1416

چکیده
  دراین تحقیق برای برررسی پوشش گیاهی از شاخص NDVI بدست آمده از سنجنده MODIS و برای بررسی خشکسالی از شاخص SPI مبتنی بر داده‌های بارندگی این حوزه در دو اقلیم خشک و خشک نیمه‌مرطوب در بازه زمانی (1397-1380) استفاده شد. نتایج نشان داد به طور متوسط 53 درصد از این منطقه دچار خشکسالی بوده است. همچنین در بازه زمانی 1380 تا 1382 نسبت به دیگر بازه‌های زمانی این ...  بیشتر

شبیه‌سازی و پیش‌بینی مولفه‌های اقلیمی دمای حداکثر و حداقل با استفاده از خروجی مدل CanESM2 در دوره‌های آتی، مطالعه موردی دشت میمه استان اصفهان

سحر ذاکری انارکی؛ غلامرضا زهتابیان؛ حسن خسروی؛ حسین آذرنیوند؛ آرش ملکیان

دوره 74، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 359-372

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.256514.1327

چکیده
  گزارش‌ هیئت بین‌الدول تغییر اقلیم نشان می‌دهد که میانگین دمای جهان در قرن بیستم برابر 2/0±6/0 درجه سانتی‌گراد افزایش یافته‌است. بنابراین پیش‌بینی بلندمدت متغیرهای اقلیمی و در نظر گرفتن تمهیدات لازم به منظور تعدیل اثرات سوء ناشی از تغییرات اقلیمی امری بدیهی است. در مطالعه حاضر به‌منظور ریزمقیاس‌نمایی داده‌های مشاهداتی دمای ...  بیشتر

مقایسۀ مدل‌های یادگیری ماشینی جهت اولویت‌بندی مناطق مستعد تولید گرد و غبار

سروه داروند؛ حسن خسروی؛ حمید رضا کشتکار؛ غلامرضا زهتابیان؛ امید رحمتی

دوره 74، شماره 1 ، خرداد 1400، ، صفحه 53-68

https://doi.org/10.22059/jrwm.2021.321033.1580

چکیده
  مد‌ل­سازی یکی از ابزارهای مناسب برای تصمیم‌گیری پدیده‌های محیط‌زیستی می‌باشد که به صورت مدل‌های مفهومی یا روابط ریاضی بیان می‌شوند. هدف از این تحقیق مقایسۀ مدل­های یادگیری ماشینی شامل ماشین بردار پشتیبان، درخت طبقه‌بندی و رگرسیون، جنگل تصادفی و مدل آنالیز تشخیص ترکیبی جهت اولویت­بندی مناطق مستعد گرد و غبار است. جهت تعیین ...  بیشتر

شبیه‌سازی و تحلیل عددی شار گسیل گردوغبار با استفاده از مدل WRF-Chem و طرحوارۀ فرسایش بادی GOCART (طوفان 29 الی 31 تیرماه 1394)

طیبه مصباح زاده؛ علی سلاجقه؛ فرشاد سلیمانی ساردو؛ غلامرضا زهتابیان؛ عباس رنجبر؛ Mario Marcello Miglietta

دوره 73، شماره 4 ، اسفند 1399، ، صفحه 876-882

https://doi.org/10.22059/jrwm.2020.301398.1490

چکیده
  امروزه پدیدۀ گردوغبار به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بلایای طبیعی در مناطق خشک و نیمه­خشک شناخته می­شود. به دلیل تأثیرات طولانی‌مدت این پدیده بر روی شاخص سلامت انسان‌ها از آن به‌عنوان یک بیماری مزمن یاد می­کنند. به همین منظور مطالعه و شناسایی الگو­ها و کانون­های پدیدۀ گردوغبار امری ضروری در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. در این مطالعه ...  بیشتر

ارزیابی ناپایداری و تخریب اراضی با استفاده از روش‌های فازی، تحلیل سلسله مراتبی و ترکیب خطی وزنی (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز بختگان فارس)

مه رو ده بزرگی؛ محمد جعفری؛ آرش ملکیان؛ غلامرضا زهتابیان؛ سید رشید فلاح شمسی

دوره 73، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 321-335

https://doi.org/10.22059/jrwm.2018.252394.1233

چکیده
  در کشور ایران، با وجود شرایط آب و هوایی خشک و نیمه­خشک، استفادۀ بهینه از منابع محدود آب و خاک از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. آنچه به عنوان تخریب سرزمین از آن یاد می­شود، نتیجۀ سیاست­های نادرست در مدیریت اراضی است که نمونۀ بارز آن در حوزۀ آبخیز بختگان به چشم می­خورد. عوامل و دخالت­های انسانی و نیز تغییر اقلیم و پدیدۀ خشکسالی ...  بیشتر

ارزیابی شاخص‌های پایداری خاک در مناطق بیابانی (مطالعۀ موردی: عرصه‌های مرتعی و کشاورزی شهرستان سمنان)

کورش کمالی؛ غلامرضا زهتابیان؛ طیبه مصباح زاده؛ حسین شهاب آرخازلو؛ محمود عرب خدری؛ علیرضا مقدم نیا

دوره 73، شماره 1 ، خرداد 1399، ، صفحه 183-198

https://doi.org/10.22059/jrwm.2020.275953.1353

چکیده
  پایداری خاک به ویژه در اکوسیستم‌های شکننده یک شاخص ضروری برای مدیریت پایدار اراضی است و به ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک بستگی دارد. با این وجود پایداری خاک به طور مستقیم قابل اندازه­گیری نبوده و باید از شاخص­های کیفیت و پایداری خاک استنتاج شود. به منظور بررسی پایداری خاک در منطقۀ بیابانی سمنان، مزارع، باغات و مراتع ...  بیشتر

بررسی و مقایسۀ عناصر غذایی خاک در کاربری و الگوی کشت مختلف (منطقۀ مطالعاتی: اشتهارد)

شیما جوادی؛ غلامرضا زهتابیان؛ محمد جعفری؛ حسن خسروی؛ اعظم ابوالحسنی

دوره 72، شماره 4 ، اسفند 1398، ، صفحه 941-950

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.274414.1348

چکیده
  کاهش کیفیت و سلامت خاک به دلیل عدم مدیریت مناسب زمین و یا تغییر در کاربری اراضی در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران به یک چالش اساسی تبدیل شده که بر عناصر غذایی خاک نیز تأثیرگذار است. با توجه به اهمیتی که عناصر غذایی در رشد و نمو گیاه دارند، این تحقیق با هدف بررسی و مقایسۀ عناصر غذایی خاک در دو لایۀ سطحی و تحتانی در اراضی کشاورزی منطقۀ اشتهارد ...  بیشتر

بررسی تأثیر کاشت تاغ‌زارها بر منابع آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: دشت جعفریۀ قم)

بهاره جبالبارزی؛ غلامرضا زهتابیان؛ علی طویلی؛ حسن خسروی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 45-54

https://doi.org/10.22059/jrwm.2018.256951.1257

چکیده
  ازجمله گیاهان سازگار با مناطق خشک و نیمه‌خشک، گونه‎های مختلف جنس تاغ هست که به دلیل برخورداری از شرایط مناسب ساختاری و سیستم ریشه‎ای عمیق و مناسب، قادر به استفاده از منابع آب زیرزمینی هستند؛ لذا درک و پذیرش تأثیر تاغ بر منابع آبی محدود موجود در این مناطق به مدیریت بهتر منابع آبی و اکوسیستم‌های طبیعی کمک خواهد کرد. هدف از تحقیق ...  بیشتر

اثر پوشش گیاهی بر ایجاد خرد اقلیم در اکوسیستم‌های مناطق خشک (مطالعۀ موردی: دشت سیستان)

فرهاد ذوالفقاری؛ حسین آذرنیوند؛ حسن خسروی؛ غلامرضا زهتابیان؛ شهرام خلیقی سیگارودی

دوره 71، شماره 4 ، اسفند 1397، ، صفحه 901-914

https://doi.org/10.22059/jrwm.2018.234109.1130

چکیده
  تغییر در سطح زمین اثراتی بر اقلیم نزدیک به سطح یا میکروکلیما خواهد داشت. تالاب بین المللی هامون در دهه‌های اخیر خشک و پوشش گیاهی در آن کاهش چشمگیری داشته است. آمارهای ایستگاه سینوپتیک زابل نشان دهندۀ افزایش درجه حرارت این محل می‌باشد‌. برای نشان دادن نقش وضعیت سطح زمین بر میکروکلیمای نزدیک به سطح در سه میکروسایت با درصد پوشش مختلف، ...  بیشتر

تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی حوضۀ غرب تالاب جازموریان

حامد اسکندری دامنه؛ غلامرضا زهتابیان؛ علی سلاجقه؛ مهدی قربانی؛ حسن خسروی

دوره 71، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 563-578

https://doi.org/10.22059/jrwm.2018.257186.1259

چکیده
  در این تحقیق، به ارزیابی اثر تغییرات کاربری اراضی بر منابع آب زیرزمینی و پایش تغییرات مکانی و زمانی پارامتر‌های کمی و کیفی آب زیر‌زمینی در حوضۀ غرب تالاب جازموریان پرداخته شد. به‌طوری‌که به منظور بررسی روند تغییرات کاربری اراضی از تصاویر ماهوارۀ‌ لندست، سنجنده‌ها2002 TM و 2015OLI با استفاده از روش حداکثر احتمال، استفاده گردید، همچنین ...  بیشتر

ارزیابی متغیرهای اقلیمی دشت جیرفت با مدل HadCM3 در دوره‌های آتی

سعید برخوری؛ رسول مهدوی؛ غلامرضا زهتابیان؛ حمید غلامی

دوره 71، شماره 2 ، شهریور 1397، ، صفحه 355-366

https://doi.org/10.22059/jrwm.2018.218041.1060

چکیده
  استفاده بیش از حد از سوخت‌های فسیلی، افزایش جمعیت و دیگر عوامل موجب تغییرات بارز در اقلیم کرۀ زمین گردیده است. در این تحقیق به منظور ارزیابی روند پارامترهای بارش، دمای کمینه و بیشینۀ دشت جیرفت در دوره‌های آتی، از مدل HADCM3 استفاده شد. سپس اقدام به شبیه‌سازی متغیرهای اقلیمی در دورۀ 2011-2030 و دورۀ 2046-2065  براساس سه سناریوی A1B، A2 وB1 با مدل ...  بیشتر

طراحی مدل اکولوژیک کشاورزی و مرتعداری سرزمین با رویکرد Fuzzy AHP (مطالعه موردی: شهرستان اشتهارد)

پویان دهقان؛ حسین آذرنیوند؛ حسن خسروی؛ غلامرضا زهتابیان؛ علیرضا مقدم نیا

دوره 71، شماره 1 ، خرداد 1397، ، صفحه 11-24

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.238015.1147

چکیده
  کاهش بیش از حد توان منابع طبیعی یکی از چالش‌های بسیار مهمی است که بشر در قرن اخیر با آن روبرو است. بهره‌برداری مناسب از اراضی و مدیریت اصولی کاربری اراضی بر اساس توان اکولوژیکی آن، نقش مهمی در راستای نیل به توسعه پایدار دارد. از این رو جهت دستیابی به توسعه پایدار و به­منظور استفاده مناسب از اراضی، باید گرایش‌ها به سمت برنامه‌ریزی ...  بیشتر

تعیین مهم‌ترین معیارها و شاخص‌های موثر بر تخریب سرزمین و بیابان‌زایی

نوشین شاکریان؛ غلامرضا زهتابیان؛ محمدعلی زارع چاهوکی؛ حسن خسروی

دوره 70، شماره 2 ، مرداد 1396، ، صفحه 385-398

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.233496.1125

چکیده
  امروزه پدیدۀ تخریب سرزمین و بیابان­زایی از معضلات پیچیده و مهمی است که به بحرانی در سراسر جهان تبدیل شده است و استفاده از سیستم­های ارزیابی برای بررسی روند تخریب و اتخاذ راهکار مناسب جهت مقابله با این پدیده، امری ضروری و حائز اهمیت است. اولین گام در مطالعه و بررسی تخریب سرزمین و بیابان­زایی تعیین معیارها و شاخص­های تأثیرگذار ...  بیشتر

تعیین مهمترین پارامترهای ژئومرفومتری کمی در طبقه‎بندی دشت سرهای مناطق بیابانی با استفاده از شبکه‏های عصبی مصنوعی وآنالیز حساسیت

غلامرضا زهتابیان؛ حسن احمدی؛ علی اکبر نظری سامانی؛ امیر هوشنگ احسانی؛ مهدی تازه

دوره 70، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 197-206

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.61976

چکیده
  دشت سرها ازجمله مهمترین واحدهای ژئومرفولوژی می‏باشند که به لحاظ فعالیت‏ها انسانی و بهره برداری، بیشتر مورد توجه قرار می‏گیرند. تاکنون روش‏ها و عوامل مختلفی نیز جهت طبقه بندی مناطق دشتی ارائه شده است. یکی از روش‏های طبقه بندی که بیشتر در مطالعات منابع طبیعی در ایران مورد استفاده قرار می‏گیرد، تقسیم بندی واحد دشت سر به سه ...  بیشتر

پایش و تغییرات کاربری اراضی با استفاده از زنجیره ای مارکوف به‌منظور پیش بینی آن (بررسی موردی: دشت عباس)

کامران کریمی؛ غلامرضا زهتابیان؛ مرزبان فرامرزی؛ حسن خسروی

دوره 69، شماره 3 ، آذر 1395، ، صفحه 711-724

https://doi.org/10.22059/jrwm.2016.61512

چکیده
  سنجش‌ازدور فناوری کلیدی برای ارزیابی وسعت و مقدار تغییرات پوشش اراضی است که اطلاع از این تغییرات به‌عنوان اطلاعات‌پایه برای برنامه‌ریزی‌های مختلف اهمیت ویژه­ای دارد. در این بررسی تغییرات کاربری اراضی طی 24 سال گذشته بررسی شد و امکان پیش­بینی آن در آینده با استفاده از مدل زنجیرۀ مارکوف منطقه دشت عباس مورد ارزیابی قرار گرفت. ...  بیشتر

ارزیابی بیابان‌زایی بر اساس دو معیار آب و اقلیم (مطالعۀ موردی: دشت کاشان)

ریحانه مسعودی؛ غلامرضا زهتابیان؛ حسن احمدی؛ شهرام خلیقی سیگارودی

دوره 68، شماره 4 ، دی 1394، ، صفحه 711-723

https://doi.org/10.22059/jrwm.2015.56953

چکیده
  بیابان‌زایی مشکل بسیاری از کشورهاست؛ تا کنون به منظور جلوگیری و مقابله با این پدیده اقدامات و کوشش‌‌هایی انجام گرفته است. یکی از مهم‌ترین اقدامات صورت‌گرفته در این زمینه کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی سازمان ملل است. در این پژوهش، با استفاده از مدل IMDPA و با نرم‌افزار GIS، به ارزیابی بیابان‌زایی در دشت کاشان پرداخته شد. دو معیار ...  بیشتر

پایش بیابان‌زایی دشت گرمسار با تأکید بر دو معیار آب و کشاورزی

علی اذره؛ غلامرضا زهتابیان؛ علی اکبر نظری سامانی؛ حسن خسروی

دوره 68، شماره 3 ، مهر 1394، ، صفحه 427-439

https://doi.org/10.22059/jrwm.2015.56128

چکیده
  پایش در مدیریت جامع‌ به‌ معنای جمع‌آوری و ذخیرة نظام‏مند آمار و اطلاعات از فعالیت‏ها و استراتژی‏هایی است که امکان ارزیابی و گزارش از شرایط کلی محدودة مورد نظر را فراهم می‏نماید. برای پایش ‌‌بیابان‌زایی در ‌دشت گرمسار از مدل IMDPA استفاده شد. با اطلاع از شرایط منطقه، دو معیار آب و کشاورزی معیارهای اصلی در بیابان‌زایی ‌در نظر ...  بیشتر

ارزیابی عملکرد روش لادا در بررسی وضعیت تخریب خاک منطقة شرق اصفهان

بهزاد رایگانی؛ غلامرضا زهتابیان؛ حسین آذرنیوند؛ سید کاظم علوی پناه؛ سید جمال الدین خواجه الدین

دوره 68، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 109-129

https://doi.org/10.22059/jrwm.2015.53889

چکیده
  خاک یکی از منابع طبیعی اصلی تجدیدناپذیر در جهان است. تخریب خاک تهدیدی اصلی در سراسر کرة زمین به‌‌شمار می‌رود، زیرا در درازمدت باعث کاهشِ توان تولیدی خاک و ناپایداری زیست‏محیطی می‌شود. تخریب خاک سه وجه مختلف دارد: تخریب فیزیکی؛ تخریب شیمیایی؛ و تخریب بیولوژیکی. در صورتی که بتوان هر یک از تخریب‌های مختلف خاک را در معادله‌ای برآورد ...  بیشتر

ارزیابی وضعیت فعلی بیابان‌زایی و شناخت مهم‌ترین عوامل تخریب با استفاده از مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابان‌زایی (مطالعة موردی: منطقة دامغان)

شیما نیکو؛ حسین آذرنیوند؛ غلامرضا زهتابیان؛ حسن احمدی؛ محمد علی زارع چاهوکی

دوره 67، شماره 4 ، بهمن 1393، ، صفحه 641-655

https://doi.org/10.22059/jrwm.2015.53480

چکیده
  مبارزه با بیابان‌زایی، که امروزه تهدیدی جدی برای محیط و رفاه انسان به‌شمار می‌رود، نیازمند درک مسائل پیچیدة این پدیده از طریق ارزیابی، آگاهی از شدت عمل فرایند‌ها، و مشخص‌نمودن عوامل آن است. بنابراین، در این بررسی، پس از مطالعة شرایط حاکم بر منطقة دامغان، که نشان‌دهندة وجود بیابان‌زایی است، شدت و وضعیت فعلی بیابان‌زایی با تکیه ...  بیشتر

تأثیر فعالیت‌های کشاورزی بر تخریب اراضی در شهرستان خاتم

غلامرضا زهتابیان؛ حسن خسروی؛ علی آذره

دوره 67، شماره 1 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 61-72

https://doi.org/10.22059/jrwm.2014.50828

چکیده
  نیاز به افزایش سطح اراضی کشاورزی، به ‌منظور بهبود و تأمین منابع غذایی، در دو قرن اخیر باعث تغییرات گسترده در نوع کاربری اراضی و مدیریت غیراصولی این اراضی شده است. ادامۀ این روند به تخریب زمین و بیابان‌زایی منجر می‌‌شود و اصلاح چنین خاک‌هایی بسیار پُرهزینه است. بنابراین، پیشگیری از تخریب اراضی مطلوب‌تر است و این کار به تحقیقاتی ...  بیشتر

برآورد تابع تقاضای آب کشاورزی باغات انار روستای چرخاب یزد

ایمان اسلامی؛ علی اکبر مهرابی؛ غلامرضا زهتابیان؛ مهدی قربانی

دوره 66، شماره 1 ، فروردین 1392، ، صفحه 17-26

https://doi.org/10.22059/jrwm.2013.35325

چکیده
  بخش ‏کشاورزی ‏مهم‌ترین ‏مصرف‏کنندة ‏آب ‏در ‏دنیاست. عموماً، در این بخش، آب، به عنوان نهاده‌ای تولیدی، مصرف می‏‏شود. تقاضا برای آب کشاورزی از ‏تقاضا برای محصولاتی‏ سرچشمه می­گیرد ‏‏که برای تولید آن‌ها آب استفاده می‏شود. هدف از این مقاله بررسی کشش تولیدی و تقاضای آب در باغات انار روستای چرخاب است. در ...  بیشتر

پهنه بندی وضعیت بیابان‏زایی منطقه خضرآباد - اله¬آباد دشت یزد با استفاده از مدل IMDPA و با تأکید بر معیارهای آب و خاک

الهام السادات شکوهی؛ غلامرضا زهتابیان؛ علی طویلی

دوره 65، شماره 4 ، دی 1391، ، صفحه 517-528

https://doi.org/10.22059/jrwm.2012.32050

چکیده
  بیش از  80 درصد از سطح کشور ایران از آب و هوای خشک و نیمه خشک برخوردار است و به همین دلیل بیشتر در معرض خطر بیابان زایی قرار دارد. اقدامات اجرایی در رابطه با کنترل بیابان­زایی باید متکی بر شناخت وضعیت فعلی بیابانی شدن و شدت آن باشد. بدین منظور امتیازدهی به شاخص­ها جهت بررسی شدت بیابان­زایی منطقه خضرآباد براساس مدل IMDPA صورت گرفت. ...  بیشتر