فرزانه فتوحی فیروزآباد؛ محمد رضا اختصاصی؛ محمد سفید؛ علی مروتی شریف آبادی
چکیده
پهنهبندی کیفی منابع آب آشامیدنی یکی از ضرورتهای مدیریت این مادۀ حیاتی در مناطق خشک و فراخشک میباشد. در این پژوهش تغییرات مکانی 11 شاخص یا ویژگی کیفیت آب (هدایت الکتریکی، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، نیترات، سولفات، قلیائیت، کلر، سختی کل و کل مواد جامد محلول) 55 حلقه چاه عمیق آب آشامیدنی واقع در دشت یزد مربوط به سال 1394 مورد بررسی ...
بیشتر
پهنهبندی کیفی منابع آب آشامیدنی یکی از ضرورتهای مدیریت این مادۀ حیاتی در مناطق خشک و فراخشک میباشد. در این پژوهش تغییرات مکانی 11 شاخص یا ویژگی کیفیت آب (هدایت الکتریکی، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، نیترات، سولفات، قلیائیت، کلر، سختی کل و کل مواد جامد محلول) 55 حلقه چاه عمیق آب آشامیدنی واقع در دشت یزد مربوط به سال 1394 مورد بررسی قرار گرفت. برای ارزیابی و انتخاب بهترین روش درونیابی از روشهای کریجینگ ساده، کریجینگ معمولی، عکس مجذور فاصله و شاخص آماری RMSE استفاده گردید. نقشههای پهنهبندی به دست آمده نشان داد که آبهای زیرزمینی منطقۀ یزدگرد و چرخاب که به ترتیب در دو بخش جنوب شرقی و شمال غربی محدودۀ مطالعاتی واقعند و متأثر از جریانات رودخانههای مهریز و تفت میباشند، از کیفیت مطلوبتری نسبت به چاههای بخش میانی برخوردار میباشند. دامنۀ تغییرات شاخصهای اصلی کیفیت از جمله TDS از کمتر از 500 تا بیش از 2500 میلیگرم در لیتر و شاخص EC از کمتر از 700 تا بیش از 3500 میکروموس بر سانتیمتر متغیر است که این دستاورد بیانگر ضرورت مدیریت حساس بهرهبرداری و آمادهسازی آب با کیفیت جهت ورود به شبکه آشامیدنی میباشد. ضمناً چاههای بخش میانی از جمله چاههای 16 سیلو، 12 دهنو، 13 دهنو و 24 دهنو از لحاظ پارامترهای کیفی TDS، TH، EC و Cl بیش از دو برابر حد مجاز استاندارد ملی میباشد که پیشنهاد میگردد نسبت به حذف و یا تعدیل بهرهبرداری از آنها در شبکۀ آب آشامیدنی یزد اقدام لازم اعمال گردد.
جمال مصفایی؛ محمدرضا اختصاصی؛ امین صالح پورجم
چکیده
شناخت واحدهای زمینشناسی، یکی از مطالعات پایه و اساسی در بسیاری از علوم مختلف از جمله منابع طبیعی قلمداد میشود. در حال حاضر در مطالعات تفصیلی اجرایی و حتی تحقیقاتی منابع طبیعی، استفاده از نقشههای تولید شده توسط سازمان زمینشناسی، اساس مطالعات زمینشناسی را تشکیل میدهد. از طرفی طی سالهای اخیر، تکنولوژی سنجش از دور ...
بیشتر
شناخت واحدهای زمینشناسی، یکی از مطالعات پایه و اساسی در بسیاری از علوم مختلف از جمله منابع طبیعی قلمداد میشود. در حال حاضر در مطالعات تفصیلی اجرایی و حتی تحقیقاتی منابع طبیعی، استفاده از نقشههای تولید شده توسط سازمان زمینشناسی، اساس مطالعات زمینشناسی را تشکیل میدهد. از طرفی طی سالهای اخیر، تکنولوژی سنجش از دور بهعنوان یک ابزار جدید و کارآمد برای مطالعات زمینشناسی معرفی شده است که علاوه بر دقت مناسب، فواید دیگری از قبیل دسترسی به مناطق کوهستانی صعبالعبور یا غیرقابلدسترس دارد. هدف از این تحقیق، مقایسۀ صحت نقشههای زمینشناسی موجود و نقشههای حاصل از مطالعات دورسنجی و پردازش تصاویرETM+ ماهوارۀ لندست نسبت به واقعیتهای زمینی در حوزۀ آبخیز ورتوان قزوین است. بدین منظور پس از بررسی نقشههای موجود سازمان زمینشناسی، اقدام به تهیۀ نقشۀ زمینشناسی منطقه با استفاده از تکنیکهای مختلف پردازش تصاویر ماهوارهای و بارزسازی واحدهای سنگشناسی از طریق ترکیبات مختلف رنگمجازی (FCC)، تجزیه به مولفههای اصلی (PCA)، شاخص بهینه (OIF)، نسبتگیری طیفی(BR) شد که با توجه به تنوع سازندها و سنگهای مختلف در محدودۀ مطالعاتی، روشهای رنگمجازی و شاخص بهینه به ترتیب دارای بیشترین قابلیت برای تفکیک سازندها و سنگها بودند. ضریب کاپای معادل 39/0 بین نقشۀ حاصل از پردازش تصویری و نقشۀ زمینشناسی، گویای تطابق ضعیف بین دو نقشه است. بررسی صحت نقشهها بر اساس واقعیتهای زمینی، حاکی از صحت بیشتر نقشۀ پردازش تصویری (5/97%) نسبت به نقشۀزمینشناسی موجود (3/54%) است.
محمد رضا اختصاصی؛ فاطمه سادات حضیرئی
چکیده
یکی از روشهای معمول برای کنترل حرکت ماسههای روان مالچ‌پاشی بر سطح آنهاست. تا کنون در ایران از مالچهای نفتی برای تثبیت تپه‌های ماسه‌ای استفاده میشده است. تخریب محیط زیست به وسیلة مالچهای نفتی و همچنین هزینههای زیاد استفاده از آنها باعث شده است که مراکز پژوهشی کشور در تحقیق بر روی تغییرِ نوع و شیوههای مالچ‌پاشی ...
بیشتر
یکی از روشهای معمول برای کنترل حرکت ماسههای روان مالچ‌پاشی بر سطح آنهاست. تا کنون در ایران از مالچهای نفتی برای تثبیت تپه‌های ماسه‌ای استفاده میشده است. تخریب محیط زیست به وسیلة مالچهای نفتی و همچنین هزینههای زیاد استفاده از آنها باعث شده است که مراکز پژوهشی کشور در تحقیق بر روی تغییرِ نوع و شیوههای مالچ‌پاشی فعال شوند. در این تحقیق، برای نخستین بار در کشور ایران، از نسبتهای مختلف سیمان و آهک و ماسة بادی به عنوان مالچ طبیعی استفاده شد. بدین منظور، از تپه‌های ماسه‌ای دشت یزد- اردکان به عنوان بستر و ترکیب‌های مختلف سیمان پرتلند، ماسة بادی و آهک به عنوان تیمارهای مالچ سیمانی استفاده شد. به هر تیمار یک لیتر آب اضافه شد. سپس، بر روی پلاتهایی به ابعاد 100 × 30 و 30 سانتیمتر عمق ماسة بادی پاشیده شد. این تحقیق در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. سایر عوامل فیزیکی، مانند ضخامت، مقاومت فشاری سلههای ایجادشده و میزان فرسایشپذیری از سطح تیمارها، اندازهگیری شد. دادهها با نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد، با افزایش مقدار سیمان، مقاومت سلههای ایجادشده در سطح خاک افزایش مییابد. از آنجا که تیمار ترکیبی 400 گرم سیمان و 10 گرم آهک و 800 گرم ماسه پاسخ‌گوی حداقل شرایط فیزیکی لازم برای تثبیت ماسههای روان بود، این تیمار مناسبترین تیمار انتخاب شد. هزینههای اجرایی مالچ جدید نیز حدود 30 درصد هزینههای مالچ نفتی برآورد میشود.
محبوبه حاجی بیگلو؛ محمدتقی دستورانی؛ عباسعلی قزل سوفلو؛ محمد رضا اختصاصی
چکیده
مورفولوژی هر سیستم رودخانهای در ارتباط و تحت تأثیر فرایندهای حاکم بر آن، از جمله شرایط اقلیمی، هیدرولوژیکی، هیدرولیکی، وضعیت فرسایش، و رسوب‌گذاری و نیز خصوصیات زمینشناسی و توپوگرافی محیط رودخانهای و حوزة بالادست آن، است. شناخت ویژگی‌ها و آثار متقابل فرم و فرایندهای حاکم در سیستمهای رودخانهای، که به شناخت رفتار ...
بیشتر
مورفولوژی هر سیستم رودخانهای در ارتباط و تحت تأثیر فرایندهای حاکم بر آن، از جمله شرایط اقلیمی، هیدرولوژیکی، هیدرولیکی، وضعیت فرسایش، و رسوب‌گذاری و نیز خصوصیات زمینشناسی و توپوگرافی محیط رودخانهای و حوزة بالادست آن، است. شناخت ویژگی‌ها و آثار متقابل فرم و فرایندهای حاکم در سیستمهای رودخانهای، که به شناخت رفتار رودخانهها در محدوده‌های زمانی و مکانی منجر میشود، اهمیت ویژهای در توسعة مدلهای مفهومی در ارتباط با محیطهای رودخانهای دارد.در این تحقیق سعی شد مورفولوژی حاصل از فرایندهای حاکم بر رودخانة فیروزه- شاهجوب در خراسان شمالی ارزیابی شود و رابطة بین خصوصیات هندسی و عوامل مؤثر بر آنها استخراج گردد. بدین منظور، مدل هیدرولیکی HEC-RAS (از طریق الحاقیة HEC-Geo RAS)، پس از آنالیز حساسیت و واسنجی، جهت شبیهسازی عوامل و فرایندهای حاکم اجرا گردید و روابط حاکم بر پارامترهای مختلف هندسی و عوامل مؤثر بر این پارامترها در 37 بازة تفکیک‌شده در این رودخانه استخراج و تجزیه و تحلیل شد. بر اساس نتایج به‌دست‌‌‌آمده، با درنظرگرفتن مقادیر خطای استاندارد، سطح معنیداری، و ضریب تعیین، از بین مدلهای مختلف خطی ساده، درجه 2، درجه 3، و نمایی، مدلهایِ نماییْ مناسبترین روابط حاکم بر خصوصیات هندسی و عوامل مربوط به فرایندهای مؤثر بر رودخانة مورد نظر هستند.
