زهرا زنگنه؛ کمال الدین ناصری؛ فریدون ملتی؛ منصور مصداقی
چکیده
چون اندازهگیری تراکم گیاهان، اغلب، به کمک پلات و در اکثر موارد به روش شمارش پایهها صورت میگیرد، اندازه و شکل پلات از نخستین مواردی است که باید دربارة آن تصمیم‌گیری شود. در این تحقیق اثر اشکال و سطوح مختلف پلات بر دقت و صحت نمونهگیری به منظور برآورد تراکم گیاه گون خاردار‌ـ که یکی از گونه‌های غالب در منطقه و دارای پایه‌های ...
بیشتر
چون اندازهگیری تراکم گیاهان، اغلب، به کمک پلات و در اکثر موارد به روش شمارش پایهها صورت میگیرد، اندازه و شکل پلات از نخستین مواردی است که باید دربارة آن تصمیم‌گیری شود. در این تحقیق اثر اشکال و سطوح مختلف پلات بر دقت و صحت نمونهگیری به منظور برآورد تراکم گیاه گون خاردار‌ـ که یکی از گونه‌های غالب در منطقه و دارای پایه‌های مجزا از هم است‌ـ در منطقة مایان مشهد بررسی شد. اشکال مختلف پلات به ترتیب مربع، مستطیل پهن، مستطیل کشیده و سطوح مختلف پلات 1، 2، 4، و 8 متر مربع درنظر گرفته شد. در مجموع، 3×4 نوع پلات (تیمار) بررسی شد. در این تحقیق مختصات هر یک از پایه‌های گون خاردار و مرز منطقه مطالعه و با دوربین دیجیتال برداشت شد و به کمک نرم‌افزارR نقشة دیجیتال پراکنش گون در منطقة مورد نظر رسم شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در این پژوهش، پلات مستطیل کشیده 5/0×8 متر بیشترین دقت و صحت را دارا بود و پلات بهینه انتخاب شد. در نهایت، می‌توان نتیجه گرفت که به منظور صرفه‌جویی در وقت و هزینه جهت نمونه‌برداری در عرصه، استفاده از روش مکان‌یابی پایه‌های گیاهی و کاربرد نرم‌افزار R می‌تواند روش مناسبی برای برآورد تراکم گیاهان بوته‌ای باشد و می‌توان از پلاتهای بهینه در این پژوهش برای بوته‌زارهای مشابه استفاده کرد.
سمانه محمدی مقدم؛ ابوالفضل مساعدی؛ محمد جنگجو؛ منصور مصداقی
چکیده
با آنکه بارندگی مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در تولید مرتع است، اطلاعات اندکی دربارة روابط تولید مرتع تحت تأثیر متقابل عوامل آبوهوایی و، به‌ویژه، شاخص‌های خشکسالی وجود دارد. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط تولید مرتع با عوامل آبوهوایی بارندگی، دما، تبخیر، تعرق، شاخص‌های خشکسالی بارش استانداردشده (SPI)، و شناسایی خشکسالی (RDI) در منطقة ...
بیشتر
با آنکه بارندگی مهم‌ترین عامل تأثیرگذار در تولید مرتع است، اطلاعات اندکی دربارة روابط تولید مرتع تحت تأثیر متقابل عوامل آبوهوایی و، به‌ویژه، شاخص‌های خشکسالی وجود دارد. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط تولید مرتع با عوامل آبوهوایی بارندگی، دما، تبخیر، تعرق، شاخص‌های خشکسالی بارش استانداردشده (SPI)، و شناسایی خشکسالی (RDI) در منطقة ندوشن واقع در استان یزد انجام شده است. بدین منظور، در مورد هر عامل 33 دورة زمانی مختلف، شامل دوره‌های یک تا چهارماهه، شش‌ماهه، و نُه‌ماهه‌ـ به عنوان متغیرهایی که ممکن است در تولید گیاهی مرتع مؤثر باشند‌ـ درنظر گرفته شد. برای کاهش حجم داده‌ها از روش تجزیه به مؤلفه‌های اصلی استفاده شد. به منظور تعیین بهترین رابطه بین تولید با عوامل آبوهوایی و شاخص‌های خشکسالی از روابط رگرسیونی استفاده شد. رابطه‌های رگرسیونی مختلف برای متغیر‌های انتخاب‌شده از روش تجزیه به مؤلفه‌ها بررسی شد. در نهایت، در هر روش رابطه‌ای که دارای کمترین خطای نقطة ایده‌آل (IPE) بود رابطة برتر شناخته شد. با مقایسة رابطه‌هایی که بر اساس بارندگی، دما، تبخیر و تعرق، شاخص بارش استانداردشده، و شاخص شناسایی خشکسالی به‌دست آمد، رابطة به‌دست‌آمده از شاخص شناسایی خشکسالی به عنوان رابطه‌ای که برآورد مناسب‌تری از تولید مراتع دارد (969/0=R و میانگین قدر مطلق خطای نسبی معادل 111/0) انتخاب شد.
طاهره صادقی شاهرخت؛ محمد جنگجو؛ منصور مصداقی
چکیده
بوته‌های مرتعی ممکن است گونه‌های گیاهی زیراشکوب خود را در برابر چرای دام محافظت کنند، که به این پدیده تسهیل مکانیکی گویند. اثر تسهیل بوتهها ممکن است تحت تأثیر شدت بهره‌برداری از مرتع قرار گیرد. در یک عملیات میدانی، تسهیل مکانیکی بوتهها در سه منطقة چرای شدید، چرای متوسط، و قرق در مراتع خشک کاخک گناباد، در بهار و تابستان ...
بیشتر
بوته‌های مرتعی ممکن است گونه‌های گیاهی زیراشکوب خود را در برابر چرای دام محافظت کنند، که به این پدیده تسهیل مکانیکی گویند. اثر تسهیل بوتهها ممکن است تحت تأثیر شدت بهره‌برداری از مرتع قرار گیرد. در یک عملیات میدانی، تسهیل مکانیکی بوتهها در سه منطقة چرای شدید، چرای متوسط، و قرق در مراتع خشک کاخک گناباد، در بهار و تابستان 1390، مقایسه شد. در هر یک از حالت‌های چرا، بیست عدد ترانسکت خطی در دامنهها و شیبهای مختلف مستقر شد. تولید علوفه به روش قطع و توزین در پلاتهای زوجی در زیراشکوب بوته‌های پرستار و فضای باز مجاور آنها اندازهگیری شد. در منطقة قرق تولید علوفه در زیراشکوب بوته‌های پرستار برابر با تولید فضای باز بود، در حالی که در منطقة چرای شدید و متوسط تولید علوفه در زیراشکوب بوته‌های پرستار بیشتر بود. این نتایج نشان میدهد که تسهیل مکانیکی بوته های پرستار با افزایش شدت چرا زیاد میشود. همچنین، تأثیر تسهیل مکانیکی بر فرم رویشی گونه‌های زیراشکوب متفاوت است. در منطقة قرق بیشترین تسهیل مکانیکی بر پهنبرگان یک‌ساله بود، در حالی که در منطقة چرای شدید بیشترین تسهیل بر گندمیان چندساله بود. نتایج این مطالعه نشان میدهد که بوته‌های مرتعی نقش مهمی در حفظ گیاهان علوفه‌ای زیراشکوب در شرایط چرای شدید دام دارند.
حجت‌ا... خ دری‌غریب‌وند؛ قاسمعلی دیانتی‌تیلکی؛ منصور مصداقی؛ منوچهر سرداری
دوره 62، شماره 1 ، خرداد 1388
چکیده
در این پژوهش رویشگاه گونه Camphorosma monspeliaca در استان چهارمحال و بختیاری مورد بررسی قرارگرفت. گونه C. monspeliaca یکی از گونه‌های غیر بومی در استان و انحصاری رویشگاه دوتو تنگ صیاد است که در محدوده‌ای به گستره 3500 هکتار پراکنش دارد. با توجه به احتمال تاثیر گونه‌های غیربومی بر محیط رویشی جدید، عناصر خاک در دو عمق 10- 0 سانتیمتری و 30-10سانتیمتری در ...
بیشتر
در این پژوهش رویشگاه گونه Camphorosma monspeliaca در استان چهارمحال و بختیاری مورد بررسی قرارگرفت. گونه C. monspeliaca یکی از گونه‌های غیر بومی در استان و انحصاری رویشگاه دوتو تنگ صیاد است که در محدوده‌ای به گستره 3500 هکتار پراکنش دارد. با توجه به احتمال تاثیر گونه‌های غیربومی بر محیط رویشی جدید، عناصر خاک در دو عمق 10- 0 سانتیمتری و 30-10سانتیمتری در سه مرحله عملیات صحرایی، آزمایشگاهی و تجزیه داده‌ها با نرم افزارSPSS، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. این گونه در کل چشم انداز رویشگاه انتشار دارد و بهترین الگوی پراکنش آن در دامنه‌های شمالی، جنوبی و اراضی مسطح می‌باشد. گونه‌های همراه در برای های مختلف، متفاوت می‌باشند. نتایج نشان داد تفاوت در دو عمق معنی‌دار نبود ولی در توده‌های گیاهی مورد بررسی از لحاظ عناصر معدنی خاک تفاوت معنی‌داری دیده شد. اثر متقابل عمق و توده‌های گیاهی معنی‌داری نشد. از بین عناصر سدیم، پتاسیم، منیزیم، فسفر، کلسیم، نیتروژن و کربن آلی خاک؛ میانگین سدیم، منیزیم و کربن خاک در توده‌های همجوار در عمق سطحی (10- 0 سانتیمتری) و سدیم و کربن آلی در خاک عمقی (30-10سانتیمتری) در سه موقعیت کمترین میزان را دارد و بین توده‌های این گونه و توده‌های همجوار اختلاف معنی‌داری (05/p< ) وجود دارد. بنابراین می‌توان گفت این گونه بر سدیم خاک موقعیت رویش تاثیر می‌گذارد و جذب سطحی سدیم خاک درحضور این گیاه افزایش می‌یابد. تولید ماده آلی و افرایش لاشبرگ در پای بوته‌های این گونه باعث افزایش کربن می‌شوند. افزایش منیزیم خاک موقعیت رویش این گونه را می‌توان به توان رقابت یونی و جذب سطحی این عنصر درعمق سطحی (10- 0 سانتیمتری) دانست. این گونه به‌رغم تاثیر منفی بر ویژگی‌های خاک با افزایش ماده آلی خاک تاثیر مثبت بر خاک می‌گذارد. از این گیاه به عنوان گونه‌ای با ارزشهای چند منظوره (دارویی، صنعتی، دامی، حفاظت خاک و فضای سبز...) می‌توان در مدیریت مراتع بهره‌گیری نمود.
