منیژه رضوی حسین آباد؛ علیرضا امیریان چکان؛ محمد فرجی؛ جمال موسویان
چکیده
یکی از روشهای مناسب جهت بررسی تأثیر عملیات حفاظت خاک و مدلسازی فرسایش آبی خاک، بررسی پایداری خاکدانهها و تغییرات مکانی آن است. تحقیق حاضر با هدف مدلسازی پایداری خاکدانهها و تغییرات مکانی آنها در یک منطقه تحت عملیات درختکاری و کنتورفارو و منطقهای مشابه و مجاور آن به عنوان منطقۀ شاهد در منطقۀ چاهماری بهبهان ...
بیشتر
یکی از روشهای مناسب جهت بررسی تأثیر عملیات حفاظت خاک و مدلسازی فرسایش آبی خاک، بررسی پایداری خاکدانهها و تغییرات مکانی آن است. تحقیق حاضر با هدف مدلسازی پایداری خاکدانهها و تغییرات مکانی آنها در یک منطقه تحت عملیات درختکاری و کنتورفارو و منطقهای مشابه و مجاور آن به عنوان منطقۀ شاهد در منطقۀ چاهماری بهبهان در استان خوزستان انجام شد. تعداد 150 نمونه خاک از عمق 0تا 5 سانتیمتری برداشته شد و میانگین وزنی قطر خاکدانهها (MWD) به روش الک خشک (MWDd) و الک تر (MWDw) تعیین گردید. برای تهیۀ نقشۀ توزیع مکانی MWD از تکنیکهای نقشهبرداری رقومیخاک (DSM) استفاده گردید. برایاین منظور، متغیرهای محیطی دارای ارتباط با MWD از تصویر سنجندۀ لندست 8 و مدل رقومی ارتفاع (DEM) استخراج و به منظور برقراری ارتباط بین این متغیرها و MWD از مدلهای شبکههای عصبی مصنوعی (ANN) و درخت رگرسیون (RT) استفاده گردید. نتایج نشان داد اقدامات کنترلی انجام شده در منطقه روی MWDd تأثیر معنیدار ولی روی MWDw تأثیر معنیداری نداشت. آنالیز همبستگی نشان داد بین پارامترهای استخراج شده از DEM با MWDw همبستگی معنیداری وجود نداشت ولی بین برخی پارامترهای استخراج شده از DEM با MWDd همبستگی معنیداری وجود داشت. همچنین همبستگی MWDd و MWDw با اکثر پارامترهای تصویر ماهوارهای معنیدار بود. کارآیی مدلهای ANN و RT در تخمین MWDw نسبتاً بالا و تا حدودی مشابه ولی در تخمین MWDd کارآیی ANN بالاتر از RT بود. به طور کلی نتایج نشان داد روشهای نقشهبرداری رقومی رویکردی مناسب برای تخمین و پهنهبندی MWD میباشند.
مسلم دهداری فر؛ محمد فرجی؛ محمد صالحی ویسی؛ جهانگیر احسانی
چکیده
اطلاعات مربوط به مقاومت به فرسایش و تخریب سنگ‌ها و رتبه بندی حساسیت آنها برای اهداف مختلفی همچون مهندسی سازه و نرخ فرسایش و تولید رسوب حوزههای آبخیزاهمیت زیادی دارد. علیرغم اهمیت زیاد، در ایران مطالعات زیادی در این خصوص صورت نگرفته است و مطالعات انجام شده بیشتر جنبۀ کیفی دارند.لذا در این بررسی مقاومت توده سنگ سازندهای ...
بیشتر
اطلاعات مربوط به مقاومت به فرسایش و تخریب سنگ‌ها و رتبه بندی حساسیت آنها برای اهداف مختلفی همچون مهندسی سازه و نرخ فرسایش و تولید رسوب حوزههای آبخیزاهمیت زیادی دارد. علیرغم اهمیت زیاد، در ایران مطالعات زیادی در این خصوص صورت نگرفته است و مطالعات انجام شده بیشتر جنبۀ کیفی دارند.لذا در این بررسی مقاومت توده سنگ سازندهای گروه فارس شامل آهک مارنی میشان، ماسهسنگ آهکی آغاجاری، انیدریت گچساران و توده سنگ آهک آسماری (در سه منطقۀبهبهان، گچساران، دیلم) با کمک روش رتبهبندی مقاومت توده سنگ (RMR) مورد مقایسه قرار گرفت. این مطالعه در مناطق بهبهان، گچساران، دیلم و دهدشت انجام شد. مقایسۀ میانگین مقاومت 81 نمونۀ مورد مطالعه در چهار نوع سنگ نشان داد که در سطح معنیداری 05/0 و با تحلیل ANOVA و تحلیل پیگیری توکی بین مقاومت سنگ‌های مورد مطالعه تفاوت معنیدار وجود دارد و به ترتیب بیشترین میانگین امتیاز RMR مربوط به سنگ‌های آهک آسماری، آهک میشان، ماسهسنگ آهکی آغاجاری و انیدریت گچساران است. این مطالعه همچنین نشان داد که بین مقاومت سنگ‌های سازند فارس با روشRMR تفاوت معنیدار وجود ندارد ولی بین سنگ‌های سازند فارس و سنگ آهک آسماری تفاوت معنیدار وجود دارد. سنگ آهک آسماری از نظر مقاومتی جزء سنگ‌های خوب تا خیلی خوب با محدودۀ امتیاز روش RMR69 تا 84، سنگ آهک میشان بین متوسط تا خیلی خوب53 تا 83، ماسهسنگ آهکی آغاجاری متوسط تا خوب44 تا 76، و انیدریت گچساران خوب63 تا74 میباشد.
لیلا عبدالهی؛ محمد فرجی؛ علی حقی‌زاده؛ سمیه دهداری
چکیده
وقایع خشکسالی با تأثیر روی منابع آب سطحی و آب زیرزمینی مقدار آب در دسترس بخش‌های مختلف را کاهش می‌دهد. خشکسالی هیدرولوژیک ابتدا با کاهش مقدار بارندگی شروع و به‌طور عادی با کاهش سطح دریاچه‌ها و منابع ذخیره‌ای مرتبط می‌شود. بدین منظور برای اتخاذ تصمیمات مدیریتی مناسب برای جلوگیری از آثار زیان‌بار خشکسالی، باید با ارزیابی و پایش ...
بیشتر
وقایع خشکسالی با تأثیر روی منابع آب سطحی و آب زیرزمینی مقدار آب در دسترس بخش‌های مختلف را کاهش می‌دهد. خشکسالی هیدرولوژیک ابتدا با کاهش مقدار بارندگی شروع و به‌طور عادی با کاهش سطح دریاچه‌ها و منابع ذخیره‌ای مرتبط می‌شود. بدین منظور برای اتخاذ تصمیمات مدیریتی مناسب برای جلوگیری از آثار زیان‌بار خشکسالی، باید با ارزیابی و پایش خشکسالی به شناسایی ویژگی‌های این پدیده پرداخت. در این پژوهش برای ارزیابی خشکسالی هیدرولوژیک در ایستگاه هیدرومتری برآفتاب مادیان رود طی دورۀ سالهای 1361 تا 1394 از تکنیک تحلیل سری‌های زمانی و شاخش SDIاستفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از شاخص SDI، منطقۀ مادیان رود در طول 33 سال، ترسالی‌ها و خشکسالی‌هایی را با شدت‌های مختلف تجربه کرده است. نتایج خشکسالی هیدرولوژیک ایستگاه برآفتاب نشان داد که بیشترین فراوانی خشکسالی‌ها به ترتیب مربوط به خشکسالیهای ملایم با 41/29 درصد، خشکسالی شدید با 74/11 درصد و خشکسالی متوسط نیز دارای 94/2 درصد میباشد. روند خشکسالی از سال 83 شروع و دارای شدت‌های مختلفی از خشکسالی میباشد بطوریکه در تمامی ماه‌های ایستگاه برآفتاب به‌جز ماه آبان و آذر (غیر معنیدار) در دورۀ زمانی 1394-1361 تغییرات تدریجی موجود در سطح پنج درصد معنیدار، و تغییرات ناگهانی سری زمانی در همۀ ماه‌ها در سطح پنج درصد معنیدار و دارای روند کاهشی هستند. همچنین نتایج حاصل از آزمون همگنی پتیت نشان داد که تغییرات ناگهانی و جهشی در دادهای دبی جریان در سری زمانی در همۀ ماه‌ها در سطح پنج درصد معنیدار است.
اعظم طیبی؛ محمد فرجی؛ شهرام یوسفی خانقاه
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر احداث سد مارون بر تغییرات کاربری اراضی اطراف رودخانه در مناطق پایین‌دست با استفاده از سنجش از دور و GIS صورت گرفته است.به‌منظور ارزیابی اثر سد از دو سری تصاویر ماهوارهای لندست در دوره 16 ساله شامل داده‌های سنجنده TM سال 1999 و OLI سال 2014 و نقشه‌های توپوگرافی رقومی25000 :1 با اعمال تصحیحات هندسی و اتمسفری ...
بیشتر
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر احداث سد مارون بر تغییرات کاربری اراضی اطراف رودخانه در مناطق پایین‌دست با استفاده از سنجش از دور و GIS صورت گرفته است.به‌منظور ارزیابی اثر سد از دو سری تصاویر ماهوارهای لندست در دوره 16 ساله شامل داده‌های سنجنده TM سال 1999 و OLI سال 2014 و نقشه‌های توپوگرافی رقومی25000 :1 با اعمال تصحیحات هندسی و اتمسفری استفاده گردید. سپس در مرحله بعد با استفاده از نرم‌افزار ENVI و روش طبقه‌بندی نظارت‌شده حداکثر احتمال، نقشه کاربری اراضی در 7 طبقه رودخانه، مرتع، کشاورزی، بیشه‌زار و باغات، مسکونی (روستا)، نخلستان و بایر به ترتیب با دقّت کلی 75% و 86% تهیه گردید. نتایج نشان داد که طی این دوره به علت احداث سد، مساحت کاربری‌های اراضی کشاورزی، بیشه‌زار و باغات، مناطق روستایی، نخلستان و مرتع افزایش یافته و مساحت بایر و سطح رودخانه روند کاهشی داشته است. بیشترین تغییر کاربری مربوط به تبدیل کشاورزی به مرتع میباشد که معادل 270/2875 هکتار و کمترین تغییر تبدیل بایر به روستا معادل 19/0 هکتارمیباشد. تغییرات بستر عرضی رودخانه نیز نشان می‌دهد که میانگین عرض بستر در سال 1999، 10/106 متر بوده است؛ ولی در سال 2014 به 89/115 متر رسیده است و به‌طور متوسط حدود 79/7 متر کاهش‌یافته است. این تغییرات نشان‌دهنده کاهش عرض بستر و انحنای رودخانه در سال 2014 بوده است.
