جواد معتمدی (ترکان)؛ دلشاد بهرامی نیا؛ مرتضی مفیدی چلان؛ اسماعیل شیدای کرکج
چکیده
اندازه‌‌گیری رویش سال جاری، از ملزومات اساسی برای محاسبۀ پتانسیل ذخیرۀ کربن سالانه است. از طرفی گیاهان بوته‌‌ای و مخصوصاً گون، از گونههای شاخص و غالب مراتع نیمه استپی به‌‌‌‌‌‌شمار می‌‌رود. از این‌رو، پژوهش حاضر در خرداد‌‌ماه 1395، با هدف برآورد ذخیرۀ کربن رشد سال جاری گون بوته‌‌ای Astragalus microcephalus و ارتباط ...
بیشتر
اندازه‌‌گیری رویش سال جاری، از ملزومات اساسی برای محاسبۀ پتانسیل ذخیرۀ کربن سالانه است. از طرفی گیاهان بوته‌‌ای و مخصوصاً گون، از گونههای شاخص و غالب مراتع نیمه استپی به‌‌‌‌‌‌شمار می‌‌رود. از این‌رو، پژوهش حاضر در خرداد‌‌ماه 1395، با هدف برآورد ذخیرۀ کربن رشد سال جاری گون بوته‌‌ای Astragalus microcephalus و ارتباط آن با فاصله از کانون بحران (محل اطراق شبانۀ دام)، در مراتع کوهستانی نازلوچای، انجام شد. برای این منظور، مراتع چیر در شمال نوشین شهر با مساحت 1332 هکتار که از نظر پوشش گیاهی، خاک و توپوگرافی، معرف سطح وسیعی از گون‌‌زارهای منطقه است، انتخاب و در شش سایت اکولوژیکی، از پوشش گیاهی آماربرداری شد. با توجه اینکه تقریباً تمام رشد سال جاری گونۀ A.microcephalus، به اندام خشبی تبدیل می‌‌شود؛ در داخل هر یک از سایت‌‌ها، رشد سال جاری تعداد 30 پایۀ گیاهی A.microcephalus، به‌‌‌‌منظور تعیین ضریب تبدیل کربن آلی و برآورد مقدار کربن ذخیره شده، قطع گردید. بعد از محاسبۀ ضریب تبدیل کربن آلی برای بیوماس پایه‌‌های گیاهی در هر سایت، با ضرب آن در وزن خشک رشد سال جاری، مقدار کربن آلی ذخیره شده در اندام هوایی، مشخص شد. با محاسبۀ میانگین کربن موجود در پایه‌‌ها و تراکم گونۀ A.microcephalus، میزان کربن ذخیره‌‌ای در واحد سطح رویشگاه، محاسبه شد. به‌‌طورکلی، با لحاظ کردن 78/68 گرم کربن موجود در هر پایه، میانگین ذخیرۀ کربن در سطح رویشگاه مورد پژوهش، 55/221 کیلوگرم در هکتار در سال، برآورد شد. بر مبنای نتایج، قابلیت ذخیرۀ کربن سایت‌‌های اکولوژیکی، بر حسب فاصله از کانون بحران و به‌‌تبع آن در وضعیت‌‌های مختلف مرتع و مکان‌‌هایی با تنوع گونه‌‌ای متفاوت، یکسان نمی‌‌باشد. همچنین ذخیرۀ کربن رویشگاه، بر حسب طبقات ارتفاعی و جهات مختلف جغرافیایی، متفاوتاست.بنابراینباشناختقابلیت ذخیرۀ کربن گونههای غالب و خشبی هر رویشگاه نظیر گونۀ A.microcephalus و همچنین مناطق بالقوه و مستعد جذب کربن به‌‌‌‌لحاظ فاصله از کانون بحران، وضعیت مرتع، تنوع گونه‌‌ای و خصوصیات توپوگرافی، می‌‌تواناصلاحاراضی مرتعی راازمنظرشاخص ترسیب کربن، دنبال نمود.
