علی اکبر نوروزی؛ مهدی همائی؛ عباس فرشاد
چکیده
شوری خاک یکی از عوامل مهم محدودکنندة رشد گیاهان و تخریب اراضی است، لیکن مشاهدات زمینی برای تعیین شوری خاک بسیار زمانبر و پُرهزینه است. کاربرد مدلهای پیشبینی و برآورد شوری خاک به کمک مدلهای آمار مکانی در محیط سامانة اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مقایسه با آمار کلاسیک، با توجه به فرایند پیچیدة آن، مناسب و نسبتاً ارزان است. در ...
بیشتر
شوری خاک یکی از عوامل مهم محدودکنندة رشد گیاهان و تخریب اراضی است، لیکن مشاهدات زمینی برای تعیین شوری خاک بسیار زمانبر و پُرهزینه است. کاربرد مدلهای پیشبینی و برآورد شوری خاک به کمک مدلهای آمار مکانی در محیط سامانة اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مقایسه با آمار کلاسیک، با توجه به فرایند پیچیدة آن، مناسب و نسبتاً ارزان است. در این پژوهش با استفاده از دادههای هدایت الکتریکی خاک بهدستآمده از 236 نقطه در دشت گرمسار به بررسی رابطة همبستگی بین مقادیر هدایت الکتریکی با 27 متغیر بهدستآمده از تصاویر ماهوارهای لندست (شامل شاخصهای پوشش گیاهی، شاخص شوری، باندهای 1 تا 7 ماهواره، شاخص مؤلفههای اصلی، و شاخص انتقال طیفی) اقدام گردید. به کمک روش تحلیل عاملی و شاخص شباهت در برنامة SPSS متغیرها به سه دسته تقسیم شد و بر اساس بالاترین ضریب همبستگی (58/0 و 60/0)، دو مدل به منظور پیشبینی شوری و تهیة نقشة هدایت الکتریکی خاک اشتقاق گردید. به موازات این کار، مدلهای تخمینگر به منظور تهیة نقشة شوری از اطلاعات نقاط نمونهبرداریشده در محیط ArcGIS با استفاده از مدل آمار مکانی رگرسیون حداقل مربعات معمولی (OLSR) اشتقاق و نقشة خطای تخمین با استفاده از شاخص Morans تهیه شد. نتایج نشان داد میزان دقت مدلهای بهدستآمده از روش OLSR با مدلهای حاصل از روشهای آمار کلاسیک یکسان است. مزیت استفاده از روشهای آمار مکانی ارائة نقشة مقادیر تخمینی شوری و توزیع مکانی خطای تخمین است. بر این اساس، مدلهای آمار مکانی، افزون بر داشتن دقت مناسب، به دلیل ارائة نقشة پراکنش نقاط، نقشة خطا، و عدم نیاز به تبادل اطلاعات بین نرمافزارهای مختلف نسبت به آمار کلاسیک برتری دارند.