محسن آرمین؛ حسن احمدی؛ حسن روحی پور؛ علی سلاجقه؛ محمد حسین مهدیان؛ وجیهه قربان نیا خیبری
چکیده
با توجه به محدودیتهای موجود در تعیین میزان حساسیت خاک به فرسایش آبی یا فرسایشپذیری خاک از طریق آزمونهای میدانی، کاربردِ روشهای آزمایشگاهی روی نمونههای کوچک خاک (کمتر از 100 گرم)، افزون بر سادهبودن، نیازمند هزینه و وقت کمتری است. نتایجِ پژوهشهای مختلف در این زمینه بیانگر آن است که از بین روشهای مختلف آزمایشگاهی، ...
بیشتر
با توجه به محدودیتهای موجود در تعیین میزان حساسیت خاک به فرسایش آبی یا فرسایشپذیری خاک از طریق آزمونهای میدانی، کاربردِ روشهای آزمایشگاهی روی نمونههای کوچک خاک (کمتر از 100 گرم)، افزون بر سادهبودن، نیازمند هزینه و وقت کمتری است. نتایجِ پژوهشهای مختلف در این زمینه بیانگر آن است که از بین روشهای مختلف آزمایشگاهی، مبنی بر استفاده از خصوصیات خاک، آزمونهای مربوط به ساختمان خاک و پایداری خاکدانهها مؤثرتر است و به آنها بیشتر توجه شده است. در این تحقیق، با تکیه بر مشاهدات و تغییرات ماکروسکوپی در مقیاس واحدهای همگن، در بخشی از خاکهای حوضة آبخیز طالقان، به وسعت 3260 هکتار، 84 نقطه به عنوان نقاط نمونهبرداری خاک انتخاب شد. به منظور تمایز بین مکانیسمهای شکستگی خاکدانهها و ارزیابی رفتار ساختمانی خاکها در شرایط مختلف محیطی، پایداری خاکدانهها با لحاظکردن سه تیمار خیسشدن سریع خاکدانهها، خیسشدن آهستة خاکدانهها و شکستگی ناشی از تکاندادن خاک پس از خیسکردن اولیه و با استفاده از روش لیبیسونایس اندازهگیری شد. اثر اَشکال مختلف فرسایش آبی بر پایداری خاکدانهها نیز با استفاده از شاخص پایداری مرطوب خاکدانهها بررسی شد. نتایج نشان داد مکانیسمهای مختلف شکستگی خاکدانهها اثر معنیداری در میزان شکستگی خاکدانهها دارد. مکانیسم ناپایداری خاکهای طالقان فرایند واریختگی است که در اثر فشار هوای محبوسشده در هنگام خیسشدن سریع خاکدانهها ایجاد میشود و این شرایط هنگام وقوع بارانهای شدید روی خاک خشک رخ میدهد. همچنین، نتایج نشان داد اختلاف معنیداری بین پایداری مرطوب خاکدانهها در اَشکال مختلف فرسایش آبی وجود ندارد.