زهرا عبدالعلی زاده؛ اردوان قربانی؛ رئوف مصطفی زاده؛ مهدی معمری
چکیده
گزینش متغیرهای بومشناختی مناسب برای درک چگونگی عملکرد و اندازهگیری وضعیت مرتع حیاتی ولی بهدلیل تعدد و پیچیدگی روابط بین اجزاء اکوسیستم، دشوار است. هدف این تحقیق، تسهیل شیوۀ ارزیابی کمی عوامل بومشناختی در تعیین وضعیت مرتع به روشهای چهارفاکتوری و ششفاکتوری با استفاده از برخی متغیرهای ساختاری و عملکردی پوشش ...
بیشتر
گزینش متغیرهای بومشناختی مناسب برای درک چگونگی عملکرد و اندازهگیری وضعیت مرتع حیاتی ولی بهدلیل تعدد و پیچیدگی روابط بین اجزاء اکوسیستم، دشوار است. هدف این تحقیق، تسهیل شیوۀ ارزیابی کمی عوامل بومشناختی در تعیین وضعیت مرتع به روشهای چهارفاکتوری و ششفاکتوری با استفاده از برخی متغیرهای ساختاری و عملکردی پوشش گیاهی است. در این مطالعه، ابتدا وضعیت 28 مرتع در شمال استان اردبیل با روشهای چهارفاکتوری و ششفاکتوری بهتفکیک رویشگاههای بوته-علفزار و علف-بوتهزار تعیین و برخی متغیرهای پوشش گیاهی آنها اندازگیری کمی شد. سپس امتیازات وضعیت حاصل از دو روش مذکور مقایسه گردید و ضمن بررسی ارتباط بین متغیرهای کمی پوششگیاهی با امتیازات وضعیت مرتع، روابط رگرسیونی خطی چندمتغیره بهروش گامبهگام استخراج شد. نتایج نشان داد متوسط امتیاز ترازشدۀ وضعیت مرتع در روش چهارفاکتوری در دو رویشگاه علف-بوتهزار و بوته-علفزار (بهترتیب 69 و 60 امتیاز) بالاتر از روش ششفاکتوری (بهترتیب 64 و 54 امتیاز) برآورد گردیده است. مقایسات آزمون تی-زوجی امتیاز وضعیت روشهای چهار و ششفاکتوری گویای اختلاف معنیدار (05/0P≤) بین دو روش است. متغیرهایی همچون تاج پوشش گونههای کلاس یک، تاج پوشش کل، تاج پوشش پهنبرگان، تاج پوشش پهنبرگان یکساله و تولید دارای بیشترین ارتباط مثبت معنیدار (05/0P≤) و متغیرهای تاج پوشش گونههای کلاس سه و پوشش سنگ و سنگریزه دارای بیشترین ارتباط منفی معنیدار (05/0P≤) با وضعیت مرتع میباشند. مدلهای رگرسیونی گویای ارتباط قوی (41/88-50/72= 2R) بین متغیرهای مورد ارزیابی با امتیاز وضعیت مرتع بودند. نتایج اعتبارسنجی مدلها بیانگر قابلیت متغیرهای کمی انتخابی در پیشبینی امتیاز وضعیت مراتع بوته-علفزار و علف-بوتهزار در هر دو روش است و متغیرهای مذکور میتوانند در ارزیابی کمی وضعیت مرتع مد نظر قرار گیرند.
غلامعلی حشمتی؛ وحید کریمیان
چکیده
جهت اعمال مدیریت علمی و صحیح بر اکوسیستمهای مرتعی، داشتن اطلاعاتی از اکوسیستم بهعنوان شاخصهای سلامت و کارکرد آن موردنیاز است. در این مطالعه با استفاده از روش تجزیهوتحلیل عملکرد اکوسیستم، به ارزیابی و مقایسه شاخصهای اکولوژیک در چشماندازهای شمالی و جنوبی مراتع درهکناریخشاب از توابع شهرستان گچساران پرداخته شد. اندازه ...
بیشتر
جهت اعمال مدیریت علمی و صحیح بر اکوسیستمهای مرتعی، داشتن اطلاعاتی از اکوسیستم بهعنوان شاخصهای سلامت و کارکرد آن موردنیاز است. در این مطالعه با استفاده از روش تجزیهوتحلیل عملکرد اکوسیستم، به ارزیابی و مقایسه شاخصهای اکولوژیک در چشماندازهای شمالی و جنوبی مراتع درهکناریخشاب از توابع شهرستان گچساران پرداخته شد. اندازه طول و عرض لکههای اکولوژیک در چشماندازهای شمالی مشتمل بر محدوده تحت پوشش گونههای؛ گون (Astragalus fasciculifolius Boiss.)، گلگندم (Centaurea intricanta Boiss.) و هزارخار (Cousinia multiloba DC.) و فضای بین لکهای (خاک لخت و لاشبرگ)، در چشماندازهای جنوبی مشتمل بر محدوده تحت پوشش گونههای هزارخار (Cousinia multiloba DC.)، استاکیس (Stachys byzantina C. Koch)، مخلوط هزارخار و استاکیس (Stachys byzantina C. Koch & Cousinia multiloba DC.) و فضای بین لکهای (خاک لخت و لاشبرگ)، بر روی سه ترانسکت 50 متری در امتداد شیب دو دامنه شمالی و جنوبی ثبت گردید. همچنین 11 پارامتر سطحی خاک اندازهگیری شد. این 11 پارامتر به سه مشخصه اصلی خاک شامل؛ پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی تعلق دارند. نتایج نشان داد شاخصهای پایداری و چرخه مواد غذایی در دو چشمانداز شمالی و جنوبی دارای اختلاف معنیداری است (p < 0/05)، ولی شاخص نفوذپذیری در دو چشمانداز اختلاف معنیداری باهم ندارند (p > 0/05). مهمترین معرف اکولوژیکی چشمانداز شمالی لکه گلگندم (C. intricanta) و مهمترین معرف اکولوژیکی چشمانداز جنوبی لکه مخلوط هزارخار و استاکیس (S. byzantine & C. multiloba) است.