ولی اله رئوفی راد؛ قدرت اله حیدری؛ حسین آزادی؛ جمشید قربانی
چکیده
مطالعۀ حاضر با هدف سنجش آسیبپذیری اجتماعی-اقتصادی بهرهبرداران مراتع قشلاقی شهرستان آران و بیدگل استان اصفهان انجام شد. بدین منظور، با استفاده از مرور ادبیات و نظرات صاحبنظران، مهمترین شاخصهای اجتماعی-اقتصادی مراتع استخراج شد. جوامع آماری تحقیق شامل بهرهبرداران مراتع قشلاقی، مراتع قشلاقی و کارشناسان مراتع بودند ...
بیشتر
مطالعۀ حاضر با هدف سنجش آسیبپذیری اجتماعی-اقتصادی بهرهبرداران مراتع قشلاقی شهرستان آران و بیدگل استان اصفهان انجام شد. بدین منظور، با استفاده از مرور ادبیات و نظرات صاحبنظران، مهمترین شاخصهای اجتماعی-اقتصادی مراتع استخراج شد. جوامع آماری تحقیق شامل بهرهبرداران مراتع قشلاقی، مراتع قشلاقی و کارشناسان مراتع بودند که حجم نمونه در هر کدام از این جوامع با استفاده از فرمول کوکران تعیین شد. با استفاده از پرسشنامه، نظرات کارشناسان و بهرهبرداران مرتعی در رابطه با شاخصهای اجتماعی-اقتصادی اخذ شد. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات طیفی از کارشناسان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تعیین شد. در مرحله آخر، با استفاده از فرمول پیشنهادی میبار و والدز (2005) سنجش آسیبپذیری صورت گرفت. یافتههای پژوهش نشان میدهد که پارامترهای حضور کارشناسان در مراتع، مشکلات محلی و فروپاشی نظامهای بهرهبرداری گذشته و تعداد بهرهبردار بیشترین تأثیر را در آسیبپذیری اجتماعی مراتع دارند. همچنین پارامترهای هزینههای زندگی، تعداد دام، وضع اقتصادی بهرهبرداران مرتعی، نوع دام و افزایش قیمتها به ترتیب بیشترین تأثیر را در آسیبپذیری اقتصادی مراتع دارند. از طرف دیگر، تلفیق شاخصهای اجتماعی-اقتصادی در سطح سامان عرفی، آسیبپذیری مراتع را بهتر میتواند نمایان سازد. بنابراین در برنامهریزیهای مدیریتی مراتع باید به شرایط اجتماعی- اقتصادی بهرهبرداران در سطحی پایینتر از ملی یا منطقهایی (در سطح سامان عرفی) توجه کافی داشت. نتایج چنین مطالعاتی میتواند در بردارنده دستاوردهای مثبت و مناسبی برای مسئولان مدیریت مراتع باشد، تا آنان را از این منظر، در مدیریت، حفظ و احیاء مراتع یاری رساند.