لیلا عبدالهی؛ محمد فرجی؛ علی حقیزاده؛ سمیه دهداری
چکیده
وقایع خشکسالی با تأثیر روی منابع آب سطحی و آب زیرزمینی مقدار آب در دسترس بخشهای مختلف را کاهش میدهد. خشکسالی هیدرولوژیک ابتدا با کاهش مقدار بارندگی شروع و بهطور عادی با کاهش سطح دریاچهها و منابع ذخیرهای مرتبط میشود. بدین منظور برای اتخاذ تصمیمات مدیریتی مناسب برای جلوگیری از آثار زیانبار خشکسالی، باید با ارزیابی و پایش ...
بیشتر
وقایع خشکسالی با تأثیر روی منابع آب سطحی و آب زیرزمینی مقدار آب در دسترس بخشهای مختلف را کاهش میدهد. خشکسالی هیدرولوژیک ابتدا با کاهش مقدار بارندگی شروع و بهطور عادی با کاهش سطح دریاچهها و منابع ذخیرهای مرتبط میشود. بدین منظور برای اتخاذ تصمیمات مدیریتی مناسب برای جلوگیری از آثار زیانبار خشکسالی، باید با ارزیابی و پایش خشکسالی به شناسایی ویژگیهای این پدیده پرداخت. در این پژوهش برای ارزیابی خشکسالی هیدرولوژیک در ایستگاه هیدرومتری برآفتاب مادیان رود طی دورۀ سالهای 1361 تا 1394 از تکنیک تحلیل سریهای زمانی و شاخش SDIاستفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از شاخص SDI، منطقۀ مادیان رود در طول 33 سال، ترسالیها و خشکسالیهایی را با شدتهای مختلف تجربه کرده است. نتایج خشکسالی هیدرولوژیک ایستگاه برآفتاب نشان داد که بیشترین فراوانی خشکسالیها به ترتیب مربوط به خشکسالیهای ملایم با 41/29 درصد، خشکسالی شدید با 74/11 درصد و خشکسالی متوسط نیز دارای 94/2 درصد میباشد. روند خشکسالی از سال 83 شروع و دارای شدتهای مختلفی از خشکسالی میباشد بطوریکه در تمامی ماههای ایستگاه برآفتاب بهجز ماه آبان و آذر (غیر معنیدار) در دورۀ زمانی 1394-1361 تغییرات تدریجی موجود در سطح پنج درصد معنیدار، و تغییرات ناگهانی سری زمانی در همۀ ماهها در سطح پنج درصد معنیدار و دارای روند کاهشی هستند. همچنین نتایج حاصل از آزمون همگنی پتیت نشان داد که تغییرات ناگهانی و جهشی در دادهای دبی جریان در سری زمانی در همۀ ماهها در سطح پنج درصد معنیدار است.
کاظم نصرتی
چکیده
خشکسالی هیدرولوژیک بهمنظور نمایش کاهش جریانهای سطحی و افت سطح مخازن آب زیرزمینی، دریاچهها و رودخانهها به کار میرود. شاخص جریان پایه بهعنوان یکی از شاخصهای جریان کمینه به صورت نسبت حجم جریان پایه به حجم جریان کل تعریف و به عنوان شاخصی از خشکسالی هیدرولوژیک توانایی حوزة آبخیز را در ذخیره و رهاسازی منابع آب در دورههای خشکسالی ...
بیشتر
خشکسالی هیدرولوژیک بهمنظور نمایش کاهش جریانهای سطحی و افت سطح مخازن آب زیرزمینی، دریاچهها و رودخانهها به کار میرود. شاخص جریان پایه بهعنوان یکی از شاخصهای جریان کمینه به صورت نسبت حجم جریان پایه به حجم جریان کل تعریف و به عنوان شاخصی از خشکسالی هیدرولوژیک توانایی حوزة آبخیز را در ذخیره و رهاسازی منابع آب در دورههای خشکسالی بررسی مینماید. هدف از این بررسی تعیین مقادیر شاخص جریان پایه و بررسی کارایی آن در تعیین نوع رژیم جریان و تحلیل منطقهای خشکسالی هیدرولوژیک در حوزة آبخیز سفیدرود میباشد. به این منظور ابتدا سه منطقة همگن خشکسالی هیدرولوژیک بر پایه سطح آستانه و تحلیل خوشهای تعیین شد. سپس شاخص جریان پایه در مقیاس روزانه با استفاده از دادههای روزانه دبی در 28 ایستگاه هیدرومتری مناطق همگن محاسبه شد. نتایج نشان داد میانگین منطقهای شاخص جریان پایه سالانه, با میزان 65/0 با مقدار انحراف معیار 19/0 در دوره آماری بلندمدت ثابت میباشد. محدودة شاخص جریان پایه 86/0-17/0 میباشد و بر پایه صدکهای 25، 50 و 75 رژیم جریان رودخانهها به چهار طبقه تقسیمبندی شد که بیش از 50 درصد حوزههای آبخیز منطقة مورد مطالعه دارای رژیم کم پایدار و ناپایدار است. بدین ترتیب تامین جریان آب رودخانه در دورههای خشکسالی با مشکل مواجه است. نتایج این بررسی میتواند در ارزیابی تغذیة آب زیرزمینی، سیستمهای تامین آب، مدیریت آبیاری، پایش خشکسالی هیدرولوژیک و ارایة مدلهای منطقهای در برآورد ذخیرة منابع آب در مناطق فاقد آمار مورد استفاده قرار گیرد.