عباسعلی قزل سوفلو؛ محبوبه حاجی بیگلو
چکیده
برآورد رسوب معلق حوضههای دارای آمار و اطلاعات به آسانی امکانپذیر است ولی حوضههای فاقد آمار، روشهای دیگری را میطلبد. بر این اساس، روشهای تجربی موسوم به منحنی سنجۀ رسوب یا روابط "دبی- دبی رسوب" ارائه شده است. تحقیق حاضر درصدد ارائۀ روشهای بهتر تفکیک داده و در نهایت تهیه و تدقیق منحنی سنجۀ رسوب معلق در ایستگاههای ...
بیشتر
برآورد رسوب معلق حوضههای دارای آمار و اطلاعات به آسانی امکانپذیر است ولی حوضههای فاقد آمار، روشهای دیگری را میطلبد. بر این اساس، روشهای تجربی موسوم به منحنی سنجۀ رسوب یا روابط "دبی- دبی رسوب" ارائه شده است. تحقیق حاضر درصدد ارائۀ روشهای بهتر تفکیک داده و در نهایت تهیه و تدقیق منحنی سنجۀ رسوب معلق در ایستگاههای هیدرومتری مراوه تپه، هوتن، قازانقایه واقع بر رودخانۀ اترک در حوضۀ آبخیز اترک سقلی واقع در استان گلستان است. به منظور افزایش دقت برآورد رسوب از دستهبندی ماهانه، فصلی، کل نمونهها، دورۀ خشک و مرطوب و کلاسهبندی دبی همراه با تناوب برازش منحنی سنجۀ رسوب به روشهای برازش تک خطی، برازش تک خطی با تعدیل FAO، برازش ترکیبی (چند خطی)، روش ترسیمی (حداکثر غلظت) و برازش حد وسط دستهها بهرهگیری شده است. به این منظور، از شاخصهای آماری به منظور انتخاب روش برتر استفاده شد. نتایج نشان داد مدل منحنی سنجۀ رسوب با برازش یک خط برای کل دادهها با اعمال تصحیح FAO در ایستگاه مراوه تپه، روش برازش یک خط در تقسیمبندی دادهها براساس دورۀ خشک و مرطوب با اعمال تعدیل FAO در ایستگاه قازانقایه و روش برازش یک خط در تقسیمبندی دادهها براساس کلاسهبندی دبی در ایستگاه هوتن در بین مدلهای مورد آزمون دارای کمترین میزان میانگین مربعات خطا بوده و بهترین قابلیت پیشبینی را در برآورد رسوب ایستگاههای مورد مطالعه داراست. براساس روشهای منتخب میزان متوسط رسوب ویژۀ معلق حوضۀ آبخیز اترک تا محل ایستگاه مراوه تپه، قازانقایه و هوتن به ترتیب برابر 705، 683 و 781 تن در سال در کیلومتر مربع برآورد گردید.
مریم اسدی؛ علی فتح‌زاده
چکیده
آگاهی از میزان رسوب معلق رودخانهها یکی از مسائل اساسی در پروژه‌های آبی است که طراحان تأسیسات آبی همواره با آن روبرو بوده‌اند. با توجه به صرف هزینه و زمان طولانی جهت اندازه‌گیری بار معلق رودخانهها، استفاده از منحنیهای سنجۀ رسوب معمولترین روش برآورد بار رسوب معلق رودخانهها محسوب می‌گردد. این در حالی است که روشهای نوین ...
بیشتر
آگاهی از میزان رسوب معلق رودخانهها یکی از مسائل اساسی در پروژه‌های آبی است که طراحان تأسیسات آبی همواره با آن روبرو بوده‌اند. با توجه به صرف هزینه و زمان طولانی جهت اندازه‌گیری بار معلق رودخانهها، استفاده از منحنیهای سنجۀ رسوب معمولترین روش برآورد بار رسوب معلق رودخانهها محسوب می‌گردد. این در حالی است که روشهای نوین مبتنی بر هوش مصنوعی و داده‌کاوی در بسیاری از علوم مهندسی رخنه کرده است. بر همین اساس هدف اصلی این تحقیق به چالش کشیدن توانمندی روش کلاسیک برآورد بار معلق در مقایسه با برخی روشهای نوظهور می‌باشد. ما در این پژوهش شش مدل،K نزدیک‌ترین همسایه، شبکۀ عصبی پس انتشار خطا، فرآیند گوسی، درخت تصمیم‌گیری M5، ماشین‌بردار پشتیبان و ماشین‌بردار پشتیبان تکاملی را انتخاب و به مقایسۀ آنها با مدل سنجۀ رسوب در هشت حوزۀ آبخیز واقع در استان گیلان پرداختیم. طول دوره آماری داده‌های ورودی به مدل‌ها به صورت روزانه و 30 ساله در نظر گرفته شد. ارزیابی نتایج حاصله نشان داد مدل فرآیند گوسی در مقایسه با سایر مدل‌ها، با کمترین مجموع مربعات باقیمانده (RMSE) (متوسط مجموع مربعات باقی مانده= 05/37 در هشت حوزه) و بیشترین ضریب همبستگی (r) (متوسط ضریب همبستگی 72/0 در هشت حوزه) و با بهترین ضریب ناش- ساتکلیف (متوسط 66/0 در هشت حوزه) نسبت به سایر مدل‌ها از کارآیی بیشتری برخوردار است. لذا استفاده از مدلهای مذکور به جای روشهای معمول برآورد بار معلق می‌تواند دقت این برآوردها را به میزان قابل ملاحظه‌ای بهبود بخشد.
جواد ظهیری؛ حدیث شاهرخی؛ احمد جعفری
چکیده
برآورد بار رسوب معلق یکی از مهمترین و پیچیدهترین بحثهای هیدرولیک رسوب و مهندسی رودخانه بهحساب میآید. بر همین اساس روشهای متعددی جهت برآورد بار معلق رسوب ارائه شده که با توجه به تجربی بودن این روشها، دقت پایینی داشته و نتایج روشهای مختلف تفاوت زیادی با یکدیگر دارند. امروزه با پیشرفت علوم رایانه‌ای الگوریتمهای ...
بیشتر
برآورد بار رسوب معلق یکی از مهمترین و پیچیدهترین بحثهای هیدرولیک رسوب و مهندسی رودخانه بهحساب میآید. بر همین اساس روشهای متعددی جهت برآورد بار معلق رسوب ارائه شده که با توجه به تجربی بودن این روشها، دقت پایینی داشته و نتایج روشهای مختلف تفاوت زیادی با یکدیگر دارند. امروزه با پیشرفت علوم رایانه‌ای الگوریتمهای متنوعی ابداع شده که از آن جمله میتوان به الگوریتمهای درختی اشاره کرد. در تحقیق حاضر ضمن بررسی روش منحنی سنجۀ رسوب، از الگوریتم درختی M5 و برنامه‌ریزی ژنتیک(GP)به‌عنوان روشهای نوین جهت برآورد بار معلق رسوب استفاده شده است. اطلاعات مورد استفاده شامل دبی جریان آب و دبی رسوب مربوط به پنج ایستگاه آبسنجی بهبهان و چم‌نظام بر روی رودخانۀ مارون، جوکنک بر روی رودخانۀ الله و مشراگه و شادگان بر روی رودخانۀ جراحی در استان خوزستان است. در تمامی ایستگاهها دقت دو مدل درختی از منحنی سنجۀ رسوب بیشتر بوده و مقدار مجموع مربعات خطا در تمامی ایستگاهها جهت مدل M5 به میزان 7 الی 41 درصد نسبت به منحنی سنجۀ رسوب کمتر محاسبه شده است. علاوه بر این، نتایج این تحقیق نشاندهندۀ نزدیکی کارایی دو روش M5 و GP است که با توجه به ساختار ساده و مفهومی مدل M5 این روش به‌عنوان روش مناسب جهت برآورد بار معلق رسوب انتخاب گردید.
صدیقه محمدی؛ علی سلاجقه؛ حسن احمدی؛ جمال قدوسی؛ علی کیانی راد
چکیده
رسوب معلق بزرگترین منبع آلودهکنندۀ غیرنقطهای و عامل اصلی تخریب کیفیت آبهای سطحی است. چون مدلهای هیدرولیکی انتقال رسوب قادر به پیشبینی بار معلق رودخانه نیستند، منحنیهای سنجه رسوب به عنوان معمولترین روشهای هیدرولوژیکی برآورد بار رسوبی معلق رودخانهها کاربرد وسیعی دارند. از آنجایی که معادلات رگرسیونی منحنی ...
بیشتر
رسوب معلق بزرگترین منبع آلودهکنندۀ غیرنقطهای و عامل اصلی تخریب کیفیت آبهای سطحی است. چون مدلهای هیدرولیکی انتقال رسوب قادر به پیشبینی بار معلق رودخانه نیستند، منحنیهای سنجه رسوب به عنوان معمولترین روشهای هیدرولوژیکی برآورد بار رسوبی معلق رودخانهها کاربرد وسیعی دارند. از آنجایی که معادلات رگرسیونی منحنی سنجه به علت تبدیل لگاریتمی آمار دبی جریان و رسوب معلق دارای اریب زیاد هستند، ضرایب اصلاحی جهت حذف اثر تبدیل لگاریتمی و اریب ناشی از برونیابی در ایستگاههای هیدرومتری واقع در سرشاخهها و رودخانههای اصلی حوزۀ آبخیز سفیدرود، در 20 ایستگاه، استفاده شد. پس از مقایسۀ 9 روش برآورد منحنی سنجه شامل روشهای یکخطی، یکخطی با ضرایب اصلاحی CF1، CF2، FAO، روش دوخطی، روش حد وسط دستهها، حدوسط با ضرایب اصلاحی CF1، CF2 و FAO با استفاده از دو معیار RMSE و NASH نتایج نشان داد که روش حد وسط و روش حد وسط با ضرایب اصلاحی CF2 و CF1 در مقایسه با سایر روشهای منحنی سنجه، بیشترین برازشها (از نظر فراوانی) را به ایستگاههای حوضۀ سفید رود دارا هستند. در کل میتوان نتیجه گرفت که ضرایب اصلاحی CF1 و CF2 در اغلب ایستگاهها به دلیل جبران کمتخمینی روشهای منحنی سنجه، موجب افزایش کارایی مدل شدهاند. نمودار تغییرات رسوبدهی (بهدست آمده از توابع منتخب) به ازاء مساحت نشان داد که این تابع نمودار دارای نمای کمی بیشتر از واحد است که ناشی از افزایش رسوبدهی به ازاء افزایش واحد مساحت است. طبق نتایج این تحقیق سالانه حدود 30 میلیون تن رسوب معلق وارد مخزن سد سفیدرود میشود.
