محسن باقری بداغ آبادی؛ ناصر دواتگر؛ شکرالله حاجیوند
چکیده
فعالیتهای انسانی در گستره های منابع طبیعی بر پایداری یا ناپایداری زیست بوم ها تأثیرگذار هستند. بنابراین تجزیه و تحلیل دادههای مربوط به این فعالیتها می تواند نقش محوری در ارزیابی مسائل و مشکلات محیطزیستی ایفا کند و بر پایه نتایج به دست آمده، برای توسعه پایدار برنامه ریزی کرد. این پژوهش با هدف تجزیه و تحلیل فعالیتهای انسانی ...
بیشتر
فعالیتهای انسانی در گستره های منابع طبیعی بر پایداری یا ناپایداری زیست بوم ها تأثیرگذار هستند. بنابراین تجزیه و تحلیل دادههای مربوط به این فعالیتها می تواند نقش محوری در ارزیابی مسائل و مشکلات محیطزیستی ایفا کند و بر پایه نتایج به دست آمده، برای توسعه پایدار برنامه ریزی کرد. این پژوهش با هدف تجزیه و تحلیل فعالیتهای انسانی در حوزه آبخیز برای بررسی توسعه باغات دیم در اراضی شیبدار و پایدار یا ناپایدار بودن فعالیت های مربوطه انجام شده است. برای این منظور در دو منطقه خشک (بیرجند) و مدیترانه ای (خلخال) مطالعات میدانی به عمل آمد . بر خلاف انتظار در منطقه خشک با حدود 170 میلیمتر بارش، احداث باغات، پیروزمند و همراه با توسعه پایدار بود و در منطقه مدیترانه ای با بیش از 350 میلی متر بارش این طرح، شکست خورده و ناپایدار ارزیابی گردید. از مهمترین عوامل پیروزمندی این طرح در منطقه خشک، برخورداری از دانش بومی در ایجاد بندسارها در مناطق مناسب با جمعآوری روانآب و رسوبات، با توجه به مواد مادری و خاک حاصل از آن بود. در مقابل، نبود دانش بومی ویا دانش رسمی در منطقه مدیترانه ای و به دنبال آن عدم توجه به محدودیتهای خاک که برخی متأثر از مواد مادری است، از دلایل اصلی شکست طرح در این منطقه میباشد. برای مدیریت پایدار باید به دانش بومی در کنار دانش رسمی توجه ویژه ای داشت تا بر پایه توان اکولوژیک منطقه بتوان تصمیم گیری، برنامه ریزی و مدیریت بهینه را به عمل آورد.