علی اکبر نظری سامانی؛ بهناز زرین؛ شهرام خلیقی سیگارودی
چکیده
انرژی فرسایندگی باران، فاکتوری مهم و تأثیرگذار بر جداسازی ذرات خاک و انتقال آنها میباشد و نقش مهمی در پتانسیل فرسایش منطقه دارد. شاخصهای متفاوتی به منظور محاسبۀ فرسایندگی باران ارائه شدهاند که بر مبنای ویژگیهای باران از جمله مقدار، شدت، مدت، اندازۀ قطر قطره، انرژی جنبشی و یا ترکیبی از آنها میباشند. همچنین تغییرات ...
بیشتر
انرژی فرسایندگی باران، فاکتوری مهم و تأثیرگذار بر جداسازی ذرات خاک و انتقال آنها میباشد و نقش مهمی در پتانسیل فرسایش منطقه دارد. شاخصهای متفاوتی به منظور محاسبۀ فرسایندگی باران ارائه شدهاند که بر مبنای ویژگیهای باران از جمله مقدار، شدت، مدت، اندازۀ قطر قطره، انرژی جنبشی و یا ترکیبی از آنها میباشند. همچنین تغییرات زمانی و مانی آن در برآورد مناطق حساس ضروری میباشد و به منظور مدیریت و حفاظت خاک در حوزههای آبخیز، آگاهی از میزان فرسایندگی باران در شرایط مختلف اقلیمی و تهیۀ نقشۀ فرسایندگی در هر دوره ضروری میباشد. در این پژوهش با هدف تعیین تأثیر شرایط متفاوت اقلیمی بر فرسایندگی باران در حوزۀ آبخیز فشند واقع در استان البرز، ابتدا از شاخص SPI به منظور تعیین دورههای خشکسالی، ترسالی و سال نرمال آبی هر ایستگاه استفاده شد. سپس اقدام به محاسبۀ شاخص EI30 در چهار ایستگاه باران سنج ثبات و محاسبۀ شاخص فورنیه اصلاح شده در یازده ایستگاه باران سنج معمولی و باران سنج ثبات در دورههای مختلف اقلیمی شد و روابط همبستگی بین EI30 با بارش 24 ساعته، بارش سالانه و فورنیۀ اصلاح شده برقرار شد. از این بین، بهترین رابطه بین شاخص EI30 و بارندگی سالانه با R2 =0.71 انتخاب شد. سپس روشهای مختلف درونیابی زمینآماری مورد مقایسه قرار گرفت و نقشههای پهنهبندی فرسایندگی باران در دورههای خشکسالی، ترسالی، سال نرمال آبی و در کل دورۀ آماری 91-79 تهیه شد. نتایج نشان میدهد، نقشههای خروجی مطابق با الگوی تغییر پذیری اقلیمی نشاندهندۀ بیشترین میزان فرسایندگی باران در دورۀ ترسالی و کمترین میزان آن در دورۀ خشکسالی میباشند. البته نتایج نشان دادند که فرسایندگی در فصل تابستان در دورۀ خشک بیشتر از دورۀ تر است و این مسئله به دنبال کاهش پوشش حفاظتی زمین در سالهای خشک خود موجب تشدید فرسایش در سالهای خشک میشود. در حالیکه تصور عمومی بر این است که به دلیل خشکسالی فرسایش نیز کمتر خواهد شد.
فرزانه فتوحی فیروزآباد؛ محمد رضا اختصاصی؛ محمد سفید؛ علی مروتی شریف آبادی
چکیده
پهنهبندی کیفی منابع آب آشامیدنی یکی از ضرورتهای مدیریت این مادۀ حیاتی در مناطق خشک و فراخشک میباشد. در این پژوهش تغییرات مکانی 11 شاخص یا ویژگی کیفیت آب (هدایت الکتریکی، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، نیترات، سولفات، قلیائیت، کلر، سختی کل و کل مواد جامد محلول) 55 حلقه چاه عمیق آب آشامیدنی واقع در دشت یزد مربوط به سال 1394 مورد بررسی ...
بیشتر
پهنهبندی کیفی منابع آب آشامیدنی یکی از ضرورتهای مدیریت این مادۀ حیاتی در مناطق خشک و فراخشک میباشد. در این پژوهش تغییرات مکانی 11 شاخص یا ویژگی کیفیت آب (هدایت الکتریکی، سدیم، پتاسیم، منیزیم، کلسیم، نیترات، سولفات، قلیائیت، کلر، سختی کل و کل مواد جامد محلول) 55 حلقه چاه عمیق آب آشامیدنی واقع در دشت یزد مربوط به سال 1394 مورد بررسی قرار گرفت. برای ارزیابی و انتخاب بهترین روش درونیابی از روشهای کریجینگ ساده، کریجینگ معمولی، عکس مجذور فاصله و شاخص آماری RMSE استفاده گردید. نقشههای پهنهبندی به دست آمده نشان داد که آبهای زیرزمینی منطقۀ یزدگرد و چرخاب که به ترتیب در دو بخش جنوب شرقی و شمال غربی محدودۀ مطالعاتی واقعند و متأثر از جریانات رودخانههای مهریز و تفت میباشند، از کیفیت مطلوبتری نسبت به چاههای بخش میانی برخوردار میباشند. دامنۀ تغییرات شاخصهای اصلی کیفیت از جمله TDS از کمتر از 500 تا بیش از 2500 میلیگرم در لیتر و شاخص EC از کمتر از 700 تا بیش از 3500 میکروموس بر سانتیمتر متغیر است که این دستاورد بیانگر ضرورت مدیریت حساس بهرهبرداری و آمادهسازی آب با کیفیت جهت ورود به شبکه آشامیدنی میباشد. ضمناً چاههای بخش میانی از جمله چاههای 16 سیلو، 12 دهنو، 13 دهنو و 24 دهنو از لحاظ پارامترهای کیفی TDS، TH، EC و Cl بیش از دو برابر حد مجاز استاندارد ملی میباشد که پیشنهاد میگردد نسبت به حذف و یا تعدیل بهرهبرداری از آنها در شبکۀ آب آشامیدنی یزد اقدام لازم اعمال گردد.
حمید ترنج زر؛ اصغر زارع چاهوکی
چکیده
روشهای زمینآماری، به دلیل در نظر گرفتن همبستگی مکانی دادهها، از اهمیت زیادی در بررسیهای مربوط به پراکنش دادههای زمینی برخوردارند. در این تحقیق ارزیابی کارایی روشهای زمین‌آمار و ارائة قابلیتهای آن در مطالعة برخی خصوصیات خاک (مقدار شن، مقدار سولفات، و هدایت الکتریکی) در جامعة مهم گیاهی قرهداغ در منطقة کویر میقان ...
بیشتر
روشهای زمینآماری، به دلیل در نظر گرفتن همبستگی مکانی دادهها، از اهمیت زیادی در بررسیهای مربوط به پراکنش دادههای زمینی برخوردارند. در این تحقیق ارزیابی کارایی روشهای زمین‌آمار و ارائة قابلیتهای آن در مطالعة برخی خصوصیات خاک (مقدار شن، مقدار سولفات، و هدایت الکتریکی) در جامعة مهم گیاهی قرهداغ در منطقة کویر میقان اراک مطالعه شد. نخست بر روی نقشة منطقه در جامعة گیاهی قرهداغ، با توجه به وسعت آن، 98 نقطه شبکهبندی شد، به طوری که نقاط برداشت پوشش گیاهی هم در قالب این شبکه گنجانده شود. پس از پیداکردن نقاط به وسیلة GPS، در هر نقطه از خاک در عمقهای ۲۰ـ ۰ و ۱۰۰ـ ۲۰ سانتیمتری خاک نمونهبرداری شد و خصوصیات مورد مطالعة آنها بررسی شد. سپس، با استفاده از تحلیل نیمتغییرنما، مدل گوسن با ضریب تشخیص بالاتر از 95/0 بهترین مدل تجربی برای ویژگیهای خاک انتخاب شد. از بین روشهای کریجینگ معمولی، ساده، و IDW روش کریجینگ معمولی بهترین نتایج را در معیارهای ارزیابی متقاطع (خطای مربعات میانگین و خطای متوسط) نشان داد. روش کریجینگ از صحت پیشبینی بالاتری نسبت به سایر روشها برخوردار است. در نهایت، تخمین مکانی ویژگیهای خاک با کاربرد روش کریجینگ معمولی انجام شد.
