علی طویلی؛ سیده مطهره حسینی؛ محمد جعفری؛ علی گلکاریان
چکیده
در این مطالعه به منظور بررسی امکان توسعه گونه مرتعی وشا (Dorema ammoniacum) و مدل‌سازی رویشگاه بالقوه آن و بررسی برخی عوامل محیطی مؤثر بر پراکنش این گونه گیاهی در استان خراسان جنوبی از مدل حداکثر آنتروپی (MAXENT) استفاده گردید. دادههای حضور گونه به وسیله روش شعاعی با استفاده از بازدیدهای میدانی، پیمایش‌های زمینی با استفاده از GPS و سیستم اطلاعات ...
بیشتر
در این مطالعه به منظور بررسی امکان توسعه گونه مرتعی وشا (Dorema ammoniacum) و مدل‌سازی رویشگاه بالقوه آن و بررسی برخی عوامل محیطی مؤثر بر پراکنش این گونه گیاهی در استان خراسان جنوبی از مدل حداکثر آنتروپی (MAXENT) استفاده گردید. دادههای حضور گونه به وسیله روش شعاعی با استفاده از بازدیدهای میدانی، پیمایش‌های زمینی با استفاده از GPS و سیستم اطلاعات جغرافیایی در منطقه مورد مطالعه ثبت شد. 9 لایه اطلاعاتی شامل لایه‌های محیطی سنگ‌شناسی، ارتفاع از سطح دریا، درصد شیب سطح زمین، جهت شیب، شاخص رطوبت توپوگرافی، شاخص نرمال‌شده تفاوت پوششگیاهی، متوسط بارندگی سالیاته، متوسط درجه حرارت سالیانه و دمای سطح زمین مورد استفاده قرار گرفتند. با استفاده از حداکثر آنتروپی رابطه میان رخداد گونه و عوامل محیطی تعیین گردید و گستره رویشی گونه به صورت نقشه نمایش داده‌شد. با توجه به منحنی‌های عکس‌العمل گونه نسبت به متغیرهای محیطی، گونه گیاهی وشا در محدوده ارتفاعی 1017 تا 1475 و 1475 تا 1933 متر با درجه حرارت سالیانه 96/13تا 17/15 درجه سانتی‌گراد، متوسط بارندگی 112 تا 131 میلی‌متر درسال و محدوده شیب 14-0 درصد از امکان و احتمال رخداد بیشتری برخوردار است. همچنین امکان حضور و گستره رویشی این گونه در ارتباط با عامل محیطی دمای سطح زمین (LST) در محدوده 4- تا 10 درجه سانتی‌گراد، بیشترین مقدار است. همچنین نتایج مدل حداکثر آنتروپی برای گونهDorema ammoniacum با AUC برابر با 92 درصد نشان از عملکرد بالای مدل در مدل‌سازی و پیش‌بینی رخداد گونه را دارد.
سیده خدیجه مهدوی؛ غلامرضا حسینی بمرود؛ محمد حسن جوری؛ حسین توکلی
چکیده
Calligonum eriopodum تنها درختچۀ شندوست است که در ایران در استان خراسان جنوبی گزارش شده است. هدف این تحقیق بررسی دلایل محدودیت رویشگاهی این گونه بوده که در شنزارهای شرق شهرستان قائن در استان خراسان جنوبی انجام گرفته است. ابتدا مرز رویشگاه از طریق پیمایش و با استفاده از GPS، مشخص و منطقۀ پراکنش گونه روی نقشۀ 50000 :1، منتقل شد. نمونهبرداری از ...
بیشتر
Calligonum eriopodum تنها درختچۀ شندوست است که در ایران در استان خراسان جنوبی گزارش شده است. هدف این تحقیق بررسی دلایل محدودیت رویشگاهی این گونه بوده که در شنزارهای شرق شهرستان قائن در استان خراسان جنوبی انجام گرفته است. ابتدا مرز رویشگاه از طریق پیمایش و با استفاده از GPS، مشخص و منطقۀ پراکنش گونه روی نقشۀ 50000 :1، منتقل شد. نمونهبرداری از پوشش گیاهی و خاک در داخل و خارج رویشگاه با استفاده از سه ترانسکت هزار متری که در هر ترانسکت ده پلات پنج در پنج متری با فواصل صد متر از یکدیگر قرار داشتند، صورت گرفت. در هر ترانسکت از پلات پنجم، نمونهبرداری خاک انجام شد. همچنین نمونهبرداری از منابع آبی در منطقه صورت گرفت. دادههای حاصله از نتایج آزمایش خاک و آب با استفاده از آزمون T مورد آنالیز قرار گرفتند. نتایج نشان داد که وضعیت خاک و پوششگیاهی داخل و خارج رویشگاه با یکدیگر تفاوتی ندارند، ولی میزان EC و TDS آب در منابع آبی داخل و خارج رویشگاه در سطح 5 درصد تفاوت معنی‌دار داشته است. میزان EC آب در منابع آبی داخل محدوده رویشگاه نسبت به منابع آبی خارج رویشگاه به مراتب کمتر بود، سطح ایستابی آب در منابع آبی داخل محدوده در نزدیکی سطح خاک کمتر از پنج متر ولی در منابع آبی خارج از رویشگاه بین بیست و پنج تا سی و دو متر از سطح خاک میباشد. بنابراین میتوان بیان کرد که در بین عوامل محیطی، بالا بودن سطح ایستابی و کیفیت آب علت استقرار این گونه در منطقه است.
یاسر قاسمی آریان؛ حسین آذرنیوند؛ علی کیانی راد
چکیده
حفظ و نگهداری خاک و جلوگیری از رخداد و تشدید فرسایش از مهمترین کارکردهای محیط زیستی مراتع به حساب میآید. به همین دلیل برآورد هزینههای فرسایش خاک از موضوعاتی است که در سالهای اخیر مورد توجه اقتصاد دانان محیطزیست، کشاورزی و برنامهریزان توسعة اقتصادی قرار گرفته است .هدف از تحقیق حاضر، استفاده از روش جایگزینی مواد ...
بیشتر
حفظ و نگهداری خاک و جلوگیری از رخداد و تشدید فرسایش از مهمترین کارکردهای محیط زیستی مراتع به حساب میآید. به همین دلیل برآورد هزینههای فرسایش خاک از موضوعاتی است که در سالهای اخیر مورد توجه اقتصاد دانان محیطزیست، کشاورزی و برنامهریزان توسعة اقتصادی قرار گرفته است .هدف از تحقیق حاضر، استفاده از روش جایگزینی مواد مغذی جهت تعیین میزان افزایش ارزش اقتصادی حفظ حاصلخیزی خاک در مراتع احیاء شده توسط پروژۀ بینالمللی ترسیب کربن در منطقۀ حسین آباد غیناب استان خراسان جنوبی، طی سالهای 1393-1388 میباشد. برای آشکار شدن بیشتر نقش افزایش پوشش گیاهی بر افزایش ارزش حفظ حاصلخیزی خاک، مراتع تخریب یافته همجوار، بهعنوان شاهد در نظر گرفته شد و مبنای مقایسه قرار گرفت. جهت انجام تحقیق ابتدا اطلاعات مربوط به میزان هدررفت خاک و مقادیر عناصر غذایی خاک شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم (NPK) حفظ شده در اثر فعالیتهای احیایی انجام گرفته، برای سالهای 92-88 از گزارشات پایش و ارزیابی پروژۀ بینالمللی ترسیب کربن استخراج گردید و برای تعیین این مقادیر برای سال 93، برآورد میزان فرسایش بادی با استفاده از مدل اریفر (IRIFR) صورت گرفت. همچنین برای اندازهگیری مقادیر NPK از پروفیلهای حفر شده در محدودههای مورد مطالعه و مناطق شاهد، نمونههای خاک برداشت گردید و پس از الک نمودن و انتقال نمونههای خاک به آزمایشگاه خاکشناسی، مقدار NPK اندازهگیری شد. مقدار خاک حفظ شده برای هر سال از تفاضل مقادیر فرسایش خاک در منطقه احیاء شده و منطقه شاهد تعیین گردید و در آن مقدار NPK حفظ شده مشخص شد. در ادامه با برآورد هزینههای لازم برای جایگزین نمودن عناصر حفظ شده خاک(NPK) ، با استفاده از کودهای شیمیایی، ارزش اقتصادی خاک حفظ شده برآورد گردید. نتایج نشان داد ارزش منافع حاصل از کارکرد حفظ حاصلخیزی خاک در نتیجۀ افزایش پوشش گیاهی با احتساب ارزش آتی برای سال پایه 1393، 94/1 میلیارد ریال میباشد. بنابراین ارزش اقتصادی هر هکتار مرتع در این منطقه بر اساس این کارکرد در طول سالهای پس از اجرای پروژه، 5/367244 ریال است. بدیهی است اگر هزینۀ نیروی کار برای کودپاشی و هزینۀ بازسازی خسارتهای ناشی از فرسایش خاک نیز در محاسبات منظور شود ارزش مرتع از حیث حفظ حاصلخیزی خاک و کاهش فرسایش، بهتر نشان داده خواهد شد.
