مریم رستمی؛ علی سلاجقه؛ فرود شریفی؛ آرش ملکیان؛ طیبه مصباح زاده
چکیده
بارش نقشی مهم در چرخه‌های بیوژئوشیمیایی، آب، انرژی و اقلیمی بازی میکند. چند مجموعه داده‌ی منطقه‌ای و جهانی شامل MSWEP/E2OFD، WFDEI-GPCC/V2/Leap، GPCC به همراه تولیدات موسسات SMHI، IITM و MOHC تحت پروژه CORDEX در حال حاضر برآوردهایی از این متغیر در سراسر ایران ارائه می‌دهند. این مجموعه داده‌ها براساس مشاهدات ایستگاهی، تصاویر ماهواره‌ای و خروجی مدلها، ...
بیشتر
بارش نقشی مهم در چرخه‌های بیوژئوشیمیایی، آب، انرژی و اقلیمی بازی میکند. چند مجموعه داده‌ی منطقه‌ای و جهانی شامل MSWEP/E2OFD، WFDEI-GPCC/V2/Leap، GPCC به همراه تولیدات موسسات SMHI، IITM و MOHC تحت پروژه CORDEX در حال حاضر برآوردهایی از این متغیر در سراسر ایران ارائه می‌دهند. این مجموعه داده‌ها براساس مشاهدات ایستگاهی، تصاویر ماهواره‌ای و خروجی مدلها، داده‌هایی با قدرت تفکیک‌های مکانی مختلف برای ایران فراهم می‌کنند. در این مطالعه یک مقایسه درونی برای دادههای بارش فراهم‌شده توسط این مجموعه‌ها در طی سال‌های 1990 تا 2008 ارائه شده است. همچنین تمام این ده مجموعه داده با مشاهدات ایستگاه‌های زمینی مستقل در سطح سی حوزه آبخیز رتبه دو کشور اعتبارسنجی شده‌اند. دادههای GPCC همانطور که انتظار می‌رفت از کیفیت بالایی به لحاظ زمانی (به جز ماه اکتبر) و مکانی در نمایش بارش کشور برخوردار می‌باشند. MSWEP و WFDEI با میزان اریبی و ریشه دوم میانگین مربعات خطای به ترتیب 58/0، 75/2 و 68/5، 34/6 برای 228 ماه مورد بررسی و همچنین براساس ارزیابی‌های انجام شده در مقیاس‌های زمانی و مکانی، تطابق بسیار قابل قبولی با دادههای مشاهداتی دارند. هر چند در مورد MSWEP نیاز به اصلاحاتی در بخش‌های غربی و شمال غربی کشور و در مورد WFDEI نیاز به اصلاحاتی در دادههای مربوط به ماه‌های ژوئن و سپتامبر می-باشد. یافته‌های ما در این تحقیق راهنمای ارزشمندی برای ذی‌نفعان مختلفی شامل محققان آبخیزداری، توسعه‌دهندگان مدلهای بارش – رواناب ، سطح زمین و ارائه‌دهندگان داده فراهم میکند.
شهاب الدین زارع زاده مهریزی؛ اسداله خورانی؛ جواد بذرافشان؛ ام البنین بذرافشان
چکیده
رودخانه گاماسیاب یکی از پنج شاخه اصلی رودخانه کرخه است و نقش اساسی در حفظ حیات و زیست بوم منطقه دارد. برای اتخاذ شیوههای صحیح و پایدار مدیریت منابع آب رودخانه گاماسیاب، کسب آگاهی مستمر از وضعیت کمی و کیفی آب و نیز تغییرات آن ضروری است. امروزه استفاده از مدلهای هیدرولوژیکی به منظور شبیهسازی فرآیندهای کمی و کیفی مرتبط با چرخه ...
بیشتر
رودخانه گاماسیاب یکی از پنج شاخه اصلی رودخانه کرخه است و نقش اساسی در حفظ حیات و زیست بوم منطقه دارد. برای اتخاذ شیوههای صحیح و پایدار مدیریت منابع آب رودخانه گاماسیاب، کسب آگاهی مستمر از وضعیت کمی و کیفی آب و نیز تغییرات آن ضروری است. امروزه استفاده از مدلهای هیدرولوژیکی به منظور شبیهسازی فرآیندهای کمی و کیفی مرتبط با چرخه آب متداول است. برای استفاده از این مدلها، اثبات توانایی آنها در شبیهسازی چرخه آبی حوضه لازم است. یکی از مدلهایی که در این راستا در سطح بین المللی مورد استفاده گسترده قرار میگیرد مدل SWATمیباشد. این پژوهش به ارزیابی عملکرد مدل SWATدر شبیه سازی دبی جریان رودخانه گاماسیاب پرداخت. اجرای این مدل نیاز به نقشهرقومی ارتفاع (DEM)، نقشه خاک، نقشه کاربری اراضی و طبقهبندی شیب دارد. در ابتدا دبی جریان با گام زمانی روزانه در ایستگاه هیدرومتری پلچهر با استفاده از دادههای بارش دو ایستگاه سینوپتیک و سه ایستگاه هواشناسی و دمای حداقل و حداکثر روزانهی دو ایستگاه سینوپتیک کرمانشاه و همدان برای دوره 1977-1995 میلادی واسنجی و سپس برای دوره 1996-2005 میلادی اعتبارسنجی شد. ضرایب آماری شامل ضریب نش- ساتکلیف، R2، P-factor و R-factor برای دوره واسنجی به ترتیب برابر با 71/0، 73/0، 79/0 ، 36/1 و برای دوره اعتبارسنجی به ترتیب برابر با 57/0، 61/0، 71/0 و 34/1 بدست آمد. این نتایج حاکی از توانایی مدل SWAT در شبیهسازی جریان رودخانه گاماسیاب دارد و پژوهشگران میتوانند از این مدل برای اعمال سناریوهای مدیریتی در زمان کوتاه و هزینه کم جهت تصمیمگیری بهتر استفاده نمایند.
علیرضا عرب عامری؛ کورش شیرانی؛ خلیل رضایی؛ مجتبی یمانی
چکیده
در این پژوهش از یک مدل ترکیبی نوین با استفاده از رویکرد داده محور به منظور شناسایی عوامل موثر در رخداد زمین لغزش و همچنین تهیه نقشه حساسیت زمینلغزش در حوزه آبخیز سمیرم، که یک منطقه حساس نسبت به زمینلغزش میباشد، استفاده گردیده است. بدینمنظور در ابتدا با استفاده از تفسیر عکسهای هوایی و پیمایش میدانی گسترده موقعیت زمینلغزشها ...
بیشتر
در این پژوهش از یک مدل ترکیبی نوین با استفاده از رویکرد داده محور به منظور شناسایی عوامل موثر در رخداد زمین لغزش و همچنین تهیه نقشه حساسیت زمینلغزش در حوزه آبخیز سمیرم، که یک منطقه حساس نسبت به زمینلغزش میباشد، استفاده گردیده است. بدینمنظور در ابتدا با استفاده از تفسیر عکسهای هوایی و پیمایش میدانی گسترده موقعیت زمینلغزشها شناسایی گردید. از تعداد کل ۲۰۰ زمینلغزش شناسایی شده، ۷۰ درصد (۱۴۰ زمینلغزش) به صورت تصادفی برای اجرای مدل و ۳۰ درصد (۶۰ زمینلغزش) به منظور اعتبارسنجی مورد استفاده قرار گرفت. در ابتدا تعداد 25 پارامتر ژئومورفولوژیک، هیدرولوژیک، زمینشناسی و محیطی در نظر گرفته شد. به منظور غربالگری پارامترها از روش SVM استفاده گردید. پس از تعیین معیارها، از مدل آنتروپی شانون به منظور تعیین وزن معیارها و از مدل تراکم سطح برای تعیین وزن طبقات استفاده گردید و از تلفیق وزن معیارها و طبقات در محیط نرم افزار ArcGIS10.2 نقشه حساسیت زمینلغزش تهیه و بر اساس شکستهای طبیعی به ۵ کلاس طبقهبندی گردید. به منظور اعتبارسنجی مدل از منحنی ROC استفاده گردید. نتایج صحتسنجی نشان داد که مدل ترکیبی داری دقت خیلی خوب ۸۷۷/۰ (۷/۸۷ درصد) در شناسایی مناطق حساس به زمینلغزش میباشد. طبق نتایج پارامترهای طول شیب، درجه شیب و شاخص خیسی توپوگرافی بیشترین تاثیر را در وقوع زمینلغزش داشتهاند. از کل مساحت منطقه ، ۳۹/۲۷ درصد در کلاس حساسیت زیاد و خیلیزیاد قرار گرفتهاند. نقشه تهیه شده میتواند برای برنامهریزی کاربری اراضی و ساخت تاسیسات زیربنایی مانند جاده مفید باشد.
حیدر ابراهیمی؛ علیرضا مقدم نیا؛ حاجی کریمی
چکیده
بیهسازی رواناب در یک حوزه آبخیز، درک و فهم فرآیندهای مؤثر بر تولید رواناب و ویژگیهای جریان رودخانه مانند تغییرپذیری مکانی و زمانی آن را فراهم میکند. این بینش به مدیران و برنامهریزان در تصمیم‌گیری‌های آگاهانه در مدیریت و برنامهریزی منابع آب کمک مینماید. هدف از این پژوهش مقایسه کار آیی مدل پیچیده SWAT و مدل ساده IHACRES ...
بیشتر
بیهسازی رواناب در یک حوزه آبخیز، درک و فهم فرآیندهای مؤثر بر تولید رواناب و ویژگیهای جریان رودخانه مانند تغییرپذیری مکانی و زمانی آن را فراهم میکند. این بینش به مدیران و برنامهریزان در تصمیم‌گیری‌های آگاهانه در مدیریت و برنامهریزی منابع آب کمک مینماید. هدف از این پژوهش مقایسه کار آیی مدل پیچیده SWAT و مدل ساده IHACRES در شبیهسازی رواناب حوزه آبریز رودخانه دویرج در استان ایلام است. برای این منظور، مدل SWAT بهواسطه تعداد زیاد پارامتر مؤثر بر جریان رودخانه و استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و مدل IHACRES بهواسطه دادههای مورد نیاز اندک و سهلالوصول بسیار کاربردی می‌باشند. در این مطالعه از دادههای دوره آماری 1373 تا 1383 خورشیدی برای ارزیابی کارایی مدلهای SWAT و IHACRES بر اساس معیارهای آماری R2، bR2 و NS استفاده گردید. ضرایب R2، bR2 و NS برای دوره واسنجی مدل IHACRES به ترتیب برابر 34/0، 112/0 و 33/0 و برای دوره اعتبارسنجی به ترتیب برابر 47/0، 235/0 و 43/0 به دست آمد. همچنین این ضرایب برای دوره واسنجی مدل SWAT به ترتیب برابر 41/0، 314/0 و 12/0 و برای دوره اعتبارسنجی به ترتیب برابر 68/0، 632/0 و 56/0 برآورد گردید. نتایج نهایی این تحقیق نشان داد که مدل SWAT نسبت به مدل IHACRES توانایی بیشتری در شبیهسازی رواناب روزانه در حوزه آبریز رودخانه دویرج دارد و میتوان از آن برای شبیهسازی رواناب حوزههایی با دادههای محدود و شرایط طبیعی مشابه استفاده نمود
اکرم عارفی اصل؛ علی نجفی نژاد؛ فرشاد کیانی؛ عبدالرسول سلمان ماهینی
چکیده
اندازه‌گیری رواناب و رسوب، به دلیل محدودیت‌های مالی و زمانی و شرایط سخت فیزیکی، همواره، دشوار بوده است. به منظور مقابله با این مشکلات استفاده از مدلها ضروری مینماید. از طرفی، بررسیِ صحت و دقتِ مدلهایی که در خارج از کشور طراحی شده‌اند برای شرایط ایران الزامی است. هدفِ مطالعة حاضر بررسی کارایی مدل SWAT[1] در برآورد دبی متوسط ...
بیشتر
اندازه‌گیری رواناب و رسوب، به دلیل محدودیت‌های مالی و زمانی و شرایط سخت فیزیکی، همواره، دشوار بوده است. به منظور مقابله با این مشکلات استفاده از مدلها ضروری مینماید. از طرفی، بررسیِ صحت و دقتِ مدلهایی که در خارج از کشور طراحی شده‌اند برای شرایط ایران الزامی است. هدفِ مطالعة حاضر بررسی کارایی مدل SWAT[1] در برآورد دبی متوسط روزانه و غلظت رسوب و واسنجی و اعتبارسنجی این مدل در آبخیز چهل‌چای در شرق استان گلستان است. برای واسنجی نتایج مدل از الگوریتم SUFI2[2] استفاده شد. معیار ناش- ساتکلیف، به عنوان تابع هدف، در مرحلة واسنجی (2001- 2005) و اعتبارسنجی (2006- 2009) برای دبی متوسط روزانه بهترتیب برابر 5/0 و 4/0 و برای غلظت رسوب برابر 71/0 و 92/0 بهدست آمد که، با توجه به معیارهای مورد استفاده در تحقیقات گذشته، پذیرفتنی ارزیابی شد. با توجه به اینکه SWAT مدلی مدیریتی است و در این حوزه کارایی مقبولی داشته، پیشنهاد میشود در بررسی اثر اقدامات مدیریتی در آبخیز چهل‌چای از آن استفاده شود.
[1]. Soil and Water Asseement Tool
[2]. Sequential Uncertainty Fitting Version2
