هادی اسکندری دامنه؛ حمید غلامی؛ رسول مهدوی؛ اسدالله خورانی؛ جونران لی
چکیده
در این مطالعه برای بررسی تخریب اراضی در استان فارس از تأثیر شاخص خشکسالی SPI بر شاخص کارایی مصرف آب (WUE) استفاده گردید. برای محاسبۀ WUE از محصولات تولید ناخالص اولیه (GPP) و تبخیر و تعرق (ET) حاصل از سنجندۀ مودیس استفاده شد و از داده‌های بارندگی ایستگاه‌های هواشناسی، شاخص خشکسالی SPI محاسبه گردید. سپس روند تغییرات شاخص GPP، ET، WUE و SPI در بازۀ زمانی ...
بیشتر
در این مطالعه برای بررسی تخریب اراضی در استان فارس از تأثیر شاخص خشکسالی SPI بر شاخص کارایی مصرف آب (WUE) استفاده گردید. برای محاسبۀ WUE از محصولات تولید ناخالص اولیه (GPP) و تبخیر و تعرق (ET) حاصل از سنجندۀ مودیس استفاده شد و از داده‌های بارندگی ایستگاه‌های هواشناسی، شاخص خشکسالی SPI محاسبه گردید. سپس روند تغییرات شاخص GPP، ET، WUE و SPI در بازۀ زمانی 2017-2001 با استفاده از رگرسیون خطی محاسبه و به‌دنبال آن، از عکس‌العمل شاخص WUE به خشکسالی، تخریب اراضی و بیابان‌زایی در کاربری‌های مختلف، با استفاده از آنالیز همبستگی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که شاخص‌های ET، GPP، WUE و خشکسالی در این بازۀ زمانی 17 ساله به ترتیب 25/75 ،9/29، 51/78 و 23/67 درصد افزایش یافته‌اند. بررسی تأثیر خشکسالی بر WUE در کاربری‌های اراضی کشاورزی و گراسلند نشان داد که رابطۀ مثبت بین این دو شاخص به ترتیب در 9/75 و 87 درصد از این کاربری‌ها دیده می‌شود که از این مقادیر به‌ترتیب 7/4 و 6/7 درصد رابطۀ معنی‌داری را نشان میدهد، این درحالی است که در مابقی مساحت این کاربری‌ها این اثرگذاری منفی میباشد. اثرپذیری WUE از خشکسالی در بوته‌زار نشان دهندۀ رابطۀ مثبت در 9/40 درصد از مساحت این کاربری است که تنها 9/0 درصد آن، رابطۀ معنی‌دار است. رابطۀ منفی این کاربری در حدود 1/59 درصد از مساحت آن دیده شد، که از این مقدار تنها 6/1 درصد معنی‌دار میباشد. بررسی این رابطه در کاربری ساوانا نشان داد که 75 درصد از این کاربری رابطۀ منفی با خشکسالی داشته و مساحت باقی مانده رابطۀ مثبت با خشکسالی نشان داده است. شرایط اقلیمی خاص اکوسیستم‌های‌خشک و نیمه‌خشک باعث واکنش سریع تولید گیاهان به خشکسالی می‌شوند. بنابراین با بررسی و تجزیه و تحلیل واکنش تولید گیاهان به خشکسالی در این اکوسیستم‌ها، می‌توان تخریب اراضی و بیابان‌زایی را به خوبی مورد بررسی قرار داد.
شیرین محمدخان
چکیده
روند رو به رشد طوفان‌های گرد و غبار در سالهای اخیر و تعیین تعداد وقوع این رخداد در سالهای گذشته و جواب به این سوال که آیا این دفعات وقوع تغییری داشته یا خیر باعث شد، بررسی جامعی در مورد روند و وضعیت طوفان‌های گرد و غبار در سالهای گذشته انجام گیرد. در این پژوهش بر اساس داده‌های مشاهده‌ای 112 ایستگاه هواشناسی از سال 1364- 1384 به بررسی ...
بیشتر
روند رو به رشد طوفان‌های گرد و غبار در سالهای اخیر و تعیین تعداد وقوع این رخداد در سالهای گذشته و جواب به این سوال که آیا این دفعات وقوع تغییری داشته یا خیر باعث شد، بررسی جامعی در مورد روند و وضعیت طوفان‌های گرد و غبار در سالهای گذشته انجام گیرد. در این پژوهش بر اساس داده‌های مشاهده‌ای 112 ایستگاه هواشناسی از سال 1364- 1384 به بررسی روند این طوفان‌ها پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد کل روزهای غبارناک در این دوره در مناطق مختلف از ۱۱ روز تا 3833 روز متغیر میباشد. برای بررسی بهتر، تعداد روزهای کل غبارناکی با استفاده از روش خوشهبندی K-means و نرم‌افزار SPSS به 5 دسته به شرح ذیل تقسیم شدهاند. 1-کمتر از 492 روز، 2-588 روز تا 1153 روز، 3-1243 روز تا 1757 روز، 4-از 2007روز تا ۲۲۳۹ روز ۵- بیش از 3832 روز و سپس هر دسته به صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفته است. سرانجام خوشه‌ها با استفاده از آنالیز واریانس مورد بررسی قرار گرفتند و مشخص گردید با درستی 99 درصد خوشهبندی انجام شده صحیح میباشد. خوشههای به دست آمده با تبخیر و تعرق، دما، بارش، ژئومورفولوژی و ارتفاع مقایسه شدند. نتایج مؤید آن است که به ترتیب با تبخیر، دما و بارش دارای همبستگی میباشند ولی با ژئومورفولوژی و ارتفاع دارای همبستگی نمیباشند. دلیل این امر را می‌توان در منشاء خارجی ریزگردها، ارتفاع بالای حرکت آنها و نقش رطوبت در نشست آنها جستجو کرد.
کاظم نصرتی؛ محسن محسنی ساروی؛ حسن احمدی؛ حسین عقیقی
چکیده
استفادة نامطلوب و بی‌رویه از منابع آب و همچنین آلودگی منابع آب در اثر ورود آلاینده‌ها چالش‌های عمده‌ای را برای تأمین آب ایجاد کرده است. در این زمینه فرایند تبخیر و تعرق در برنامه‌ریزی آبیاری، آبخیزداری، محاسبات بیلان آب، و تخمین میزان رواناب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به محدودیت ایستگاه هواشناسی و هزینة زیاد جمع‌‌آوری ...
بیشتر
استفادة نامطلوب و بی‌رویه از منابع آب و همچنین آلودگی منابع آب در اثر ورود آلاینده‌ها چالش‌های عمده‌ای را برای تأمین آب ایجاد کرده است. در این زمینه فرایند تبخیر و تعرق در برنامه‌ریزی آبیاری، آبخیزداری، محاسبات بیلان آب، و تخمین میزان رواناب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با توجه به محدودیت ایستگاه هواشناسی و هزینة زیاد جمع‌‌آوری اطلاعات زمینی، کاربرد تصاویر سنجش از دور بر اساس الگوریتم‌های متعدد ابزاری مناسب برای تهیة نقشة مکانی و زمانی تبخیر و تعرق و، در نتیجه، مدیریت منابع آب در مقیاس حوضة آبخیز است. الگوریتم توازن انرژی سطحی برای زمین (SEBAL) روشی جدید است که از آن در برآورد تبخیر و تعرق با کاربردِ تصاویر ماهواره‌ای در برخی از مناطق مسطّح دنیا استفاده می‌شود. در این تحقیق، به منظور بررسی کارایی روش اصلاح‌شدة سبال در محاسبة تبخیر و تعرق در مناطق کوهستانی، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای MODIS، تبخیر و تعرق در حوضة آبخیز طالقان طی 22 روز در سال 1385 بررسی شد. نتایج نشان داد مقادیر برآوردی و اندازه‌گیری‌شدهْ از همبستگی بالا (88/0) برخوردارند. بدین ترتیب، تصاویر سنجندة MODIS و مدل سبال قادرند تبخیر و تعرق واقعی روزانه را در حوضة آبخیز طالقان به‌خوبی برآورد کنند. بنابراین، این مدل را می‌توان پس از اعتبارسنجی در مناطقی با اقلیم متفاوت برای تحقیقات بیلان آبی و اجرای طرح‌های آبیاری در مناطق مختلف با توپوگرافی متنوع پیشنهاد کرد.
