خالد اوسطی؛ حامد جنیدی؛ ناهید عزیزی
چکیده
پیشبینی عملکرد گونههای مرتعی، یکی از ابزارهای کارا در برنامهریزی و سیاستگذاری منابع طبیعی هر کشور اسـت. متغیرهای آب و هوایی از جمله بارش و دما، نقش مهمی در پیشبینی تولید گونههای مرتعی دارند. در این تحقیق، به منظور تعیین اثرات خشکسالی بر تولید گونههای گیاهی شاخص مراتع قوشه استان سمنان، اندازهگیری تولید گونههای ...
بیشتر
پیشبینی عملکرد گونههای مرتعی، یکی از ابزارهای کارا در برنامهریزی و سیاستگذاری منابع طبیعی هر کشور اسـت. متغیرهای آب و هوایی از جمله بارش و دما، نقش مهمی در پیشبینی تولید گونههای مرتعی دارند. در این تحقیق، به منظور تعیین اثرات خشکسالی بر تولید گونههای گیاهی شاخص مراتع قوشه استان سمنان، اندازهگیری تولید گونههای شاخص منطقه در 30 پلات دو متر مربعی واقع بر دو ترانسکت به روش قطع و توزین و در یک دورۀ ده ساله (بین سالهای آبی 85-1384 تا 94-1393) انجام شد. در مرحلۀ بعد، ضمن محاسبۀ چندین شاخص خشکسالی و بررسی ارتباط بین مقادیر تولید گونههای مرتعی و مقادیر شاخصهای خشکسالی، مدل پیشبینی تولید در منطقۀ مورد بررسی براساس مقادیر شاخصهای خشکسالی مد نظر قرا گرفت. براساس مقادیر شاخصهای خشکسالی SIAP، PNPI و Z - Score، در دورۀ ده ساله مورد بررسی، چندین دورۀ ترسالی و خشکسالی حادث شده است. بررسی روابط بین مقادیر تولید و شاخصهای خشکسالی نشان داد که بهترین مدل خطی یک متغیرۀ ارائه شده برای تولید کل، مربوط به شاخصهای SIAP و Z – Score با 1/0= RRMSE بود که 53 درصد تغییرات تولید را در سطح اعتماد 95 درصد توجیه نمودند. اثر دورههای خشکسالی و ترسالی بر مقادیر و تولید گونههای مورد بررسی متفاوت بوده است، بهطوریکه نوسانات سالانۀ تولید برای گونههای یکساله بسیار شدید (بین 1 تا 11 درصد تولید کل سالانه) و برای گونههای چندساله و درختچهای بسیار ناچیز بوده است. حساسیت گونهها به نوسانات سالانۀ بارش و دورههای خشکسالی، ارتباط نزدیکی با ساختار و عمق ریشهدوانی گونهها دارد. با توجه به نتایج این تحقیق، گونههای Zygophyllum eurypterum، Stipa barbata و Ephedra intermedia و Artemisia sieberi به عنوان گونههای پیشنهادی در اصلاح و احیاء مراتع مورد مطالعه توصیه میشوند.