ORIGINAL_ARTICLE
بررسی امکان برآورد تعداد و مساحت کل زمینلغزشها با استفاده از تعیین توزیع فراوانی مساحت و حجم (مطالعة موردی: استان مازندران)
زمینلغزشها یکی از اصلیترین بلایای طبیعیاند که خسارات درخور توجهی به اموال، موجودات زنده، و پروژههای مهندسی در همة مناطق کوهستانی وارد میآورند. برای برآورد نقش زمینلغزشها در فرایندهای فرسایشی و همچنین ارزیابی خطرهای ناشی از آنها، کمّیسازی زمینلغزشها مفید است. یکی از روشهای کمّیسازی، بهکارگیری توزیعهای احتمالاتی است. در این پژوهش نحوة رفتار پارامترهای حجم و مساحت زمینلغزشهای استان مازندران بر توزیعهای فراوانی بررسی شد. همچنین، تعداد و مقدار مساحت و حجم کل زمینلغزشهای استان، که در طی زمان رخ داده بود، نیز با استفاده از روش Malamud برآورد شد. نتایج مربوط به شکل توزیعهای فراوانی تجمعی مساحت و حجم نشان داد که زمینلغزشهای بزرگ سهم بسیار زیادی از مقدار مساحت و حجم کل را به خود اختصاص دادهاند. همچنین، بر اساس روش مالامود و همکاران [25]، تعداد 2323 ± 9823 زمینلغزش، در طی سالیان گذشته، در اثر فرسایش، رشد گیاهان، و فعالیت انسان ازبینرفته است، و کل مساحت و حجم خاکِ تحت تأثیر قرارگرفته در اثر این زمینلغزشها در استان مازندران به ترتیب km2 1/7 ± 5/31 و km3 052/0 ± 232/0 برآورد شد. سایر نتایج نشان داد که، برای انتقال بین مقاومتها در مقابل گسیختگی دامنه، میتوان یک مساحت آستانة بحرانی برابر با km-2 3-10×2 را معرفی کرد.
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51824_b8e1b24ac845d85c02afa677334158af.pdf
2014-06-22
159
175
10.22059/jrwm.2014.51824
استان مازندران
بزرگی زمین لغزش
توزیع گامای سهپارامتری
حجم
زمین لغزش
مساحت
ابراهیم
امیدوار
ebrahimomidvar@gmail.com
1
استادیار گروه آبخیزداری، دانشکدة منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان
AUTHOR
عطااله
کاویان
ataollah.kavian@yahoo.com
2
دانشیار دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تأثیر پخش سیلاب بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک (مطالعه موردی: ایستگاه پخش سیلاب گچساران)
از ویژگیهای مناطق خشک و نیمهخشک، علاوه بر کمبود و نقصان بارندگی، نزول بارشهایی با شدت نسبتاً زیاد و مدت کوتاه است؛ این حالت در اکثر مواقع به وقوع سیلاب های حجیمی منجر میشود. این سیلاب ها رسوبات فراوانی دارند که، در صورت گسترش آنها در سطح اراضی، خصوصیات خاک را تغییر میدهند. در این تحقیق آثار گسترش سیلاب (پس از 12 سال از تأسیس ایستگاه پخش سیلاب گچساران) بر خصوصیات خاک بررسی شد. بدین ترتیب، نمونه های برداشتشده از اعماق ۰ـ ۱۵، ۱۵ـ ۳۰، ۳۰ـ ۴۵، و ۴۵ـ ۶۰ سانتیمتری از سطح خاکِ عرصه های پخش و شاهد برای تجزیه فیزیکی و شیمیایی به آزمایشگاه انتقال یافت و خصوصیات فیزیکی، شامل درصد رس، سیلت، ماسه، و گراول، و خصوصیات شیمیایی، شامل pH، هدایت الکتریکی، درصد آهک، آنیونها، و کاتیونها، تعیین گردید. نتایج نشان داد رسوبات ریزدانه، شامل رس، سیلت، و ماسه، در عرصه پخش افزایش چشمگیری یافته است. با وجود این، پخش سیلاب تأثیر ناچیزی بر تغییرات شیمیایی خاک داشته است. از میان ویژگیهای شیمیایی pH و میزان آهک بیشترین تأثیرپذیری ناشی از سیلاب را داشتند، به طوری که اسیدیته کاهش و آهک در دو عمق افزایش معنیداری داشت. پخش سیلاب ویژگیهای فیزیکی عرصة پخش را بهخوبی متحول کرد، زیرا محدودیت گراولیبودن خاک منطقه با افزایش میزان رسوبات ریزدانه تعدیل گردید. به طور کلی، پخش سیلاب خصوصیات خاک سطحی، بهویژه خواص فیزیکی، عرصه پخش را بیشتر تحت تأثیر قرار میدهد و از سطح به عمق میزان تغییرِ ویژگی های فیزیکی و شیمیایی عرصه پخش ناچیز می شود.
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51825_33498816452b153b30a68191658bb304.pdf
2014-06-22
177
187
10.22059/jrwm.2014.51825
ایستگاه گچساران
پخش سیلاب
تغییرات فیزیکوشیمیایی
خاک سطحی
محسن
پادیاب
mpadyab@ut.ac.ir
1
دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
سادات
فیض نیا
sfeiz@ut.ac.ir
2
استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
حسن
احمدی
ahmadi@ut.ac.ir
3
استاد گروه آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
AUTHOR
اردشیر
شفیعی
m.padyab@yahoo.com
4
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کهکیلویه و بویراحمد
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی دانه بندی رسوبات بادی در رابطه با مورفولوژی تپه های ماسه ای (مطالعه موردی: ارگ کاشان)
ارگ ریگ بلند کاشان یکی از مهمترین پهنه های پوشیده از ماسه است که، از دیدگاه ژئومورفولوژی، مجموعهای متشکل از انواع تپه های ماسه ای مهم در ایران بهشمار می آید. این تحقیق به منظور مقایسه دانه بندی رسوبات بادی در اَشکال مختلف تپه های ماسه ای و نیز قسمتهای مختلف تپه های عرضی واقع در قسمت شمالی ارگ کاشان انجام شد. به منظور تعیین متغیرهای آماری مختلف، از رسوبات موجود در هر یک از انواع تپه های ماسه ای نمونه برداری شد. سپس، آزمایش دانه بندیِ هر یک از نمونه ها، بر اساس روش الک خشک، انجام گرفت و، در نهایت، پارامترهای آماری، از قبیل قطر میانگین، جورشدگی، کجشدگی، کشیدگی، d10، و d90 تعیین گردید. آنگاه، با انجامدادن آزمون توکی، معنیداربودن اختلاف هر یک از متغیرها در تپه های مختلف بررسی شد. در نهایت، نتایج نشان داد که متغیرهای قطر میانگین، جورشدگی، d10، و d90 بین تپه های تثبیتشده و تپههای ماسه ای فعال در سطح 95 درصد با یکدیگر اختلاف معنیداری دارند. همچنین، مشخص شد که در تپههای عرضی، متغیرهای قطر میانگین و d90 در دامنه پشت به باد با بخش پایینی دامنه رو به باد اختلاف معنیداری در سطح 95 درصد دارند، در حالی که با بخش میانی و بالایی دامنة رو به باد اختلاف معنیداری ندارند. نتایج مبین آن است که نسبت همگنی ابعاد دانههای ماسه در تپههای مختلف متفاوت است و این ناشی از تفاوت تغییرات سرعت باد در قسمتهای مختلف ارگ و همچنین تپههای مختلف است.
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51826_98ee08513258cd43921d500e0174689d.pdf
2014-06-22
189
202
10.22059/jrwm.2014.51826
ارگ کاشان
تپه های عرضی
تپه های طولی
تپه های فعال
دانه بندی
فرسایش بادی
اصغر
توکلی فرد
tavakkoli_65@yahoo.com
1
کارشناس ارشد بیابان زدایی، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان
AUTHOR
علی اکبر
نظری سامانی
aknazari@ut.ac.ir
2
دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ناصر
مشهدی
nmashhad@ut.ac.ir
3
استادیار مرکز تحقیقات بین المللی همزیستی با کویر، دانشگاه تهران
AUTHOR
هدی
قاسمیه
ghasemieh_3859@yahoo.com
4
استادیار دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان
AUTHOR
مجتبی
هدایی آرانی
hodaeimojtaba@ut.ac.ir
5
کارشناس ارشد ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اثر پلیاکریل آمید بر نرخ فرسایش پاشمانی در خاک های مختلف با استفاده از شبیهساز باران
فرسایش پاشمانی، نخستین مرحله در فرایند فرسایش، نتیجه بمباران سطح خاک به وسیله قطرات باران است. قطرات باران در هنگام برخورد به سطح خاکْ ذرات خاک را جابه جا و ساختمان خاک را تخریب میکنند. در این تحقیق به بررسی تأثیر مقادیر مختلف پلی اکریل آمید (0، 2، 4، و 6 کیلوگرم بر هکتار) بر مقدار فرسایش پاشمانی در سه بافت رسی، سیلتی رس، و شنی رسی لوم تحت شدت بارندگی 95 میلیمتر در ساعت با استفاده از بارانساز FEL3 و کاسه پاشمان در آزمایشگاه پرداخته شد. برای اندازهگیری نرخ فرسایش پاشمانی از فنجان پاشمان استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که بین بافت های مختلف، از لحاظ کاهش میزان پاشمان، هیچ اختلاف معنیدار آماری وجود ندارد. اثر تیمارهای مختلف بهکاررفته پلی اکریل آمید در میزان فرسایش پاشمانی نشان داد در بافت شنی رسی لومی بین تیمار شاهد و تیمارهای 4 و 6 کیلوگرم بر هکتار اختلاف معنیدار در سطح 95 درصد (Fvalue=4.5 و Pvalue= 0.039) وجود دارد. همچنین، نتایج نشان داد میزان فرسایش پاشمانی به ترتیب 3/42 و 52 درصد در تیمارهای 4 و 6 کیلوگرم بر هکتار در مقایسه با تیمار شاهد کاهش یافته است. یافتههای این تحقیق برای مدیریت بهتر خاکهای کشاورزی، ضمن تولید پایدار و حفاظت خاک، مفید است.
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51827_c6d630f3d03dbe637b96c078170a5882.pdf
2014-06-22
203
216
10.22059/jrwm.2014.51827
بارانساز FEL3
بافت خاک
پلی اکریل آمید
فرسایش پاشمانی
کاسه پاشمان
عطااله
کاویان
a.kavian@sanru.ac.ir
1
استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
LEAD_AUTHOR
فریال
حیاوی
feryal_hayavi@yahoo.com
2
کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشگاه شهر کرد
AUTHOR
مهدی
بروغنی
mboroghani@yahoo.com
3
دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بومشناسی فرهنگی؛ تحلیل دانش بومی و انسجام اجتماعی در مدیریت شیر دامهای چراکننده در مرتع (مطالعه موردی: روستای قصر یعقوب– خرمبید- استان فارس)
همیاری در نظام گلهداری و دانش بومی مدیریت فرآوردههای شیری از دیرباز در کشور ما مورد توجه بوده و با فرهنگ و محیط هر منطقه سازگار شده است. تحقیق حاضر به تحلیل دانش بومی و انسجام اجتماعی در مدیریت شیر دامهای چراکننده در روستای قصر یعقوب شهرستان خرمبید در استان فارس میپردازد. روش تحقیق این بررسی به شیوة پیمایشی است. به جهت تولید اطلاعات، از روش مشاهدة مستقیم، مشاهدة مشارکتی، و مصاحبة سازمانیافته بهره گرفته شد. نتایج تحقیق به بررسی عملکرد سیستم مدیریتی تعاونی همشیری در بین زنان روستایی با عنوان « شیردان»، ابعاد مختلف دانش بومی، مکانیسم مدیریت شیر در بین زنان، و همچنین سنتها و عرفِ محلی مرتبط با آن میپردازد. بر اساس نتایج این تحقیق، میتوان بیان کرد که زنان روستایی، در روستای مورد مطالعه، بر اساس عرف محلی خود و به منظور مدیریت شیر دامها، نهاد اجتماعی را بر اساس آداب و رسوم محلی شکل دادهاند. این تشکلها برخاسته از دانش بومی منطقه است و نوعی سرمایة اجتماعی برای بهرهبرداران بهشمار میرود و نقش مهمی در حفظ و تقویت انسجام اجتماعی و پایداری مؤلفههای اقتصادی ساکنان منطقه ایفا مینماید.
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51828_d691d8308086ec51677ee89d4882027d.pdf
2014-06-22
217
232
10.22059/jrwm.2014.51828
انسجام اجتماعی
بومشناسی فرهنگی
دانش بومی
روستای قصر یعقوب
شیردان
نهاد اجتماعی
ساره
راسخی
sarer2351@gmail.com
1
دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد علوم و تحقیقات ، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه مرتعداری ، تهران؛ ایران.
AUTHOR
مهدی
قربانی
mehghorbani@ut.ac.ir
2
استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
علی اکبر
مهرابی
amehrabi@ut.ac.ir
3
دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد علوم و تحقیقات ، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه آبخیزداری ، تهران؛ ایران
AUTHOR
سید اکبر
جوادی
sadynan@yahoo.com
4
دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد علوم و تحقیقات ، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه مرتعداری ، تهران؛ ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی وضعیت تخریب پوشش گیاهی در منطقه شرق اصفهان به کمک روش لادا
مناطق خشک و نیمهخشک، به دلیل حساسبودن، اکوسیستمهای متغیری دارند. بنابراین، برای اجرای اغلب فعالیتهای مدیریتی و اصلاح این فعالیتها به ارزیابی و پایش مداوم این محیطها نیاز است. پوشش گیاهی یکی از مهمترین ابزارهای ارزیابی اکوسیستمها بهشمار میرود و اغلب از آن همچون معیاری برای ارزیابی و پایش بسیاری از کارکردهای اکوسیستمی استفاده میشود. در این پژوهش، برای نخستین بار در کشور ایران، وضعیت پوشش گیاهی یک منطقه بیابانی به وسیله روش ارائهشده توسط پروژة ارزیابی تخریب زمین در مناطق خشک (لادا)ـ که یکی از آخرین دستورالعملهای بررسی تخریب پوشش گیاهی نیز بهشمار میرودـ ارزیابی شده است. در این مدل برای ارزیابی وضعیت پوشش گیاهی از 16 معیار مختلف استفاده میشود: کل خاک لخت، لکه های بدون پوشش، ماده آلی، قدرت پوشش گیاهی، نسبت گونه های دائمی، نسبت گونه های مفید، نسبت هر طبقه، گونه های کمشونده، گونه های زیادشونده، گیاهان سمی، گونه مهاجم، خسارت ناشی از آفات، خسارت در اثر بیماری، تجاوز بوته ها، بهره برداری (بوته کنی)، و کاهش بایومس. پس از اجرای این مدل در مراتع بیابانی ناحیه شرق اصفهان و مقایسه نتایج بهدستآمده با واقعیت، مشخص شد عملکردِ این مدل دستِکم برای مناطق بیابانی این ناحیه بسیار مناسب است.
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51829_f5ddaf8af48fd8834bdf8693f3a5a538.pdf
2014-06-22
233
252
10.22059/jrwm.2014.51829
ارزیابی
تخریب پوشش گیاهی
لادا
وضعیت مرتع
بهزاد
رایگانی
rayegani@ut.ac.ir
1
استادیار دانشکده علوم محیط زیست و منابع طبیعی، دانشگاه محیط زیست
AUTHOR
غلامرضا
زهتابیان
gzehtab@ut.ac.ir
2
استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
حسین
آذرنیوند
ut@ut.ac.ir
3
دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
سید جمال الدین
خواجه الدین
khajedin@cc.iut.ac.ir
4
استاد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان
AUTHOR
سید کاظم
علوی پناه
salavipa@ut.ac.ir
5
استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی خصوصیات جوانهزنی بذر گیاه بروموس (Bromus kopetdaghensis Drobov) تحت تأثیر تیمارهای مختلف دمایی
بروموس کوپهداغ (Bromus kopetdaghensis Drobov) گیاهی است چندساله از تیره Poaceae. این گیاه در تنوع زیستی مراتع مناطق خشک و نیمهخشک ایران حائز اهمیت است. این مطالعه به منظور بررسی خصوصیات جوانهزنی بذور این گیاه تحت تأثیر تیمارهای مختلف درجة حرارت در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار، در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در سال 1391، انجام شد. تیمارها شامل اثر دماهای ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، و 40 درجة سانتیگراد بر جوانهزنی بذر بودند. در هر تکرار از 25 بذر استفاده شد. نتایج نشان داد اثر تیمارهای مختلف درجه حرارت روی خصوصیات جوانهزنی بروموس کپهداغ معنیدار است، به طوری که کمترین سرعت جوانهزنی در دمای 5 درجة سانتیگراد با 26/2 بذر در روز و بیشترین سرعت جوانهزنی در دمای 35 درجة سانتیگراد با 39/11 بذر در روز بهدست آمد. کمترین و بیشترین طول ساقهچه به ترتیب در تیمارهای دمایی 10 درجة سانتیگراد (با 48/2 سانتیمتر) و 35 درجه سانتیگراد (با 41/9 سانتیمتر) مشاهده شد. کمترین طول ریشهچه در تیمارهای دمایی 10 و 20 درجه سانتیگراد بدون تفاوت معنیدار (با 63/3 و 48/3 سانتیمتر) و بیشترین طول ریشهچه نیز در تیمار دمایی 35 درجه سانتیگراد (با 62/9 سانتیمتر) مشاهد شد. با توجه به مدلهای رگرسیون برازشدادهشده بین سرعت جوانهزنی و درجة حرارت، مقادیر درجه حرارتهای حداقل، مطلوب، و حداکثر به ترتیب در دامنه 71/0-25/4، 36/30-24، و 48/45-01/41 درجة سانتیگراد بهدست آمد.
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51830_03e3dc3b34c6cc70d53d88c46fa610ad.pdf
2014-06-22
253
261
10.22059/jrwm.2014.51830
بروموس کپهداغی
جوانهزنی
درجه حرارت
دمای کاردینال
مدل رگرسیون
ریحانه
عظیمی
reyhaneazimi36@yahoo.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
LEAD_AUTHOR
محمد
خواجهحسینی
agr844@gmail.com
2
استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
AUTHOR
فرنوش
فلاحپور
3
دانشجوی دکتری اگرواکولوژی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی هیدروژئوشیمیایی چشمه های کارستی اشترانکوه در ارتباط با سازندهای زمین شناسی منطقه
برای بررسی هیدروژئوشیمی منابع آب کارستی اشترانکوه از اطلاعات شیمی آب چشمه ها، به عنوان مهمترین تخلیهکننده اصلی منابع کارستی، نام برده شده است. این تحقیق با هدف مطالعۀ هیدروژئوشیمیایی چشمه های کارستی و منشأ آنها با تأکید بر جنس سازند انجام شد. بدین منظور، 5 نمونۀ آب از چشمه های دائمی منطقه در دوره کمآبی جمع آوری و تجزیه شیمیایی شد. به منظور بررسی دقیق هیدروژئوشیمیایی منطقه از نمودار پایپر و استیف استفاده شد. نمودار پایپر نشان داد که تیپ غالب آبهای منطقه بیکربناته- کلسیت است. این آبها دارای سختی موقتیاند و در نمودار استیف مشخص شد که آنیون غالب بیکربنات و کاتیون غالب کلسیم است. آب چشمة پنبهکار (1S) و دریاچة گهر (3S) نسبت به کانی کلسیت اشباع است و شاخص اشباع مثبت منعکسکننده جریان انتشاری است و جریان انتشاری نیز نشاندهنده عدم گسترش زیاد شکستگی در حوزه آبخیز چشمه های مورد نظر است. میزان شاخص اشباع دولومیت در چشمه های آب سفید (2) و تمدار بسو (4)، و مهر قلیونجا (5) منفی است که شرایط تحت اشباع را نشان میدهد و منعکسکننده تراکم بیشتر شکستگی سطحی و زیرسطحی و همچنین نشان دهنده نوع جریان مجرایی- انتشاری در مسیر جریان آب این چشمه هاست. نتایج حاصل از هیدروژئوشیمی چشمه های کارستی و XRF موجود در منطقه نشان میدهد که پدیدة فوق اشباع در دورة کمآبی در سنگ های کربناته مؤکداً تابع انحلال کلسیت و دولومیت است. بالاتربودن دمای آب در چشمۀ پنبه کار در اشباعیت دولومیت در سازند دالان تأثیر گذاشته است. نتایج تحلیل عاملی نشان میدهد که مهمترین عامل را میتوان به انحلال کربنات و پس از آن به منیزیم و هدایت الکتریکی نسبت داد. آب این چشمه ها در گروه آبهای نسبتاً سخت و سخت قرار میگیرد.
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51831_8c7e65ddc9b492ae96647b3ab06b813d.pdf
2014-06-22
263
278
10.22059/jrwm.2014.51831
اشترانکوه
چشمه های کارستی
سازند
کیفیت آب
هیدروژئوشیمیایی
مهرنوش
قدیمی
ghadimi@ut.ac.ir
1
دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
حسن
احمدی
ahmadi@ut.ac.ir
2
استاد گروه آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
AUTHOR
ابراهیم
مقیمی
moghimi_ir@yahoo.com
3
استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
منصور
جعفربیگلو
mjbiglou@ut.ac.ir
4
استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی اثر عوامل محیطی و مدیریتی بر گسترش تیپ های گیاهی (مطالعه موردی: مراتع سارال استان کردستان)
این تحقیق با هدف تبیین و تشریح عوامل محیطی، که در پراکنش گیاهان مرتعی دخالت دارند، در مراتع سارال در استان کردستان انجام گرفت. پس از تعیین واحدهای کاری، به نمونهبرداری از گیاهان و تعیین برخی پارامترهای گیاهی، همچون نوع و تعداد گیاهان و درصد آنها، اقدام شد. پارامترهای مختلف محیطی (از جمله شیب، جهت، ارتفاع، درجه حرارت (به صورت وجود گرادیان حرارتی با ارتفاع)، و بارندگی) و عوامل مختلف فیزیکی خاک (بافت، عمق خاک، رطوبت اشباع، و سنگریزه) و شیمیایی خاک (آهک، ازت، پتاسیم، فسفر، اسیدیته، هدایت الکتریکی، و مادة آلی) اندازه گیری شد و شدت چرا نیز عامل مدیریتی درنظر گرفته شد. پس از جمع آوری دادهها، به منظور تعیین عوامل تأثیرگذار بر پراکنش پوشش گیاهی، از روش تجزیه مؤلفه های اصلی (PCA) با استفاده از نرمافزار PC-ORD بهره گرفته شد. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد که بین عوامل محیطی و مدیریتی مؤثر در پراکنش گیاهان عوامل عمق خاک، ارتفاع، درصد سنگ و سنگریزه، شن و سیلت، و شدت چرا، با داشتن بیشترین همبستگی با مؤلفه های اصلی، از مؤثرترین عوامل بر گسترش گیاهان و شکل گیری تیپ های گیاهی در وضعیت موجود بهشمار می آیند. در میان عوامل خاکی تأثیرگذار بر پراکنش جوامع گیاهی در این تحقیق، عوامل فیزیکی خاک تأثیر بیشتری دارند و خصوصیات شیمیایی خاک در استقرار جوامع گیاهی در منطقه مورد مطالعه تأثیری ندارند. عامل فیزیوگرافی ارتفاع و عامل مدیریتی شدت چرا نیز تأثیر بسزایی در پراکنش جوامع گیاهی دارند.
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51832_b57ca59f270c47aea6db1493222ff0fa.pdf
2014-06-22
279
288
10.22059/jrwm.2014.51832
استان کردستان
پراکنش گیاهان
تجزیه مؤلفه های اصلی
عوامل محیطی
مراتع سارال
بهرام
قلی نزاد
bahramgholinejad@yahoo.com
1
استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
LEAD_AUTHOR
محمد
جعفری
m.jaffari@ut.ac.ir
2
استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
AUTHOR
محمد علی
زارع چاهوکی
mzare@ut.ac.ir
3
دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
AUTHOR
حسین
آذرنیوند
ut@ut.ac.ir
4
استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
AUTHOR
حسن
پوربابایی
h.pourbabaei@gmail.com
5
دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی تأثیر پیشپردازش متغیرهای ورودی به مدل ماشین بردار پشتیبان به روش آزمون گاما بهمنظور پیشبینی حجم رسوب معلق
هدف از این مطالعه بررسی تأثیر پیش پردازش متغیرهای ورودی به روش آزمون گاما بر عملکرد مدل ماشین بردار پشتیبان جهت پیشبینی حجم رسوبات معلق رودخانه دویرج، واقع در استان ایلام، برای دورة ۱۹۹۴ـ ۲۰۰۵ است. دبی جریان و بارندگی ورودی مدل و دبی رسوب معلقْ خروجی مدل درنظر گرفته شد. همچنین، طول دورة آموزش مدل با استفاده از آزمون گاما (Gamma Test (GT)) مشخص شد. سپس، به منظور بررسی تأثیر پیش پردازش متغیرهای ورودی بر عملکرد مدل، رسوب معلق با استفاده از مدل SVM، که هیچگونه پیشپردازشی بر روی متغیرهای ورودی آن صورت نگرفته بود، پیشبینی شد و نتایج با یکدیگر مقایسه گردید. نتایج نشان داد عملکرد مدل GT-SVM در مرحله آزمون با حداقل RMSE برابر با 96/0 تن در روز و حداکثر ضریب R2 برابر با 98/0 بین مقادیر پیشبینیشده و واقعی بهتر از عملکرد مدل SVMاست.
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51833_ec128ccc8b06ac11f4b978acfc1834c2.pdf
2014-06-22
289
303
10.22059/jrwm.2014.51833
آزمون گاما
ارزیابی کارایی
رسوب معلق
رودخانه دویرج
ماشین بردار پشتیبان
الهام
کاکائی لفدانی
elhamkakaei_2009@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
AUTHOR
علیرضا
مقدم نیا
a.moghaddamnia@ut.ac.ir
2
دانشیار گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج، دانشگاه تهران، کرج، ایران
LEAD_AUTHOR
آزاده
احمدی
azadehahmadi@ut.ac.ir
3
استادیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
AUTHOR
حیدر
ابراهیمی
h.ebrahimi33@gmail.com
4
دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، گروه آبخیزداری، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر شدتهای مختلف برداشت بر برخی ویژگیهای رویشی و زایشی گونه Ajuga chamaecistus در مراتع کردان البرز
با توجه به روند رو به رشد تخریب مراتع، بررسی آثار شدتهای مختلف برداشت بر گونهها، به منظور بهرهبرداری اصولیتر از مراتع، میتواند در اصلاح و احیای مراتع مؤثر واقع شود. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر شدتهای مختلف برداشت بر گونه کلید Ajugachamaecistus در منطقة کردان است. این گونه در منطقه مورد مطالعه ارزش علوفهای دارد. در این تحقیق، نخست یک منطقه کلید به مساحت یک هکتار انتخاب شد و در سال اول حصارکشی و قرق گردید. 40 پایه از گونه مذکور انتخاب شد و برداشت های 0 (شاهد)، 25، 50، و 75 درصد بر روی پایهها اعمال شد (هر 10 پایه یک تیمار). در فصل چرای منطقه، برداشت به صورت ماهیانه با قیچی باغبانی انجام گرفت. تأثیر تیمارهای برداشت با تغییرات ایجادشده در خصوصیات گونه تحت تیمار، شامل تولید علوفه و بذر، شادابی، مرگ و میر، و رشد اندام هوایی، بررسی شد. در نهایت، دادههایِ تولید با طرح اسپلیت پلات با تجزیه مرکب در سال و دادههایِ تولید بذر، شادابی، مرگ و میر، و رشد اندام های هوایی در نرمافزار SAS تجزیه شد. نتایج مطالعات آماری آثار سال و درصد برداشت بر تولید علوفه گونه مورد مطالعه نشان داد که اثر سطوح مختلف برداشت، سالهای مختلف، و اثر متقابل آنها بر تولید علوفه در سطح یک درصد معنی دار است. این امر بیانگر آن است که در سالهای مختلف با وضعیت آب و هوایی متفاوت میزان تولید متفاوت است. همچنین، نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد تولید بذر، بنیه و شادابی، مرگ و میر، و رشد اندامهای هوایی نیز تحت تأثیر سطوح مختلف برداشت و وضعیت آب و هوایی قرار دارند. در مجموع، با توجه به نتایج به دستآمده، مشخص شد آثار منفی برداشت بر روی گونه مورد نظر از بین سطوح برداشت اعمالشده در سطح 75 درصد مشهود است. به عبارتی، چرای سنگین تأثیر منفی بر گونة تحت تیمار دارد. بنابراین، برداشت تا سطح 75 درصد میتواند بقای گونه مذکور را بهخطر اندازد و، در واقع، با برداشت تا سطح 50 درصد مشکل جدّی برای آن بهوجود نمی آید.
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51834_c45982a36cb82fcc9ab2af9bf1194ce3.pdf
2014-06-22
305
316
10.22059/jrwm.2014.51834
شدت های مختلف برداشت
کردان
ویژگی های رویشی و زایشی
ajuga chamaecistus
قادر
کریمی
ghkarimi_58@hotmail.com
1
استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
AUTHOR
حسن
یگانه
hyeganeh@ut.ac.ir
2
استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
AUTHOR
حسن
براتی
hasanbarati66@yahoo.com
3
کارشناس ارشد مرتع داری دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
فرهنگ
قصریانی
fghasriani1330@yahoo.com
4
استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزشگذاری اقتصادی نقش پوشش گیاهان مرتعی در حفاظت خاک (مطالعة موردی: حوزه طالقان میانی)
حفظ خاک یکی از مهمترین کارکردهای تنظیمی اکوسیستمهای طبیعی بهشمار میرود. این نقش در حوزة طالقان میانی، به دلیل بالابودن میزان فرسایش و تجمع رسوبات در دریاچة سد، از اهمیت دوچندانی برخوردار است. در این تحقیق، ارزش اقتصادی کارکردهای کاهش میزان ازدسترفتن اراضی، کاهش رسوبگذاری در مخازن آبی، و حفظ حاصلخیزی خاک بررسی شد. بدین منظور، با رویهمگذاری نقشة فرسایش با نقشة سایر عوامل محیطی، اثر نوع کاربری و پوشش بر فرسایش بررسی گردید. دیمزارهای کمبازده و رهاشده مبنای مقایسه جهتِ برآورد نقش پوشش مرتعی در حفظ خاک مدنظر قرار گرفت. برای محاسبة ارزش اقتصادی کارکرد کاهش میزان ازدسترفتن اراضی از شاخص هزینة فرصت و سود کشت دیم استفاده شد. کارکرد کنترل رسوب نیز، با توجه به نسبت تحویل رسوب برآوردشده و هزینة ساخت سد طالقان، به عنوان هزینة فرصت این کارکرد مدنظر قرار گرفت. کارکرد حفظ حاصلخیزی خاک نیز، با توجه به میزان نگهداشت خاک و محتوای عناصر غذایی خاک مراتع منطقه، برآورد شد و ارزش اقتصادی آن با رویکرد هزینة جایگزینی محاسبه گردید. بر اساس نتایج، مراتع منطقه سالانه 60545 متر مکعب فرسایش خاک را کاهش میدهند. ارزش اقتصادی کارکردهای کاهش میزان ازدسترفتن اراضی، کاهش رسوبگذاری در مخازن، و حفظ حاصلخیزی خاک به ترتیب برابر با 64718، 261346، و 89152 هزار ریال در سال محاسبه شد. بدیهی است این کارکردها فقط بخشی از کارکردهای اکوسیستمهای مرتعی را تشکیل میدهند و ارزشگذاری اقتصادی کلیة کارکردها میتواند ابزار مؤثری جهت حفظ اکوسیستمهای مرتعی بهکار گرفته شود.
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51835_b12ec430ae13e41b1919105785318fca.pdf
2014-06-22
317
331
10.22059/jrwm.2014.51835
ارزشگذاری اقتصادی
پوشش مرتعی
تولید رسوب
طالقان میانی
فرسایش خاک
سید علیرضا
موسوی
sarmousavi@yahoo.com
1
عضو هیئت علمی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان
AUTHOR
حسین
ارزانی
harzani@ut.ac.ir
2
عضو هیئت علمی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
غلامعلی
شرزه ای
gh.sharzei@ut.ac.ir
3
عضو هیئت علمی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران
AUTHOR
حسین
آذرنیوند
ut@ut.ac.ir
4
عضو هیئت علمی، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
مهدی
فرح پور
farahpour@yahoo.com
5
عضو هیئت علمی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع ایران
AUTHOR
استفانی
انگل
stefanie.engel@ethz.ch
6
رئیس گروه تصمیم سازی و اقتصاد محیط زیست مؤسسه ETH سوئیس
AUTHOR
اسماعیل
علیزاده
esmaeilalizadeh@yahoo.com
7
دانشجوی دکتری مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
علی اکبر
نظری سامانی
anazari@ut.ac.ir
8
عضو هیئت علمی، دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
فهرست و چکیده انگلیسی
https://jrwm.ut.ac.ir/article_51982_7f51ba3333481ef570cc0eb106d25f91.pdf
2014-06-22
1
12
10.22059/jrwm.2014.51982