TY - JOUR ID - 51831 TI - بررسی هیدروژئوشیمیایی چشمه ‏های کارستی اشترانکوه در ارتباط با سازندهای زمین‏ شناسی منطقه JO - نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری JA - JRWM LA - fa SN - 5044-2008 AU - قدیمی, مهرنوش AU - احمدی, حسن AU - مقیمی, ابراهیم AU - جعفربیگلو, منصور AD - دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه تهران AD - استاد گروه آبخیزداری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران AD - استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران AD - استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران Y1 - 2014 PY - 2014 VL - 67 IS - 2 SP - 263 EP - 278 KW - اشترانکوه KW - چشمه‏ های کارستی KW - سازند KW - کیفیت آب KW - هیدروژئوشیمیایی DO - 10.22059/jrwm.2014.51831 N2 - برای بررسی هیدروژئوشیمی منابع آب کارستی اشترانکوه از اطلاعات شیمی آب چشمه ‏ها، به عنوان مهم‌ترین تخلیه‌کننده اصلی منابع کارستی، نام برده شده است. این تحقیق با هدف مطالعۀ هیدروژئوشیمیایی چشمه ‏های کارستی و منشأ آن‌ها با تأکید بر جنس سازند انجام شد. بدین منظور، 5 نمونۀ آب از چشمه‏ های دائمی منطقه در دوره کم‌آبی جمع ‏آوری و تجزیه شیمیایی شد. به منظور بررسی دقیق هیدروژئوشیمیایی منطقه از نمودار پایپر و استیف استفاده شد. نمودار پایپر نشان داد که تیپ غالب آب‏های منطقه بی‏کربناته- کلسیت است. این آب‌ها دارای سختی موقتی‌اند و در نمودار استیف مشخص شد که آنیون غالب بی‏کربنات و کاتیون غالب کلسیم است. آب چشمة پنبه‏کار (1S) و دریاچة گهر (3S) نسبت به کانی کلسیت اشباع است و شاخص اشباع مثبت منعکس‌کننده جریان انتشاری است و جریان انتشاری نیز نشان‌دهنده عدم گسترش زیاد شکستگی در حوزه آبخیز چشمه ‏های مورد نظر است. میزان شاخص اشباع دولومیت در چشمه ‏های آب سفید (2) و تمدار بسو (4)، و مهر قلیون‏جا (5) منفی است که شرایط تحت اشباع را نشان می‏دهد و منعکس‌کننده تراکم بیشتر شکستگی سطحی و زیرسطحی و همچنین نشان ‏دهنده نوع جریان مجرایی- انتشاری در مسیر جریان آب این چشمه‏ هاست. نتایج حاصل از هیدروژئوشیمی چشمه‏ های کارستی و XRF موجود در منطقه نشان می‏دهد که پدیدة فوق اشباع در دورة کم‌آبی در سنگ‏ های کربناته مؤکداً تابع انحلال کلسیت و دولومیت است. بالاتربودن دمای آب در چشمۀ پنبه‏ کار در اشباعیت دولومیت در سازند دالان تأثیر گذاشته است. نتایج تحلیل عاملی نشان می‏دهد که مهم‌ترین عامل را می‏توان به انحلال کربنات و پس از آن به منیزیم و هدایت الکتریکی نسبت داد. آب این چشمه‏ ها در گروه آب‏های نسبتاً سخت و سخت قرار می‏گیرد. UR - https://jrwm.ut.ac.ir/article_51831.html L1 - https://jrwm.ut.ac.ir/article_51831_8c7e65ddc9b492ae96647b3ab06b813d.pdf ER -