TY - JOUR ID - 53872 TI - تعیین میزان نفوذ عمقی رسوب در عرصه‌های پخش سیلاب مطالعة موردی: ایستگاه پخش سیلاب گچساران JO - نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری JA - JRWM LA - fa SN - 5044-2008 AU - پادیاب, محسن AU - فیض نیا, سادات AU - احمدی, حسن AU - شفیعی, اردشیر AD - دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران AD - استاد دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه تهران AD - استاد گروه آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران AD - عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 68 IS - 1 SP - 15 EP - 24 KW - پخش سیلاب KW - دانه‏بندی KW - گچساران KW - نفوذپذیری KW - نفوذ رسوب DO - 10.22059/jrwm.2015.53872 N2 -     ارزیابی تغییرات منابع خاکی و آبی ناشی از اجرای عملیات پخش سیلاب برای تعیین برآیند مثبت یا منفی اثرگذاری آن امری ضروری است. مهم‌ترین مؤلفة تأثیرگذار در عملکرد سیستم‏های پخش سیلاب میزان رسوب ورودی به کانال‏های آب‌رسان گسترشی و نهشته‌شدن آن در سطح و تجمع در عمق عرصة پخش است که می‏تواند خصوصیات فیزیکی و شیمیایی عرصه را تغییر دهد. در واقع، با مشخص‌کردن عمق نفوذ رسوبات، به عمق تأثیرگذاری پخش سیلاب بر ویژگی‏های خاک خواهیم رسید. به منظور تعیین اثر گسترش سیل بر میزان نفوذ رسوب به عمق عرصة پخش سیلاب گچساران از اعماق 0 ـ 15، 15 ـ 30، 30 ـ 45، و ۴۵ ـ ۶۰ سانتی‏متری از سطح خاک عرصه‏های پخش و شاهد نمونه‏برداری شد. کلیة نمونه‏ها با استفاده از روش الک خشک و هیدرومتری دانه‏بندی شد. درصد دانه‏های رسوب با اندازة کمتر از دو میلی‌متر با آزمون دانکن و t مستقل برای 80 نمونة برداشت‌شده از نظر آماری بررسی شد. نتایج نشان داد ورود رسوبات به صورت عمقی در پروفیل‏های حفرشده تا عمق سوم به طور مؤثر و کاملاً مشخص نمایان است و می‏تواند در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تأثیرگذار باشد و از این عمق به بعد تأثیر پخش سیلاب ناچیز می‏شود. مهم‌ترین ویژگی‌ای که از سطح به عمق نوارهای پخش تغییر خواهد کرد نفوذپذیری هر یک از لایه‏های مورد مطالعه است؛ به طوری که با افزایش ذرات ریز نفوذی در عمق و مسدودشدن خلل و فرج لایه‏های خاک به اصطلاح کور می‌شود و نفوذپذیری به شدت کاهش می‏یابد؛ این حالت در سطح نوارهای پخش چشمگیرتر است و حتی پس از نهشته‌شدن رسوبات در سطح (عمق 0 ـ 15 سانتی‏متری) لایه‏ای سله‌بسته و سفالی ایجاد می‌شود و از نفوذ ذرات و حتی آب به عمق جلوگیری می‏کند. با تعیین میزان رسوب نهشته‌شده در سطح نوارهای پخش و همچنین میزان نفوذ عمقی آن می‏توان برای بهبود کارایی و نگه‌داری آسان‏تر سیستم‏های پخش سیلاب یا حتی عدم استفاده از این روش به صورت عملی و مؤثر تصمیم‏گیری کرد. UR - https://jrwm.ut.ac.ir/article_53872.html L1 - https://jrwm.ut.ac.ir/article_53872_2a76c37179e8d9e22fdcc6222d4a6e30.pdf ER -