TY - JOUR ID - 71879 TI - بررسی تأثیر کاشت تاغ‌زارها بر منابع آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: دشت جعفریۀ قم) JO - نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری JA - JRWM LA - fa SN - 5044-2008 AU - جبالبارزی, بهاره AU - زهتابیان, غلامرضا AU - طویلی, علی AU - خسروی, حسن AD - دانشجوی دکترای مدیریت مناطق بیابانی، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران. AD - استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران. AD - دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران AD - دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران. Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 72 IS - 1 SP - 45 EP - 54 KW - تاغ‌کاری KW - جعفریه KW - MODFLOW KW - آب زیرزمینی KW - JMicroVision DO - 10.22059/jrwm.2018.256951.1257 N2 - ازجمله گیاهان سازگار با مناطق خشک و نیمه‌خشک، گونه‎های مختلف جنس تاغ هست که به دلیل برخورداری از شرایط مناسب ساختاری و سیستم ریشه‎ای عمیق و مناسب، قادر به استفاده از منابع آب زیرزمینی هستند؛ لذا درک و پذیرش تأثیر تاغ بر منابع آبی محدود موجود در این مناطق به مدیریت بهتر منابع آبی و اکوسیستم‌های طبیعی کمک خواهد کرد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر جنگل‎های دست‎کاشت تاغ بر منابع آب زیرزمینی در دشت جعفریۀ قم می‌باشد. به‎منظور دست‎یابی به این هدف، ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره‎ای و بهره‎گیری از نرم‌افزار JMicroVision، تعداد پایه‌های تاغ موجود در این جنگل‎ها مورد شمارش قرارگرفت. سپس با استفاده از حداقل نیاز آبی سالانۀ هر پایه تاغ که بر اساس مطالعات لایسیمتری به‎دست آمده است، تعداد پایه‎های تاغ مازاد بر بارندگی منطقه و نیاز آبی آن‎ها محاسبه گردید. سپس با استفاده از نرم‎افزار GMS 8.3 و کدMODFLOW  ، وضعیت تراز سطح آب زیرزمینی دشت جعفریه مدل‌سازی گردید. بر اساس نتایج این پژوهش می‎توان گفت که تعداد 3746291 تاغ در دشت جعفریه وجود دارد که میزان تخلیۀ آب زیرزمینی توسط تاغ‌زارها برابر 194/56 میلیون مترمکعب برآورد گردید. نتایج حاصل از بررسی تراز آبخوان حاکی از آن بود که افت تراز آب زیرزمینی سالانه به‌طور متوسط 46/0 متر در دورۀ اول مطالعاتی (1380-1371) و 93/0 متر در دورۀ دوم (1391-1381) مطالعاتی بوده است. به عبارتی افت تراز آب زیرزمینی در دورۀ دوم 02/2 برابر دورۀ اول می‌باشد که این امر نشان‎دهندۀ افت شدید تراز آب زیرزمینی در دهۀ اخیر که کاشت تاغ صورت گرفته است، می‌باشد. هر چند اثرات مثبت تاغ‌کاری‌های موجود در رابطه با کاهش خسارات طوفان‌های گرد و غبار و ریزگردها در مقابل مصرف این حجم آبی را نباید نادیده گرفت. UR - https://jrwm.ut.ac.ir/article_71879.html L1 - https://jrwm.ut.ac.ir/article_71879_3fa711a79154a2322e7831b574053a1d.pdf ER -