TY - JOUR ID - 71901 TI - مقایسۀ آستانۀ ‏توپوگرافی فرسایش خندقی در کاربری‌های کشاورزی، مرتع متوسط و مرتع فقیر در منطقۀ قصرشیرین JO - نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری JA - JRWM LA - fa SN - 5044-2008 AU - شهبازی, خسرو AU - سلاجقه, علی AU - جعفری, محمد AU - خسروشاهی, محمد AD - عضو هیئت علمی مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور. AD - استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران. AD - دانشیار پژوهشی مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور. Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 72 IS - 1 SP - 123 EP - 138 KW - آستانۀ شیب- مساحت KW - کاربری اراضی KW - مرتع متوسط KW - منطقۀ قصرشیرین DO - 10.22059/jrwm.2017.217353.1055 N2 - فرسایش خندقی، نقش قابل توجهی در تخریب سرزمین به‌ویژه در مناطق نیمه­خشک دارد. از سویی آستانه‏های توپوگرافی فرسایش خندقی، شدیداً متأثر از تغییر کاربری اراضی و تخریب پوشش گیاهی است. هدف از این تحقیق، مقایسۀ آستانه­های توپوگرافی فرسایش خندقی در سه کاربری کشاورزی، مرتع متوسط و مرتع فقیر در منطقۀ قصرشیرین استان کرمانشاه بود. روش تحقیق، براساس اندازه‏گیری ویژگی‏های مهم توپوگرافی و ارزیابی رابطۀ شیب- مساحت و نیز اندازه­گیری پوشش سطح زمین بود. نتایج این تحقیق نشان داد که عرض کف، عرض بالایی، عمق و طول شاخۀ فرعی خندق‏ها در مرتع متوسط، به­طور معنی‏داری کمتر از کاربری‏های مرتع فقیر و کشاورزی بود. همچنین ارزیابی آستانۀ توپوگرافی بر ­اساس رابطۀ شیب- مساحت بالادست خندق نشان داد که آستانۀ مساحت حوضۀ بالادست برای تشکیل خندق در کاربری کشاورزی، مرتع متوسط و فقیر به ترتیب 1300، 1689 و 1233 متر مربع بود که در مرتع متوسط، به­طور معنی‏داری به دلیل پوشش گیاهی بیشتر بود. آستانۀ شیب شروع فرسایش خندقی منطقۀ مورد مطالعه در کاربری­های کشاورزی، مرتع (فقیر و متوسط) به ترتیب یک، سه و سه درصد به­دست آمد. سطح اشغال شده توسط خندق در کاربری­های کشاورزی، مرتع متوسط و مرتع فقیر به­ترتیب 4/12، 1/14 و 6/21 درصد بود. حجم خندق­ها در کاربری‏های مرتع متوسط، به­ترتیب 4/3 و 2/2 برابر کمتر از کاربری‏های کشاورزی و مرتع فقیر بود. بنابراین با تخریب مراتع، به‏ویژه تخریب پوشش گیاهی آن آستانه‏های توپوگرافی به­طور معنی‏داری کاهش یافته که کاهش کیفیت خاک، تشدید فرسایش و پیامدهای ‏زیست‏محیطی آن، از جمله انتشار کربن آلی خاک قابل ملاحظه است. UR - https://jrwm.ut.ac.ir/article_71901.html L1 - https://jrwm.ut.ac.ir/article_71901_10f3e04ac937b956b03fb7aea849c1eb.pdf ER -