TY - JOUR ID - 71903 TI - نقش تغییرپذیری اقلیمی برالگوی زمانی و مکانی فرسایندگی باران (بررسی موردی: حوزۀ آبخیز فشند) JO - نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری JA - JRWM LA - fa SN - 5044-2008 AU - نظری سامانی, علی اکبر AU - زرین, بهناز AU - خلیقی سیگارودی, شهرام AD - دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران. AD - کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران. AD - دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی. دانشگاه تهران. Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 72 IS - 1 SP - 279 EP - 290 KW - تغییرات اقلیمی KW - درون‌یابی KW - فرسایندگی باران KW - فورنیۀ اصلاح شده KW - SPI DO - 10.22059/jrwm.2019.126934.886 N2 - انرژی فرسایندگی باران، فاکتوری مهم و تأثیرگذار بر جداسازی ذرات خاک و انتقال آن­ها می­باشد و نقش مهمی در پتانسیل فرسایش منطقه دارد. شاخص­های متفاوتی به منظور محاسبۀ فرسایندگی باران ارائه شده­اند که بر مبنای ویژگی­های باران از جمله مقدار، شدت، مدت، اندازۀ قطر قطره، انرژی جنبشی و یا ترکیبی از آن­ها می­باشند. همچنین تغییرات زمانی و مانی آن در برآورد مناطق حساس ضروری می­باشد و به منظور مدیریت و حفاظت خاک در حوزه­های آبخیز، آگاهی از میزان فرسایندگی باران در شرایط مختلف اقلیمی و تهیۀ نقشۀ فرسایندگی در هر دوره ضروری می­باشد. در این پژوهش با هدف تعیین تأثیر شرایط متفاوت اقلیمی بر فرسایندگی باران در حوزۀ آبخیز فشند واقع در استان البرز، ابتدا از شاخص SPI به منظور تعیین دوره­های خشکسالی، ترسالی و سال نرمال آبی هر ایستگاه استفاده شد. سپس اقدام به محاسبۀ شاخص EI30 در چهار ایستگاه باران سنج ثبات و محاسبۀ شاخص فورنیه اصلاح شده در یازده ایستگاه باران سنج معمولی و باران سنج ثبات در دوره­های مختلف اقلیمی شد و روابط همبستگی بین EI30  با بارش 24 ساعته، بارش سالانه و فورنیۀ اصلاح شده برقرار شد. از این بین، بهترین رابطه بین شاخص EI30 و بارندگی سالانه با R2 =0.71 انتخاب شد. سپس روش­های مختلف درون­یابی زمین­آماری مورد مقایسه قرار گرفت و نقشه­های پهنه­بندی فرسایندگی باران در دوره­های خشکسالی، ترسالی، سال نرمال آبی و در کل دورۀ آماری 91-79 تهیه شد. نتایج نشان می­دهد، نقشه­های خروجی مطابق با الگوی تغییر­ پذیری اقلیمی نشان­دهندۀ بیشترین میزان فرسایندگی باران در دورۀ ترسالی و کمترین میزان آن در دورۀ خشکسالی می­باشند. البته نتایج نشان دادند که فرسایندگی در فصل تابستان در دورۀ خشک بیشتر از دورۀ تر است و این مسئله به دنبال کاهش پوشش حفاظتی زمین در سال­های خشک خود موجب تشدید فرسایش در سال­های خشک می­شود. در حالی­که تصور عمومی بر این است که به دلیل خشکسالی فرسایش نیز کمتر خواهد شد. UR - https://jrwm.ut.ac.ir/article_71903.html L1 - https://jrwm.ut.ac.ir/article_71903_469215940464ca384b7ece4d1d75baac.pdf ER -