TY - JOUR ID - 79131 TI - تأثیر پخش سیلاب بر کانی‌های رسی خاک‌ در استان بوشهر (مطالعۀ موردی: ایستگاه پخش سیلاب تنگستان) JO - نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری JA - JRWM LA - fa SN - 5044-2008 AU - جعفری, علی AU - نظری سامانی, علی اکبر AU - توکلی راد, فاطمه AD - استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، ایران. AD - دانش آموختۀ دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران. AD - دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران. Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 73 IS - 3 SP - 489 EP - 497 KW - پخش سیلاب KW - کانی‌های رسی KW - پرتو ایکس KW - تنگستان DO - 10.22059/jrwm.2020.22682.0 N2 - در بیشتر پروژه‌های منابع طبیعی و آبخیزداری، انجام پژوهش‌هایی برای پایش، ارزیابی و مقایسۀ نتایج با شاخص‌های مذکور در پروژه نیاز اساسی به شمار می­آید. در طرح‌های پخش سیلاب نیز وجود چنین ضرورتی جهت اندازه‌گیری، پردازش و ارزیابی اطلاعات به‏دست آمده از نتایج عملکرد آن، ضروری به نظر می‌رسد. ورود حجم زیادی از سیلاب محتوی املاح و بار معلق با برخاستگاه متفاوت از یک سو و برجای گذاردن رسوبات از سوی دیگر، به مرور زمان سبب بروز تغییراتی در خواص خاک خواهد شد. در این تحقیق تأثیر پخش سیلاب بر تغییرات کانی­شناسی خاک ایستگاه پخش سیلاب پس از 10 سال عمر آن مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی این تغییرات در حد فاصل نهرهای گسترش سیلاب، سه نوار اول که سیل­گیری آن­ها قطعی بود، به عنوان محل‌های نمونه­برداری انتخاب شد. به منظور بررسی و شناسایی کانی­های رسی عرصۀ پخش سیلاب و مقایسۀ آن با عرصۀ شاهد در مجاورت عرصه پخش سیلاب، سیزده نمونه خاک از افق 15-0 سانتی­متری به نحوی که حتی‌الامکان کل سه نوار پخش و نهرهای رسوب­گیر را تحت پوشش قرار دهد، انتخاب شد. نتایج منحنی­های حاصل از پراش پرتو ایکس نشان می­دهد که کانی­های پالیگورسکیت، ایلیت، کلریت، اسمکتیت و کائولینیت در عرصه شاهد، هر سه نهر رسوب‌گیر و نوارهای عرصۀ پخش سیلاب حضور دارند. کانی­های موجود در عرصۀ شاهد از لحاظ نوع تفاوتی با رسوب‌گیرها و نوارهای پخش سیلاب ندارند اما از لحاظ آماری مقدار برخی از این کانی­ها در این سه موقعیت متفاوت است. به نظر می­رسد شرایط آب و هوایی خشک منطقه عامل جدی در عدم تغییر و تحول کانی­ها بوده و پخش سیلاب تأثیر چندانی بر نوع کانی­ها نداشته است و فقط توانسته مقدار برخی از کانی­ها را در نوارهای عرصۀ پخش تغییر دهد. UR - https://jrwm.ut.ac.ir/article_79131.html L1 - https://jrwm.ut.ac.ir/article_79131_ec747e77c8eab25f99a026d31c07b8b1.pdf ER -