نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری
بررسی فصل و روش مناسب کشت گونۀ Vicia subvillosa در منطقۀ تلمادره مازندران

فرهاد آژیر؛ محمد فیاض

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 534-550

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.228782.1105

چکیده
  نیاز به دانش فنی برای توسعۀ گسترش کشت هر یک از گونه­های سهیم در تولید علوفۀ مراتع، با توجه به شرایط منطقه آشکار گردید. در این راستا ، بذر گونۀ Vicia subvillosa برای بررسی روش­های مختلف کشت، از حدود ارتفاعی 1900 متری جادۀ آزادشهر به شاهرود جمع­آوری و کاشت شد. هدف از بررسی دستیابی به فصل بهینه و روش کارآمد کشت این گونه در عرصۀ مراتع با وضعیت ...  بیشتر

خصوصیات فیزیکی‌شیمیایی و کانی‌شناختی ذرات گرد و غبار و هواویز غرب ایران (مطالعۀ موردی: شهرهای آبادان و ارومیه)

حسام احمدی بیرگانی؛ سادات فیض نیا؛ حسن میرنژاد؛ حسن احمدی؛ کن مک کوئین؛ محمد قربان پور

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 551-567

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.22957.

چکیده
  در این پژوهش خصوصیات فیزیکی­شیمیایی و کانی­شناختی ذرات گرد و غبار و هواویزهای شهرهای ارومیه و آبادان طی دورۀ زمانی6 ماهه در سه دامنۀ اندازۀ ذرات TSP،PM10 و PM2/5 به کمک پراش پرتو ایکس (XRD) و میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) مجهز به پرتو ایکس پاشندۀ انرژی (EDX) بررسی شد. نتایج پراش پرتو ایکس نشان­ داد که بیشتر ذرات شامل کلسیت، کوارتز، کانی­های ...  بیشتر

تقویت سرمایه اجتماعی برون گروهی در راستای استقرار مدیریت اجتماع محور در مناطق خشک

علیرضا استعلاجی؛ احمد حاج علیزاده؛ مسعود حیدروند

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 569-580

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.234384.1134

چکیده
  رویکرد مدیریت اجتماع محور از جمله رویکردهایی است که اهمیت فزاینده‌ای در فراگرد مدیریت سرزمین دارد که در آن افراد محلی در تمامی مراحل برنامه‌ریزی و اجرای برنامه‌های مدیریتی سرزمین، فعالانه مشارکت می‌کنند و در مرکز تصمیم‌گیری‌ها قرار دارند. با توجه به اینکه رویکرد اجتماع محور تأثیر بسزایی بر ارتقاء سرمایه اجتماعی برون گروهی دارد، ...  بیشتر

برآورد میزان مشارکت و تمایل به پرداخت جوامع محلی جهت حفظ و احیای مناطق بیابانی(منطقۀ مورد مطالعه: منطقۀ نصرآباد، شهرستان آران و بیدگل)

زهرا اسلامیان؛ مهدی قربانی؛ حامد رفیعی؛ طیبه مصباح زاده

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 581-592

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.131004.906

چکیده
  در سال­های اخیر اقتصاد­دانان منابع­طبیعی ارزش­گذاری و سنجش نقش منابع­طبیعی در تأمین رفاه انسان را در دستور کار خود قرار داده­اند. این مطالعه میزان تمایل به پرداخت افراد برای مشارکت در حفظ و احیای منطقۀ بیابانی نصرآباد با استفاده از روش ارزش‏گذاری مشروط و پرسشنامۀ انتخاب دوگانه دو بعدی را مورد بررسی قرار می­دهد. برای ...  بیشتر

بررسی روند تغییرات همکشیدگی افقی و عمودی و خصوصیات مکانیکی خاک‌های مستعد نشست ‌و ‌شق زمین (مطالعۀ موردی: اراضی دشت رسی شرق یزد)

پیمان امین؛ محمد رضا اختصاصی

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 593-604

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.206953.1010

چکیده
  در دو دهۀ اخیر، به دنبال نشست زمین به طور خاص در دشت­های ریزدانه، شکاف­ها و گسیختگی­هایی در رسوبات دشت یزد- اردکان پدید آمده است که به آن شق گفته می­شود. یکی از فرضیات مهم و اساسی در رابطه با ظهور این پدیده برداشت بی­رویۀ آب از سفره­های آب زیرزمینی و کاهش فشار هیدرو دینامیکی و متراکم شدن لایه­ها و رسوبات است. این پدیده در ...  بیشتر

برآورد رسوب ناشی از زمین‏‏‏لغزش با استفاده از مدل SHETRAN (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز زیدشت (2)– طالقان)

مظفر انصاری؛ سادات فیض نیا؛ حسن احمدی؛ محمدعلی فتاحی اردکانی

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 605-617

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.22864.

چکیده
  خاک یکی از مهم­ترین منابع طبیعی هر کشور می‏‏‏باشد. امروزه کمتر منطقه‏‏‏ای را در سطح زمین می‏‏‏توان یافت که در معرض تخریب و فرسایش قرار نگرفته باشد. یکی از انواع فرسایش خاک زمین‏لغزش می‏باشد که در مدت کوتاهی حجم زیادی از خاک فرسایش می‏یابد. در این تحقیق از مدل رسوب حاصل از زمین‏لغزش SHETRAN برای زیرحوزۀ زیدشت (2) طالقان ...  بیشتر

اثر پوزولان‌های طبیعی و فشردگی خاک در کنترل فرسایش مارن‌ها با استفاده از شبیه‌ساز باران صحرایی (مطالعۀ موردی: منطقۀ اسلام‌قلعه، خراسان رضوی)

مهدی بشیری؛ سیده مائده کاوسی داودی

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 619-632

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.206591.1007

چکیده
  فرسایش خاک بر سلامت آبخیزها اثر گذاشته و پیامدهای منفی متعددی به­دنبال دارد. مارن از سنگ­های حساس به فرسایش است که به دلیل ویژگی­های فیزیکوشیمیایی خاص، استقرار پوشش در آن­مشکل و لذا نیازمند مدیریت است. یکی از روش­های بهسازی خاک، فشردگی دینامیکی است که با دستگاه­هایی مانند غلتک­ها اعمال می­شود. افزودن پوزولان نیز جهت ...  بیشتر

ارزیابی تغییرات آب زیرزمینی در یک آبخوان کم‌عمق منطقۀ خشک با استفاده از تجزیه و تحلیل سری‌های زمانی ارتفاع، هدایت الکتریکی و دمای آب زیرزمینی

حمید حسینی مرندی؛ محمد مهدوی؛ حسن احمدی؛ بهارک معتمد وزیری؛ عبدالعلی عادلپور

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 633-645

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.30294.556

چکیده
  نفوذ سیلاب، تغذیۀ مصنوعی، نفوذ از طریق آبخوان­های مجاور و استخراج آب، عوامل و علل تغییرات آب زیرزمینی هستند. ولی غالباً، تشخیص تأثیر و سهم آنها در این تغییرات چالش برانگیز است. هر چند برای درک این تغییرات، پایش تراز سطح آب زیرزمینی و برخی عوامل شیمیایی آن مورد توجه است؛ ولی کافی نبودن داده­ها، فاصلۀ زیاد بین اندازه­گیری­ها، ...  بیشتر

تجارت آب مجازی و کاربرد آن در حوزۀ آبخیز (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز برآفتاب حاجی‌آباد و پایاب رودان، استان هرمزگان)

شهلا دهقان پیر؛ ام البنین بذرافشان؛ ارشک حلی ساز

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 647-660

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.210447.1030

چکیده
  مشکل افت آب‌های زیرزمینی و کمبود آب در اغلب دشت‌های استان هرمزگان امری اجتناب‌ناپذیر است که در اثر استفادۀ بی‌رویه و عدم مدیریت مناسب در جهت عرضه و تقاضای آب در بخش کشاورزی رخ داده است. در تحقیق حاضر به محاسبۀ بیلان آب مجازی در بخش کشاورزی (صادرات و واردات آب مجازی) و ارزش آن در دو حوزۀ آبخیز با دو اقلیم متفاوت در شمال (حوزۀ آبخیز برآفتاب ...  بیشتر

مقایسۀ سه روش سنجش از دوری، واحدهای فیزیوگرافی و ژئومورفولوژیکی جهت تهیۀ نقشۀ پوشش گیاهی

شهربانو رحمانی؛ عطاالله ابراهیمی؛ علیرضا داودیان

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 661-68

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.22825.

چکیده
  در این تحقیق سه روش سنجش از دوری، فیزیوگرافیکی و ژئومورفولوژیکی برای تهیۀ نقشۀ پوشش گیاهی مورد بررسی قرار گرفت. در روش سنجش از دور، علاوه بر تصاویرسنجندۀ IRS-LISSIII از نقشۀ مدل رقومی ارتفاعی زمین[1] و شاخص گیاهی تفاضلی نرمال شده[2] به­عنوان داده­های کمکی استفاده و برای طبقه­بندی آنها از روش نظارت­شدۀ حداکثر احتمال استفاده شد. بررسی ...  بیشتر

ارزیابی کاربرد تکنیک شبکه‌بندی و روش AHP به منظور پهنه‌بندی پتانسیل تغذیۀ مصنوعی (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز چم‌شور استان کردستان)

امید رحمتی؛ علی اکبر نظری سامانی؛ نریمان محمودی؛ بهرام چوبین

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 681-693

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.23048.

چکیده
  یکی از راه­های خارج شدن از بحران افت سطح آب زیرزمینی، اجرای پروژه­های تغذیۀ مصنوعی است که باعث انتقال آب از سطح زمین به داخل آن و متعادل کردن سطح ایستابی می­گردد. تعیین مکان مناسب برای تغذیۀ مصنوعی، خود یکی از مهم­ترین مراحل اجرای این گونه پروژه­ها است. در این پژوهش، قابلیت کاربرد تکنیک شبکه­بندی و روش AHP برای پهنه‏بندی ...  بیشتر

طبقه‌بندی رسوبات سطحی جنوب جلگة خوزستان براساس ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی و تعیین تأثیرگذارترین متغیرها در تغییرپذیری آن‌ها

رضا شهبازی؛ سادات فیض نیا؛ راضیه لک؛ حسن احمدی

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 695-709

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.35571.606

چکیده
  مطالعة رسوبات سطحی جنوب جلگة خوزستان در اراضی حاشیة تالاب شادگان به­منظور شناخت ماهیت رسوبات، طبقه­بندی آنها و تعیین تأثیر­گذار­ترین ویژگی­های فیزیکی و شیمیایی در تغییرات رسوبات، انجام شد. پس از تهیة نقشة واحدهای کاری، نمونه­ها از 27 نقطه در واحدها برداشت شدند. ویژگی­های شیمیایی نمونه­ها شامل کربنات کلسیم، سولفات کلسیم، ...  بیشتر

بررسی پتانسیل مرتع برای زنبورداری با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

مهدیه صالحی؛ حسین ارزانی؛ علی طویلی؛ مهدی قربانی

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 711-722

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.104147.736

چکیده
  در سال­های اخیر استفادۀ چندمنظوره از مراتع به عنوان یکی از راه حل­های اصلی در کاهش فشار ناشی از چرای دام و در عین حال افزایش رفاه و درآمد سرانۀ بهره­برداران و رسیدن به توسعه و مدیریت پایدار مطرح شده است. زنبورداری در مراتع راهکاری سودآور و به عنوان یکی از جنبه­های استفاده چندمنظوره در حوزه بالاطالقان و در سامان­های عرفی ناریان، ...  بیشتر

بررسی تأثیر چرای دام بر مؤلفه‎های تنوع گیاهی مراتع نیمه‌خشک کشور

رضا امیدی پور؛ رضا عرفانزاده؛ مرزبان فرامرزی

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 723-734

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.113281.803

چکیده
  چرای شدید دام یکی از مخرب‎ترین عوامل در عرصۀ مراتع نیمه­خشک کشور است که باعث کاهش تنوع و از بین رفتن برخی از گیاهان حساس به چرا می‏گردد. از طرف دیگر با توجه به تغییرپذیری الگوی پراکنش گونه‎های گیاهی در مقیاس‌های مختلف، لزوم استفاده از مقیاس در ارزیابی‎های تنوع ضروی است. بنابراین این تحقیق با استفاده از روش تقسیم‏بندی افزایشی ...  بیشتر

تهیۀ نقشۀ حساسیت به وقوع زمین لغزش با استفاده از مدل‌های وزن شواهد (WofE)، نسبت فراوانی (FR) و دمپستر– شیفر (DSH) (مطالعۀ موردی: محدودۀ ساری-کیاسر)

مهوش غلامی؛ کریم سلیمانی؛ اسماعیل نکویی قاچکانلو

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 735-750

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.203370.989

چکیده
  زمین لغزش به عنوان یکی از مخاطرات طبیعی مهم هر ساله موجب خسارات مالی، جانی و تخریب منابع­طبیعی می­شود. هدف این تحقیق مقایسۀ سه مدل وزن شواهد، نسبت فراوانی و دمپستر-شیفر در حوضۀ آبخیز ساری-کیاسر است. در ابتدا، داده­های 105 زمین لغزش رخ داده در منطقه بر اساس عکس­های هوایی 1:25000 و مطالعات میدانی جمع­آوری گردیده و این فهرست به دو قسمت ...  بیشتر

بررسی اثر شوری خاک بر پراکنش گونه‌های گیاهی در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز فوجرد- استان قم)

لیلا کاشی زنوزی؛ شهرام بانج‌شفیعی

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 751-762

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.215624.1048

چکیده
  این پژوهش با هدف بررسی رابطۀ برخی عوامل مبین شوری خاک با پوشش گیاهی حوزۀ آبخیز فوجرد انجام شد. بدین منظور پس از انتخاب تیپ‌های گیاهی شاخص در منطقه و تشکیل واحدهای کاری نسبتاً همگن از نظر خاک و توپوگرافی، از خاک و پوشش گیاهی به روش تصادفی-سیستماتیک نمونه‌برداری شد. تعداد نمونه‌ها با توجه به مساحت دربردارندۀ هر یک از واحدهای همگن تعیین ...  بیشتر

پهنه‌بندی خطر زمین‌لغزش با استفاده از روش F-AHP و ارائۀ راهکارهای مقتضی پیشگیری آن (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز نکارود)

فائزه کاظمی گرجی؛ حسن احمدی؛ محمد جعفری

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 763-775

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.108437.769

چکیده
  هدف نهایی هر تحقیق در مورد فرایندهای توده­ای دامنه­ها، تهیۀ نقشۀ پهنه­بندی و تقسیم­بندی منطقۀ مورد مطالعه به مناطقی با درجات مختلف خطر با هدف کاهش آسیب­های ناشی از آنها است. این تحقیق با استفاده از روش F-AHPدر محیط GIS در حوزۀ آبخیز نکارود در استان مازندران انجام گرفته است. بعد از مقایسۀ زوجی مشخص شد که زیرشاخص­های شیب بیش از30%، ...  بیشتر

اولویتبندی زیرحوزههای آبخیز جهت اقدامات آبخیزداری (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز دریان سمنان)

علی گلکاریان؛ عباسعلی محمدیان؛ ابوالفضل عبدالهی

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 777-789

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.113741.807

چکیده
  حوزۀ آبخیز یک واحد ایده‌آل برای مدیریت منابع طبیعی و همچنین تعدیل تأثیر ناهنجاری طبیعی برای دستیابی به توسعۀ پایدار است. شرط اول کنترل عوامل فرسایشی و بهبود وضعیت بحرانی یک حوزۀ آبخیز، شناسایی مناطق و زیرحوزه‌های با وضعیت بحرانی‌تر و اولویت‌بندی آن‌ها است تا در صورت اجرای عملیات کنترلی، مناطق دارای اولویت‌های بالاتر بیشتر مد ...  بیشتر

پهنه‌بندی و ارزیابی فراوانی چشمه‌ها در مناطق کارستی با استفاده از رگرسیون لجستیک (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز بجنورد)

علی اکبر نظری سامانی؛ علیرضا اولیایی؛ سادات فیض نیا

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 791-803

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.44336.665

چکیده
  ارزیابی فراوانی چشمه‌ها به موضوعی مهم برای برنامه­ریزی استفاده از زمین، به خصوص شناسایی منابع آب زیرزمینی و حفاظت از محیط‌زیست تبدیل شده است. بدین منظور جهت تولید نقشۀ فراوانی چشمه­های حوزۀ آبخیز بجنورد، از روش رگرسیون لجستیک باینری (به منظور وجود و عدم وجود چشمه)، تکنیک­های سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور (RS) استفاده ...  بیشتر

شناسایی و اولویت‌بندی مناطق سیل‌خیز حوضۀ دز با استفاده از مدل WMS

حامد نوذری؛ صفر معروفی؛ مهناز ادیرش

دوره 70، شماره 3 ، آذر 1396، صفحه 805-820

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.136829.935

چکیده
  با توجه به خسارت­های سالیانۀ سیلاب حوضۀ دز و عدم اطلاع از میزان آبی که در زیر حوضه­های میانی به سیل اصلی اضافه می‌شوند، هدف این تحقیق، تعیین میزان مشارکت زیرحوضه‌های میانی در سیل خروجی و شناسایی مناطق سیل­خیز حوضه است. بنابراین با استفاده از شاخص SPI، مرطوب­ترین دورۀ زمانی منطقه تعیین گردید. پس از آن، منطقۀ مورد مطالعه به یازده ...  بیشتر