نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری
تأثیر پوشش گیـاهی بر میزان رواناب و تولید رسوب در مقیاس پلات درحوزۀ آبخیز جنگل خیرود

مریم اتحادی ابری؛ باریس مجنونیان؛ آرش ملکیان؛ مقداد جورغلامی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.208178.1019

چکیده
  بهره­برداری حوزه­های آبخیز جنگلی یکی از مواردی است که باعث تغییر خصوصیات هیدرولوژیک جنگل می­شود. لکن­ پیامدهای هیدرولوژیک ناشی از بهره­برداری حوزه­های آبخیز جنگلی کم­تر بررسی شده است. بر این اساس در تحقیق حاضر اقدام به بررسی تأثیر تغییر پوشش گیاهی در اثر بهره­برداری جنگل، بر مؤلفه­های هیدرولوژی در مقیاس پلات­های ...  بیشتر

مدل شایستگی استفاده از گیاهان داروئی و صنعتی مراتع قره آقاچ سمیرم

فاضل امیری؛ حسین ارزانی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 15-28

https://doi.org/10.22059/jrwm.2018.225197.1094

چکیده
  ارزیابی اراضی مرتعی به معنی شناسایی و ارزیابی تولید بالفعل و بالقوه، به منظور بهره برداری بهینه از این منبع با ارزش طبیعی است. تعیین قابلیت استفاده از مرتع جهت استفاده از گیاهان داروئی و صنعتی، با در نظر داشتن بهره برداری پایدار از اراضی حوزه قره‌آقاچ سمیرم با روش فائو و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، از اهداف این تحقیق است. با تلفیق ...  بیشتر

بررسی توزیع مکانی و دسته‌بندی شاخص توفان‌های گرد و غبار (DSI) با استفاده از روش گشتاور خطی

سهیلا پویان؛ محمد زارع؛ محمد رضا اختصاصی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 29-43

https://doi.org/10.22059/jrwm.2018.249574.1216

چکیده
  پدیدۀ گرد­ و غبار یکی از رویدادهای مخرب و رایج در مناطق خشک و بیابانی جهان است. این پدیده آثار زیان­باری بر روی زندگی انسان و محیط زیست دارد. توفان­های گردوغبار افزون بر هدر رفت خاک، ایجاد خسارات اقتصادی به بخش­های صنعتی، کشاورزی و شریان­های ارتباطی، می­تواند باعث تهدید حیات انسان هم از نظر سلامتی و هم تولید مواد غذایی شود. ...  بیشتر

بررسی تأثیر کاشت تاغ‌زارها بر منابع آب زیرزمینی (مطالعۀ موردی: دشت جعفریۀ قم)

بهاره جبالبارزی؛ غلامرضا زهتابیان؛ علی طویلی؛ حسن خسروی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 45-54

https://doi.org/10.22059/jrwm.2018.256951.1257

چکیده
  ازجمله گیاهان سازگار با مناطق خشک و نیمه‌خشک، گونه‎های مختلف جنس تاغ هست که به دلیل برخورداری از شرایط مناسب ساختاری و سیستم ریشه‎ای عمیق و مناسب، قادر به استفاده از منابع آب زیرزمینی هستند؛ لذا درک و پذیرش تأثیر تاغ بر منابع آبی محدود موجود در این مناطق به مدیریت بهتر منابع آبی و اکوسیستم‌های طبیعی کمک خواهد کرد. هدف از تحقیق ...  بیشتر

بررسی تأثیر برخی عملیات اصلاح مرتع بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (مطالعۀ موردی: مرتع چاه شیرین بهبهان)

عالم چراغیان؛ سمیه دهداری؛ محمد فرجی؛ علی آریاپور

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 55-68

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.266809.1309

چکیده
  مطالعۀ حاضر به بررسی تأثیر عملیات اصلاحی کاشت درخت کهور (Prosopis juliflora) احداث کنتور فارو و کاشت درخت اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh) بر روی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، در مرتع چاه شیرین شهرستان بهبهان پرداخته است. در این مطالعه، در کنار هر تیمار با عملیات اصلاحی یک تیمار بدون عملیات اصلاحی به عنوان شاهد انتخاب گردید. نمونه­برداری خاک ...  بیشتر

تأثیر کاربری اراضی بر تغییرات شاخص حرارتی زمین در حوضه‌های شهری (مطالعۀ موردی: بندر امام خمینی، خوزستان)

امین ذرتی پور؛ مرجان فیروزی نژاد؛ خلیل دلفان حسن زاده

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 69-82

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.255212.1244

چکیده
  امروزه روش­های سنجش از دوری کارایی بالایی در برآورد صحیح تغییرات جزئی حرارتی و پایش تغییرات اقلیمی دقیق اراضی داشته است. مطالعۀ حاضر در ابتدا با استفاده از تکنیک­های سنجش از دور به تأثیر کاربری اراضی بر شاخص حرارتی، سپس کارایی باندهای حرارتی در تعیین دمای کاربری اراضی و در نهایت تعیین شاخص دمای سطح زمین در هر کاربری با استفاده ...  بیشتر

شناسایی کانون‌های تولید گرد و غبار به کمک داده‌های دورسنجی: یک رویکرد جامع

بهزاد رایگانی؛ سوسن براتی قهفرخی؛ احمد خوش نوا

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 83-105

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.251015.1223

چکیده
  هدف از این مطالعه توسعۀ روشی جامع به منظور شناسایی کانون­های تولید گرد و غبار و بررسی روند تغییرات آن­ها طی یک دورۀ زمانی مشخص به کمک داده­های دورسنجی است. بدین منظور از داده­های ماهواره­ای سنجنده OLI لندست 8 در طول سال­های 2013 تا 2015 جهت تهیۀ نقشه­های پتانسیل باد فرسایی از منظر پوشش گیاهی، رطوبت و پوشش زمین استفاده شده است. ...  بیشتر

طبقه‌بندی ناهمواری‌های کارستی با استفاده از شاخص‌های ژئومورفومتریک و شبکۀ عصبی مصنوعی (مطالعۀ موردی: بخشی از حوضه‌های خرم‌آباد، بیرانشهر و الشتر)

علیرضا سپه وند؛ حسن احمدی؛ علی اکبر نظری سامانی؛ سباستیانو ترویسانی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 107-122

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.205078.999

چکیده
  استفاده از شاخص­های ژئومورفومتری در تفکیک ناهمواری­های سطح زمین کاربرد گسترده­ای را طی دهۀ گذشته در علم ژئومورفولوژی داشته است. در این تحقیق از روش پرسپترون چند لایۀ شبکۀ عصبی مصنوعی برای طبقه‌بندی ناهمواری­های کارستی استفاده شد. ابتدا با استفاده از نقشۀ مدل رقومی ارتفاع، شاخص­های ژئومورفومتری تهیه شد و سپس این شاخص­ها ...  بیشتر

مقایسۀ آستانۀ ‏توپوگرافی فرسایش خندقی در کاربری‌های کشاورزی، مرتع متوسط و مرتع فقیر در منطقۀ قصرشیرین

خسرو شهبازی؛ علی سلاجقه؛ محمد جعفری؛ محمد خسروشاهی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 123-138

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.217353.1055

چکیده
  فرسایش خندقی، نقش قابل توجهی در تخریب سرزمین به‌ویژه در مناطق نیمه­خشک دارد. از سویی آستانه‏های توپوگرافی فرسایش خندقی، شدیداً متأثر از تغییر کاربری اراضی و تخریب پوشش گیاهی است. هدف از این تحقیق، مقایسۀ آستانه­های توپوگرافی فرسایش خندقی در سه کاربری کشاورزی، مرتع متوسط و مرتع فقیر در منطقۀ قصرشیرین استان کرمانشاه بود. روش ...  بیشتر

بررسی تأثیر مرحلۀ گلدهی بر کمیت و کیفیت اسانس Salvia limbata درطبقات ارتفاعی مختلف درمراتع طالقان

مریم صفاریها؛ حسین آذرنیوند؛ محمدعلی زارع چاهوکی؛ علی طویلی؛ صمد نژادابراهیمی؛ دنیل پاتر

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 139-149

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.272446.1334

چکیده
  گیاه مریم گلی (Salvia limbata) گیاهیعلفی و پایا و متعلق به خانوادۀ نعناع و بومی ایران است. در این تحقیق اندام هوایی گیاه Salvia limbata در مرحلۀ گلدهی در تیرماه در مناطق ارتفاعی مختلف در مراتع طالقان از نظر مقدار اسانس و تنوع ترکیبات شیمیایی موجود در آن­ها مطالعه شد. برای بررسی مواد مؤثرۀ گیاه در رویشگاه­های مورد مطالعه در مرحلۀ گلدهی ۹ نمونۀ ...  بیشتر

تعیین خسارت اقتصادی ناشی از فرسایش خاک در کاربری‌های مختلف اراضی (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز بهشت آباد، استان چهارمحال و بختیاری)

دلارام ضیایی جزی؛ رفعت زارع بیدکی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 151-165

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.263499.1288

چکیده
  فرسایش خاک توأم با رشد جمعیت، تأمین آب، غذا و انرژی، تغییر اقلیم و کاهش تنوع زیستی یکی از مشکلات بزرگ محیط زیستی است. پیامدهای ناشی از فرسایش خاک را می­توان با ابعاد مختلفی مورد بررسی قرار داد. از بعد مکانی هزینه­های مختلف فرسایش خاک به دو دسته هزینه­های درون­منطقه­ای و برون­منطقه­ای قابل تقسیم­اند. فرسایش خاک تأثیر منفی ...  بیشتر

ارزیابی ارتباط بین ویژگی‌های کمی پوشش گیاهی و وضعیت مرتع در روش‌های چهار و شش فاکتوری در مراتع نیمۀ شمالی استان اردبیل

زهرا عبدالعلی زاده؛ اردوان قربانی؛ رئوف مصطفی زاده؛ مهدی معمری

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 167-182

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.274714.1347

چکیده
  گزینش متغیرهای بوم­شناختی مناسب برای درک چگونگی‌ عملکرد‌ و انداز‌ه‌گیری وضعیت مرتع حیاتی ولی به­دلیل تعدد  و پیچیدگی روابط بین اجزاء اکوسیستم، دشوار است. هدف این تحقیق، تسهیل شیوۀ ارزیابی کمی عوامل بوم‌شناختی در تعیین وضعیت مرتع به روش‌های چهار‌فاکتوری و شش‌‌‌فاکتوری با استفاده از برخی متغیرهای ساختاری و عملکردی پوشش ...  بیشتر

تحلیل اثرات نوع کاربری اراضی بر ترسیب کربن خاک (مطالعۀ موردی: حوزۀ‌ آبخیز واز شهرستان نور)

میثم علی زاده؛ بهروز ملکپور؛ حمید آریا؛ سمانه وردیان

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 183-193

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.238807.1153

چکیده
  در آینده تغییرات درجۀ­ حرارت کره زمین، قابل ملاحظه خواهد بود. این پدیده ناشی از تمرکز گاز­های گلخانه­­ای در جو کرۀ زمین است. بنابراین جلوگیری از وقوع آن ضروری به نظر می­رسد. روش­های بیولوژیک شامل زیتودۀ­ گیاهی و خاک تحت آن به عنوان بهترین و عملی­ترین راهکار، پیشنهاد شده است. حوزه­های آبخیز به عنوان بزرگترین واحد­های ...  بیشتر

ارزیابی آسیب‌پذیری زمین‌لغزش‌های کم عمق با استفاده از مدل تلفیقی SIM و AHP در حوزۀ آبخیز خیاوچای

سید سعید غیاثی؛ سادات فیض نیا؛ علیرضا مقدم نیا؛ علی نجفی نژاد؛ سمیه ناجی راد

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 195-212

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.207163.1011

چکیده
   برای درک ویژگی‌های اساسی دامنه‌هایی که مستعد زمین‌لغزش‌اند، ارزیابی آسیب‌پذیری زمین‌لغزش ابزار اصلی می‌باشد. در این مطالعه، ارزیابی آسیب‌پذیری زمین‌لغزش با انطباق روش‌های شاخص آماری و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی انجام شد. 10 عامل ایجاد زمین‌لغزش در نظر گرفته شد که عبارتند ‌از: ارتفاع، شیب، جهت، سنگ‌شناسی، کاربری اراضی، ...  بیشتر

کاربرد تحلیل شبکه در شناخت کنشگران کلیدی شبکۀ ذینفعان محلی در راستای استقرار مدیریت مشارکتی منابع طبیعی (منطقۀ مورد مطالعه: حوزۀ آبخیز سرایان، استان خراسان جنوبی)

مهدی قربانی؛ جمیله سلیمی کوچی؛ پیام ابراهیمی؛ ساره راسخی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 213-226

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.204161.996

چکیده
  مفهوم مدیریت مشارکتی امروزه به عنوان رویکردی کاربردی و نوین در مدیریت عرصه­های طبیعی مطرح می­گردد. این رویکرد ﻧﮕﺮشی ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺮﺍﻱ ﺟﻠﺐ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﻓﺮﺩﻱ ﻭ ﮔﺮﻭﻫﻲ ذینفعان ﺟﻬﺖ دستیابی به مدیریت پایدار و توانمندی جوامع محلی می­باشد. لذا شناسایی اثرگذارترین کنشگران در تصمیمات محلی گامی مهم در جهت تحقق این مهم است. هدف از این ...  بیشتر

پهنه‌بندی تأثیر عوامل مدیریتی و بیوفیزیکی بر وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع استان چهارمحال‌و‌بختیاری با رگرسیون وزن‌دار جغرافیایی

اعظم کریمی؛ عطالله ابراهیمی؛ اسماعیل اسدی بروجنی؛ پژمان طهماسبی؛ رحمان توکلی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 227-240

https://doi.org/10.22059/jrwm.2018.108720.771

چکیده
  یکی از مهم­ترین عوامل تهدید کنندۀ جنگل­ها و مراتع، آتش­سوزی­های عمدی و غیرعمدی است که در چند سال اخیر منجر به تخریب بخش وسیعی از منابع طبیعی شده است. مطالعه و ارائۀ تدابیر مدیریتی می­تواند نقش کنترل کننده­ای برای مقابله با این بحران ایفا کند. مطالعۀ حاضر، جهت شناسایی و ارزیابی مهم­ترین فاکتورهای تاًثیرگذار بر مهار آتش­سوزی ...  بیشتر

ارزیابی روش‌های آماری و داده کاوی مکانی در پهنه‌بندی خطر فرسایش خندقی در اراضی لسی استان گلستان

سمیه موحدی نسب؛ ابوالحسن فتح آبادی؛ سید مرتضی سیدیان؛ علی حشمت پور

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 241-261

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.263178.1286

چکیده
  در این تحقیق اقدام به پهنه‌بندی خطر فرسایش خندقی با استفاده از روش‌های نسبت فراوانی، شاخص آماری، رگرسیون لجستیک و جنگل تصادفی در منطقۀ آی‌تمر استان گلستان شد. پس از تهیۀ نقشۀ پراکنش خندق‌ها، نقشۀ 13 عامل مؤثر بر فرآیند خندقی شدن شامل: زمین‌شناسی، فاصله از گسل، تراکم گسل، ارتفاع، طول شیب، درصد شیب، جهت شیب، انحنای صحفه، انحنای پروفیل، ...  بیشتر

پایش و پیش‌بینی تغییرات کاربری اراضی حوضۀ آبخیز شهرستان فارسان با استفاده از مدل LCM

سینا نبی زاده؛ عطاالله ابراهیمی؛ معصومه آقابابایی؛ ایرج رحیمی پردنجانی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 263-278

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.258803.1268

چکیده
  پوشش اراضی حوضه­های آبخیز از مباحث توسعه­ای متأثر و به شدت در حال تغییر هستند که این تغییرات بر متغیرهای دیگری همچون هیدرولوژی حوضۀ آبخیز تأثیر گذارند. هدف این تحقیق، پایش تغییرات کاربری اراضی در گذشته و بررسی امکان پیش­بینی آن در آینده با استفاده از مدل­سازی تغییر زمین (LCM) در حوضۀ آبخیز شهرستان فارسان استان چهارمحال­وبختیاری ...  بیشتر

نقش تغییرپذیری اقلیمی برالگوی زمانی و مکانی فرسایندگی باران (بررسی موردی: حوزۀ آبخیز فشند)

علی اکبر نظری سامانی؛ بهناز زرین؛ شهرام خلیقی سیگارودی

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 279-290

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.126934.886

چکیده
  انرژی فرسایندگی باران، فاکتوری مهم و تأثیرگذار بر جداسازی ذرات خاک و انتقال آن­ها می­باشد و نقش مهمی در پتانسیل فرسایش منطقه دارد. شاخص­های متفاوتی به منظور محاسبۀ فرسایندگی باران ارائه شده­اند که بر مبنای ویژگی­های باران از جمله مقدار، شدت، مدت، اندازۀ قطر قطره، انرژی جنبشی و یا ترکیبی از آن­ها می­باشند. همچنین تغییرات ...  بیشتر

تعیین منشأ شوری آب زیرزمینی با استفاده از ویژگی‌های هیدروشیمایی و روش تحلیل عاملی

حسین نوروزی قوشبلاغ؛ اصغر اصغری مقدم

دوره 72، شماره 1 ، خرداد 1398، صفحه 291-310

https://doi.org/10.22059/jrwm.2019.270737.1323

چکیده
  منطقه ملکان یکی مناطق بسیار فعال کشاورزی شمال غرب کشور است که نیاز آبی آن از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌شود. متأسفانه وجود حدود شش هزار چاه بهره‌برداری در دشت و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی باعث افت شدید سطح آب و به‌تبع آن افزایش شوری آبخوان دشت ملکان گردیده است. به همین منظور با پراکندگی مناسب، 27 نمونه از منابع آب منطقه ملکان، ...  بیشتر