سمیرا حاجی پور؛ حسین بارانی؛ حسن یگانه؛ احمد عابدی سروستانی
چکیده
توجه به رعایت زمان چرای دام در مراتع اهمیت بسیاری در حفظ مراتع کشور و جلوگیری از تخریب آن خواهد داشت. هدف از این تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر رعایت زمان چرای دام در مراتع شهرستان کوهدشت استان لرستان میباشد. مطالعۀ حاضر جزء تحقیقات پیمایشی بوده و جامعۀ آماری مورد نظر را دامداران عشایری شهرستان کوهدشت تشکیل میدهند. حجم نمونه نیز از ...
بیشتر
توجه به رعایت زمان چرای دام در مراتع اهمیت بسیاری در حفظ مراتع کشور و جلوگیری از تخریب آن خواهد داشت. هدف از این تحقیق بررسی عوامل مؤثر بر رعایت زمان چرای دام در مراتع شهرستان کوهدشت استان لرستان میباشد. مطالعۀ حاضر جزء تحقیقات پیمایشی بوده و جامعۀ آماری مورد نظر را دامداران عشایری شهرستان کوهدشت تشکیل میدهند. حجم نمونه نیز از میان 1038 نفر جامعه آماری، 310 نفر از طریق فرمول کوکران تعیین شد. در پرسشنامهها متغیرهای مختلفی از جمله ویژگیهای اقتصادی - اجتماعی بهرهبرداران و عوامل مؤثر در مدیریت چرا مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق به منظور بررسی عوامل مؤثر بر مدیریت زمانی چرا از الگویهای اقتصادسنجی مدل لاجیت استفاده شد. پارامترهای الگوی لاجیت به روش حداکثر راستنمایی برآورد شد. به منظور بررسی برازش دادههای نمونه از شاخصهای ضریب تبیین و درصد پیشبینی صحیح استفاده شد. نتایج این مطالعه نشان میدهد که میان گروههای مختلف بهرهبرداران در رعایت زمان چرای دام از مراتع اختلاف معنیداری وجود داشته است. داشتن مرتع قشلاقی، تاریخ ورود زودهنگام و خروج دیرهنگام دامداران از مراتع ییلاقی، تأثیرگذارترین عوامل بر رعایت زمان چرای دام از سوی بهرهبرداران بوده است. با توجه به نتایج، در دامدارانی که مرد بودند وابستگی بالای معیشتی سرپرست خانوارها به شغل دامداری و بهرهبرداری از مرتع بیشتر است و به همین دلیل زودتر وارد مرتع ییلاقی میشدند و بهرهبردارانی که مرتع قشلاقی نداشتند تمایل کمتری به رعایت زمان چرای دام داشتند و در این راستا اگر حمایتهایی جهت تأمین علوفۀ دستی بین آنان صورت گیرد سبب رعایت زمان چرای دام در بین این دامداران میشود. شهرستان کوهدشت یکی از شهرستانهای فعال از لحاظ دامداری است و به دلیل ورود و خروج دام علاوه بر تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی محلی تأثیرات منفی بر پوشش گیاهی مراتع دارد که با شناسایی عوامل مؤثر بر ورود و خروج دام میتواند به برنامهریزان جهت رفع این مشکلات کمک نمود.
شفق رستگار؛ حسین بارانی؛ علی دریجانی؛ واحدبردی شیخ؛ جمشید قربانی؛ محمد قربانی
چکیده
پوشش گیاهی، یکی از مهمترین عوامل کنترلکنندة فرسایش است و نقش مهمی در جلوگیری از هدررفت خاک دارد. از این رو، در این تحقیق، برای شناخت بهتر نقش پوشش گیاهی در برآورد میزان هدررفت خاک و رسوب در برخی واحدهای سنگی مراتع ییلاقی حوضة نوررود در استان مازندران از یک بارانساز قابل حمل در صحرا استفاده شد. با این هدف، از بین واحدهای سنگی منطقه، ...
بیشتر
پوشش گیاهی، یکی از مهمترین عوامل کنترلکنندة فرسایش است و نقش مهمی در جلوگیری از هدررفت خاک دارد. از این رو، در این تحقیق، برای شناخت بهتر نقش پوشش گیاهی در برآورد میزان هدررفت خاک و رسوب در برخی واحدهای سنگی مراتع ییلاقی حوضة نوررود در استان مازندران از یک بارانساز قابل حمل در صحرا استفاده شد. با این هدف، از بین واحدهای سنگی منطقه، سنگ آهک دولومیتی سازند لار، ترکیبات ماسهسنگ میکایی، ماسهسنگ رسی، و شیل همراه با رگههای زغال سنگ سازند شمشک و ترکیبات توف سبز، شیل توفی، و شیل خاکستری تیره تا سبز همراه با سنگهای آتشفشانی سازند کرج به ترتیب با مقاومتهای بالا، کم، و متوسط نسبت به فرسایش انتخاب گردیدند. در هر واحد سنگی نیز سه تراکم پوششی ضعیف، متوسط، و خوب شناسایی شد. در هر کدام از تراکمهای پوششی، 3 تکرار با فواصل یک متر از هم مستقر گردید. در هر بار ایجاد بارندگی مصنوعی، ویژگیهای سطحی پلاتها از نظر پوشش حفاظتی سطح خاک و مقادیر رواناب و رسوب اندازهگیری شد. با استناد به نتایج بهدستآمده، حجم و وزن رسوب در تراکم پوششی ضعیف واحدهای سنگی با ترکیبات ماسهسنگی سازند شمشک بیش از واحد سنگی با ترکیبات توف، شیل همراه با سنگهای آتشفشانی سازند کرج و سنگ آهک دولومیتی لار مشاهده شد. همچنین، رابطة عکس و قوی بین افزایش تراکم پوشش گیاهی و حجم رواناب و رسوب وجود داشت که نشاندهندة تأثیر متقابل تراکم پوشش گیاهی و مقادیر تولید رواناب و رسوب است.
شفق رستگار؛ علی دریجانی؛ حسین بارانی؛ محمد قربانی؛ جمشید قربانی؛ واحد بردی شیخ
چکیده
محصول اصلی مراتع علوفه است. بنابراین، با تعیین ارزش اقتصادی آن، به عنوان یکی از مهمترین کارکردهای تولیدی غیربازاری، میتوان مدیران را در برنامهریزی صحیح و مدیریت بهینة بهرهبرداری از مراتع هدایت کرد. هدف مقالة حاضر، برآورد ارزش اقتصادی کارکرد تولید علوفة مراتع ییلاقی بلدة نور در استان مازندران است. بدین منظور، تولید ...
بیشتر
محصول اصلی مراتع علوفه است. بنابراین، با تعیین ارزش اقتصادی آن، به عنوان یکی از مهمترین کارکردهای تولیدی غیربازاری، میتوان مدیران را در برنامهریزی صحیح و مدیریت بهینة بهرهبرداری از مراتع هدایت کرد. هدف مقالة حاضر، برآورد ارزش اقتصادی کارکرد تولید علوفة مراتع ییلاقی بلدة نور در استان مازندران است. بدین منظور، تولید کل علوفه، با استفاده از روش دوبل، در دوازده واحد کاری برآورد شد. با توجه به ناهمگنی علوفههای مرتعی، از نظر اقتصادی، و نبود بازار سازمانیافته جهت مبادله، از قیمتِ معادلِ جو و بهرهگیری از رهیافت ارزشگذاری غیرمستقیم هزینة جایگزین استفاده شد. به منظور همگنسازی ارزش کلیة گیاهان، ارزش کل مواد غذایی قابل هضم (TDN) هر یک از گیاهان علوفهای در تولید همان گونه ضرب شد و ارزش غذایی علوفة تولیدی هر واحد مرتعی محاسبه گردید. با توجه به TDN مشخص جو، معادل وزنی جو برای هر هکتار مرتع مشخص شد که با سناریوهای مختلف قیمتی (تضمینی، جهانی، و تمامشده) ارزش کل تولید علوفه، بر اساس بهای جو، محاسبه شد. نتایج نشان داد از 7/89826 هکتار اراضی مرتعی قابل بهرهبرداری منطقهْ تولید علوفه معادل وزنی جو در هر هکتار 5/276 کیلوگرم اندازهگیری شد. میانگین ارزش سالانة آن، با سه سناریوی قیمتی، 6/64 میلیارد ریال برآورد گردید. این مبلغ معادل با 718900 ریال در هر هکتار اراضی مرتعی نوررود است. مبالغ برآوردشدة ارزش علوفة تولیدی فقط 25 درصد کل ارزش اکوسیستم مرتعی است که بدون هیچگونه سرمایهگذاری و به صورت موهبتی طبیعی بهرهبرداری میشود.
حمید رضا سعیدی گراغانی؛ قدرت اله حیدری؛ حسین بارانی؛ سید زکریا علوی
چکیده
مدیریت پایدار مراتع در اغلب حوزههای آبخیز یا محدودههای عرفی با ساختار نظامهای بهرهبرداری ارتباط دارد. در این تحقیق سعی شده است مشکلات مدیریت پایدار مراتع، از دیدگاه بهرهبرداران و حوزهنشینان، در منطقة ییلاقی دماوند شهرستان آمل ارزیابی شود. بدین منظور، پانزده محدودة عرفی با سه شیوة بهرهبرداری ـ مشاعی، شورایی، ...
بیشتر
مدیریت پایدار مراتع در اغلب حوزههای آبخیز یا محدودههای عرفی با ساختار نظامهای بهرهبرداری ارتباط دارد. در این تحقیق سعی شده است مشکلات مدیریت پایدار مراتع، از دیدگاه بهرهبرداران و حوزهنشینان، در منطقة ییلاقی دماوند شهرستان آمل ارزیابی شود. بدین منظور، پانزده محدودة عرفی با سه شیوة بهرهبرداری ـ مشاعی، شورایی، و افرازی ـ انتخاب شد و، با توجه به اهداف و فرضیات تحقیق، 88 پرسشنامه، از طریق مصاحبة مستقیم با بهرهبرداران منطقه، تکمیل شد. جهت بررسی و ارزیابی مشکلات مدیریت پایدار مراتع در حوزههای آبخیز، با محوریت تأثیر ساختار نظامهای بهرهبرداری، نُه شاخص انتخاب شد و با طیف پنجگزینهای لیکرت، از دیدگاه بهرهبرداران، سنجش شد. یافتـههای پژوهـش نشـان داد نوع حقوق عرفی بهرهبرداران بر مشکلات مدیریت پایدار مراتع اثر معنیداری در سطح اطمینان 99 درصد داشت. مقایسة میانگینها نیز نشان داد در شیوة بهرهبرداریِ افرازی مشکلات مدیریت پایدار به طور معنیداری کمتر از شیوههای بهرهبرداری شورایی و مشاعی است. نتایج نشان میدهد با رتبهبندی شاخصهای مشکلات مدیریت پایدار حوزههای آبخیز، مدت توقف همراه با چرای مفرط دام با میانگین رتبهای 23/9 و تعداد دام بیش از حد با میانگین رتبهای 01/8، بهترتیب، تأثیر بیشتری، نسبت به سایر شاخصها، بر مدیریت پایدار حوزههای آبخیز دارند. همچنین، با استفاده از آزمون کروسکال والیس هر یک از شاخصهای محدودکنندة مدیریت پایدار مراتع در نظـامهای بهرهبرداری، جداگانه، مقایسه و ارزیابی شد. جهت کاهش مشکلات مدیریت پایدار در حوزههای آبخیز، توصیه مـیشود پیش از اجرای پروژههای اصلاحی و احیایی، مدیران و کارشناسانْ به شناخت دقیق نظامها، حقوق عرفی، و مطالبات بهرهبرداران و حوزهنشینان همت گمارند.