اباذر اسمعلی؛ حسن احمدی؛ محمد طهمورث
چکیده
در مطالعات فرسایش خاکْ نحوة ارزیابی خطر فرسایش و پهنه‌بندی اراضی به درجات با شدت‌های مختلف فرسایش از طریق مدل‌سازی اهمیت فراوانی دارد. در این تحقیق، مدل منطقه‌ای ارائه‌شده برای ارزیابی رفتار و خطر فرسایش آبی و نیز برآورد فرسایش و رسوب منطبق با ویژگی‌های منطقة تحقیق ارزیابی شد. این مدل نخست در حوزة آبخیز بالغلی‌چای، در مجاورت ...
بیشتر
در مطالعات فرسایش خاکْ نحوة ارزیابی خطر فرسایش و پهنه‌بندی اراضی به درجات با شدت‌های مختلف فرسایش از طریق مدل‌سازی اهمیت فراوانی دارد. در این تحقیق، مدل منطقه‌ای ارائه‌شده برای ارزیابی رفتار و خطر فرسایش آبی و نیز برآورد فرسایش و رسوب منطبق با ویژگی‌های منطقة تحقیق ارزیابی شد. این مدل نخست در حوزة آبخیز بالغلی‌چای، در مجاورت منطقة تحقیق، ارائه شد. مدل‌سازی فرسایش و تولید رسوب منطقه با الگوگرفتن از مدل MPSIAC به انجام رسید و در فرمول‌بندی مدل جدید از هشت عامل مؤثر در فرسایش آبی منطقه استفاده شد. این عوامل عبارت‌اند از: حساسیت به فرسایش سازند زمین‌شناسی، فرسایش‌پذیری خاک، فرسایندگی باران، فرسایندگی رواناب، پستی و بلندی، تراکم آبراهه‌ها، شاخص تفاوت پوشش گیاهی (NDVI)، و وضعیت زمینی فرسایش. در مدل ارائه‌شده، از مجموع امتیازات عوامل هشتگانه مقدار M به‌دست می‌آید که با استفاده از رابطة نمایی آن با مقدار رسوب، در نهایت، مقدار فرسایش و رسوب تولیدی منطقه محاسبه می‌شود. مقدار متوسط رسوب ویژة برآوردشده با استفاده از مدل ارائه‌شده برای حوزة آبخیز نیر 29/70 تن بر کیلومتر مربع در سال است. مقایسة این مقدار رسوب برآوردشده با مقدار اندازه‌گیری‌شدة آن در ایستگاه هیدرومتری نیر نشان‌دهندة وجود اختلاف 11/7 تن بر کیلومتر مربع در سال است، که در واقع بیشتر برآورد شده است. بنابراین، درصد خطای مدل در منطقة مطالعاتی 25/11+ درصد است.
جابر شریفی؛ مرتضی اکبرزاده
چکیده
قسمت اعظم مراتع کشور در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارد که در این اقلیم، نوسان بارندگی از عوامل عمده‌ای است که پوشش گیاهی و به دنبال آن تولید علوفه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در سالهای خشک که بارندگی کاهش مییابد، سطح پوشش گیاهی و میزان تولید علوفه آسیب میبیند. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات پوشش گیاهی با ...
بیشتر
قسمت اعظم مراتع کشور در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارد که در این اقلیم، نوسان بارندگی از عوامل عمده‌ای است که پوشش گیاهی و به دنبال آن تولید علوفه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در سالهای خشک که بارندگی کاهش مییابد، سطح پوشش گیاهی و میزان تولید علوفه آسیب میبیند. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات پوشش گیاهی با بارندگی در مراتع نیمه استپی اردبیل در طی نه سال متوالی (1377تا 1385) انجام گردید. نتایج نشان داد که پوشش تاجی گونههای بوتهای مانند Salsola gemmascens و Noaea mucranata کاهش ولی گونههای Artemisia fragrans و Kochia prostrata افزایش داشت. درکل تراکم گونههای بوتهای حدود 40 % کاهش داشت و ارتباط بین بارندگی فصلی (پائیز و زمستان) و گونههای بوته ای وجود دارد. گونههای گندمیان دایمی در طی نه سال با نوسانات بارندگی واکنش متفاوتی داشتند و در کل تغییرات معنیداری در آنها مشاهده نشد، گونه Stipa hohenackeriana بیشتر تحت تاثیر بارندگی فصل زمستان بوده ولی Poa bulbosa و Cynodon dactylon با بارندگی فصل بهاره بیشتر همبستگی نشان دادند. تراکم گونههای پهن برگان علفی دایمی افزایش چشم گیری داشت (حدود هفت برابر) ولی در سالهای خشک (1381-1379) به شدت کاهش داشتند، تولید علوفه در طی نه سال از 296 به 747 کیلوگرم در هکتار رسیده، که حدوداً 5/2 برابر شده است. از آن مقدار سهم گیاهان کلاس II, I و III به ترتیب 1/23، 9/51 و02/25 درصد بوده است. همچنین در ترسالیها میزان تولید علوفه از747 به 1968کیلوگرم در هکتار رسیده. در واقع حدود هفت برابر افزایش داشته است.
