ملیحه عرفانی؛ طاهره اردکانی؛ فاطمه جهانی شکیب
چکیده
همواره برقراری موازنه بین حفاظت و بهره‌برداری از خدمات اکوسیستم یکی چالش‌های اساسی مدیریت سرزمین است. در این زمینه تعیین کمیت خدمات اکوسیستمی و ارزشگذاری آن جهت کاهش اثرات فعالیت‌های انسانی می‌تواند راهگشا باشد. یکی از خدمات ارزشمند اکوسیستمی که با فشار بالای بهره‌برداری مواجه است، کیفیت رویشگاه است. در مطالعه حاضر ...
بیشتر
همواره برقراری موازنه بین حفاظت و بهره‌برداری از خدمات اکوسیستم یکی چالش‌های اساسی مدیریت سرزمین است. در این زمینه تعیین کمیت خدمات اکوسیستمی و ارزشگذاری آن جهت کاهش اثرات فعالیت‌های انسانی می‌تواند راهگشا باشد. یکی از خدمات ارزشمند اکوسیستمی که با فشار بالای بهره‌برداری مواجه است، کیفیت رویشگاه است. در مطالعه حاضر جهت ارزشگذاری کیفیت رویشگاه در استان کرمان، یکی از کارکردهای مصرفی آن که تولید گیاهان دارویی است در نظر گرفته شد. روش به کار رفته جهت مدل‌سازی InVEST بوده که ورودی‌های آن لایه‌های منابع تخریب، کاربری اراضی و جداول منابع تهدید و حساسیت است و نقشه کیفیت رویشگاه به عنوان خروجی آن دارای ارزش‌هایی در دامنه 0 تا 1 است. ارزشگذاری لایه خدمت رویشگاه با توجه به قیمت برداشت مجاز گیاهان دارویی مرتعی انجام شد. نتایج نشان داد که باارزشترین رویشگاه‌ها عمدتاً دارای پوشش اراضی مراتع پرتراکم است. کانون‌های داغ رویشگاهی استخراج شده با الگوریتم شکست طبیعی جنک نشان داد که مساحت آنها 3.358.768 هکتار بوده که 37 درصد از اراضی مرتعی و یک درصد از مساحت کل استان را شامل می‌شود. همچنین کانون‌های داغ با توجه به مقدار شاخص جهانی Moran به طور معنیداری دارای پراکنش خوشه‌ای هستند (z-score= 1328.83 , p-value=0.00). نتایج ارزشگذاری نشان داد که ارزش کل مراتع استان بیش از 32 میلیارد تومان است که سهم مراتع کم‌تراکم 12053925412 و مراتع پرتراکم 19948204105 تومان است. نتایج این مطالعه می‌تواند به عنوان یک ابزار پشتیبانی تصمیم‌گیری موثر برای اولویت‌بندی مناطق برای اقدامات حفاظتی و مدیریت در تمام استان استفاده شود.
محمد جنگجو؛ فریبا نوعدوست
چکیده
بررسیهای اکولوژیک گیاهان شناخت ما را از اکوسیستمهای مرتعی افزایش میدهد و امکان برنامهریزی را برای مدیریت صحیح آنها فراهم میسازد. با انجام بازدیدهای میدانی و مطالعات آزمایشگاهی در سالهای 1387 و 1388، رویشگاه‌های اصلی گیاه قیچ در مراتع قشلاق و میانبند استان خراسان شمالی مشخص و شرایط اکولوژیک رویشگاه، فنولوژی و کیفیت ...
بیشتر
بررسیهای اکولوژیک گیاهان شناخت ما را از اکوسیستمهای مرتعی افزایش میدهد و امکان برنامهریزی را برای مدیریت صحیح آنها فراهم میسازد. با انجام بازدیدهای میدانی و مطالعات آزمایشگاهی در سالهای 1387 و 1388، رویشگاه‌های اصلی گیاه قیچ در مراتع قشلاق و میانبند استان خراسان شمالی مشخص و شرایط اکولوژیک رویشگاه، فنولوژی و کیفیت علوفه آن بررسی شد. بر اساس نتایج، گیاه قیچ در رویشگاههایی با بارندگی متوسط سالانه 380-260 میلیمتر، دما 16-8 درجه سانتیگراد، دامنه ارتفاعی 680 تا 1200 متر از سطح دریا، تیپ اراضی دشت و تپه ماهوری، سازند زمینشناسی کنگلومرا، مارن، شیل و ماسه سنگ، و خاک دارای بافت سبک (سیلتی لوم) اسیدیته قلیایی ضعیف و غیرشور، و فقیر از نظر نیتروژن و فسفر رویش داشت. رشد رویشی و گلدهی از اوایل فروردین تا خرداد، و بذردهی در طی تیر و مرداد اتفاق افتاد. از ابتدا به انتهای فصل رشد درصد ADF و NDF بیشتر ولی درصد پروتئین خام بطور معنیداری کمتر بوده، که سبب کاهش کیفیت علوفه شده است. توانایی رویش در انواع رویشگاه‌ها و شرایط اقلیمی - از خشک سرد تا گرم و مرطوب- و دارا بودن ارزش پروتئینی و انرژی متابولیسمی علوفه بیش از حد بحرانی مورد نیاز دامهای مرتعی از مزّیتهای نسبی قیچ؛ از طرف دیگر، ریزش شدید برگها در برابر گرما و خشکی، عدم رویش در اراضی شور، و پایین بودن خوشخوراکی و ارزش رجحانی از محدودیتهای این گیاه درمرتعداری محسوب میشوند. در خراسان شمالی، بهترین زمان برای چرای قیچ، اواسط اردیبهشت تا نیمه تیرماه، و تهیه بذر اوایل مرداد ماه است.
