نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمد فیاض

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‏ها و مراتع کشور، ایران

چکیده

 توجه به کیفیت و کمیت گیاهان علوفه‌ای، خوشخوراکی و ارزش رجحانی گونه‏ها، میزان برداشت از گونه، از جمله اطلاعات مورد نیاز برای مدیریت صحیح چرای دام در مرتع است. در این تحقیق ارزش رجحانی سه گونه
Artemisiasieberi، Stipaarabica و Scariolaorientalis شاخص مراتع استپی کشور، در استان‎های کرمان، یزد و اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا تیپ گیاهی درسایت‏های نمونه مشخص، سپس فهرست فلورستیک منطقه تهیه گردید. بررسی‏ها در بهار و تابستان صورت گرفت. جهت تعیین ارزش رجحانی گونه‏ها از شاخص انتخاب گونه استفاده شد.در نمونه برداری پوشش گیاهی از روش نمونه گیری تصادفی با قاب یک متر مربعی استفاده شد. مقایسه ارزش رجحانی گونه‏ها در زمان‏ها و مکان‏های مختلف آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به کار گرفته شد. بررسی ارزش رجحانی نشان داد بین گونه‏های گیاهی و سایت‏های مورد مطالعه در سطح 5درصد اختلاف معنی‏دار وجود دارد ولی بین ماه‏های مختلف اختلاف معنی‏داری وجود ندارد. همچنین اثر متقابل گونه و مرحله چرا در این طرح معنی‏دار نشد. همچنین ارزش رجحانی گونه Artemisiasieberi وStipaarabica مورد چرای گوسفند در ماه‏های مختلف با یکدیگر متفاوت بودند.گونه Artemisiasieberi در سایت ندوشن بیشترین ارزش رجحانی را به خود اختصاص داده است. نتایج مطالعات ارزش رجحانی در سه سایت استپی نشان داد که در سایت سه (Soh) گونه‏های گیاهی از ارزش رجحانی بالاتری نسبت به سایت‏های ندوشن و دهنو برخوردار هستند. اقلیم، خاک و تفاوت در عوامل زیستگاهی از عوامل موثر در خوشخوراکی محسوب می‏شوند که سبب تغییرات چشم گیری در میزان خوشخوراکی گیاهان مرتعی و حتی یک گیاه خاص از مکانی به مکان دیگر شده‏اند.

کلیدواژه‌ها

• ارزش رجحانی
• خوش خوراکی
• شاخص انتخاب گونه و مناطق استپی

عنوان مقاله [English]

Preference value of three species for sheep in steppe rangelandsof Iran

نویسنده [English]

• M. Fayaz

Research Instructor, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, I.R. Iran

چکیده [English]

More than half of the area of the country are rangelands. Implementing the principles of proper rangeland management and optimal use of rangeland requires proper stock grazing management. Considering the quality and quantity of forage plants, palatability and preference value of species and rates of species utilization are information needed for proper management of livestock grazing in rangelands. In this study, preference value of three plant species of  steppic rangelands including of Iran includingArtemisia sieberi, Stipa arabica and Scariola orientaliswere considere. The studied sites are located in Kerman, Yazd and Isfahan provinces. At first, the vegetation type of each site was determined and and its floristic list was prepared over spring and summer. The selection criteria were used in order to determine the value of preferred species. Random sampling with the plot of one square meter was done in different months and factorial experiment in randomized complete block design was usedto compare preference values and their comparison in different times and places. The results showed that preference value between plant species and studied sites at five percent are significant but there was no significant difference among different months.The interaction of species and stage of grazing was not significant in this research. Moreover, the preference value of Stipa arabica andArtemisia sieberi for sheep grazing were different over different months. The results also reveald that Artemisia sieberi in Nadooshan site has the highest preference value.

کلیدواژه‌ها [English]

• preference value
• Palatibility
• Utilization stage
• Steppe areas