نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی اکبر نظری سامانی ¹
• حسام هروی ²
• مهدی پناهی ³
• مسعود جعفری شلمزاری ⁴

¹ استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

² کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه زنجان

⁴ دانشجوی دکتری بیابان زدایی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

تغییر در نوع استفاده از عرصه های طبیعی کشور مشکلی است که از گذشته های دور مطرح بوده است. شیوه های بهره برداری اراضی، بهره برداری از جنگل و مرتع‏‏ٌٌ‎‏‏، ایجاد مناطق مسکونی و شهری و... از عواملی هستند که روی شدت فرسایش و تولید رسوب یک منطقه اثر می گذارند. لذا آگاهی از مقادیر کمی فرسایش خاک ناشی از تبدیل اراضی می تواند در برآورد دقیق اثرات نامطلوب، پنهان و غیر ملموس فرسایش موثر عمل نموده و این امر به برنامه ریزی های استراتژیک در جهت مدیریت پایدار اراضی کمک می‌کند. در مطالعه حاضر دوره آماری 1349 تا 1383 مورد بررسی قرار گرفت. این دوره به دو زیر دوره 1349 تا 1366 و 1366 تا 1383 تقسیم گردید. طی دو دوره ذکر شده آمار داده های رسوب¬سنجی، هواشناسی (بارندگی) و هیدرولوژیک (دبی) با در نظر گرفتن تغییرات کاربری اراضی مورد آنالیز قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که با در نظر گرفتن دوره های ترسالی و خشکسالی علت کاهش رسوب در طی این دو دوره در بارندگی مشابه مربوط به اثرات افزایش اراضی رها شده در منطقه می باشد. همچنین عامل دبی با توجه به اختلاف بین دبی¬های بدون بعد قبل از 1366 و بعد از 1366 با سطح معنی داری معادل 98/0 با احتمال 99 درصد معنی¬دار نیست. به عبارت دیگر کاهش تولید رسوب در این دوره زمانی را می توان به تغییرات کاربری اراضی یعنی افزایش اراضی رها شده و در نتیجه افزایش اراضی مرتعی در منطقه مرتبط دانست.

کلیدواژه‌ها

• رسوب
• کاربری اراضی
• دبی
• ترسالی
• طالقان

عنوان مقاله [English]

Effect of Land-use and Precipitation Changes on Sediment Yield )Case Study: Taleghan Watershed(

نویسندگان [English]

• Aliakbar Nazari Samani ¹
• Hesam Heravi ²
• Mehdi Panahi ³
• Masoud Jafari Shalamzari ⁴

¹ Assistant Professor, Faculty of Natural Resources, University of Tehran

² Graduate, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Iran

³ Assistant Professor, Department of Water Engineering, Zanjan University

⁴ PhD student of Combat Desertification, Agriculture and Natural Resources University of Gorgan

چکیده [English]

Natural landscape alternation is a problem that has been under debate for a long time. Land
utilization techniques like agriculture, forest and rangelands, residential and urban are among
influential criteria affecting erosion severity and sediment yield in a given region. In this respect,
land management is a promising option to mitigate it. Thus, acquaintance with quantitative soil
erosion owing to land-use changes is of great importance for estimating disadvantages and
latent and intangible symptoms of erosion. Strategic planning for sustainable development
could be benefited from such knowledge. The current research considered a statistical period
from 1970 to 2004. This period was sub-divided into two separate periods from 1970 to 1987
and from 1987 to 2004. During these periods, statistics relating to sedimentation, climatology
(precipitation) and hydrology were analyzed. Results revealed that the sediment reduction in
these two periods under similar rainfall would be as a result of an increase in abandoned areas.

کلیدواژه‌ها [English]

• discharge
• Land Use
• Sediment
• Taleghan
• wetness