تعیین عوامل مؤثر بر رشد طولی فرسایش خندقی (مطالعة موردی: حوزة آبخیز دره کره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر

3 استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

4 دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشگاه مازندران

چکیده

فرسایش خندقی یکی از مخرب‌‌ترین اشکال فرسایش آبی است که با رشد و گسترش آن حجم درخور توجهی از خاک از دسترس خارج می‌شود. این فرسایش یک جریان پیچیدة ژئومورفولوژی و نشانة فرسایش پیشرفته و تخریب سرزمین است. در این تحقیق با استفاده از عکس‌های هوایی سال‌های ۱۳۴۶ و ۱۳۷۲ و با عملیات میدانی و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) گسترش طولی 25 خندق در منطقة دره کره طی دو دورة زمانی ۱۳۷۲‌ـ ۱۳۸۷ و ۱۳۴۶‌ـ ۱۳۷۲ اندازه‌گیری شد. همچنین، برای تعیین عوامل مؤثر بر گسترش طولی خندق‌ها از آنالیزهای رگرسیونی بین گسترش طولی خندق و فاکتورهای توپوگرافی، فیزیکی- شیمیایی خاک، و مورفولوژی خندق استفاده شد. نتایج نشان داد که متوسط گسترش طولی خندق‌ها در دوره‌های ۱۳۴۶‌ـ ۱۳۷۲، ۱۳۷۲‌ـ ۱۳۸۷، و میانگین دو دوره به ترتیب 36/1، 23/1، و 3/1 متر در سال اندازه‌گیری شده است. همچنین، بر اساس تجزیة رگرسیونی، پارامترهایی از قبیل مساحت حوزة آبخیز بالادست خندق، فاصلة بالاکند تا مرز حوزة آبخیز، ارتفاع بالاکند، و SAR مهم‌‌ترین شاخص‌های مؤثر بر رشد طولی خندق‌اند. بر پایة یافته‌ها، فاصلة رأس خندق تا مرز حوضة آن به همراه ارتفاع بالاکند به همراه مشاهدة حوضچة مستغرق در پای آن می‌تواند معیارهای مناسب و میدانی برای ارزیابی سریع مقدار فعالیت یک خندق جهت اولویت‌بندی کنترل آن در نظر گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار