1دانشجوی کارشناسی ارشد مرتع داری، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.
2دانشیار؛ گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.
3دانشیار، گروه زراعت، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.
4استاد، گروه زیست‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.
چکیده
بررسی بانک بذر خاک اطلاعات مفیدی را برای مدیریت و احیاء اکوسیستمهای طبیعی فراهم میآورد. در مناطق خشک، برخی گیاهان چندساله ممکن است سبب تجمع بانک بذر در زیراشکوب خود شده و بذرها را در برابر چرای دام و سایر عوامل محیطی محافظت کنند. این مطالعه باهدف بررسی اثر گیاهان چندساله بر تراکم بانک بذر در سطوح مختلف بهرهبرداری از یک مرتع استپی انجام شد. سه مرتع مجاور هم با سطوح بهرهبرداری شدید، متوسط و عدم چرا (قرق) انتخاب و در هر مرتع سه ترانسکت به‌طور تصادفی مستقر شد. در امتداد هر ترانسکت، نمونه‌های خاک از عمق صفر تا 5 سانتیمتری از زیراشکوب پنج گیاه چندساله و فضای باز مجاور تهیه شد. برای تعیین تراکم بانک بذر از روش جداسازی بذرها از خاک استفاده شد. تراکم بانک بذر خاک در منطقهی چرای متوسط و چرای شدید بیشتر از منطقه قرق بود. همچنین در هر سه منطقه، تراکم بانک بذر در زیراشکوب گیاهان چندساله به‌طور معنیداری بیشتر از فضای بازبین آن‌ها بود. بیشترین و کمترین تراکم بانک بذر به ترتیب در زیراشکوب بوته (Rosa persica) و (Astragalus heratensis) مشاهده شد. به‌طورکلی نتایج این پژوهش بیانگر نقش گیاهان چندساله مرتع در حفظ و حمایت از بانک بذر سایر گیاهان در شرایط بهرهبرداری شدید از مراتع استپی است.
ابتدای صفحه