نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اعظم کریمی ¹
• عطالله ابراهیمی ²
• اسماعیل اسدی بروجنی ²
• پژمان طهماسبی ²
• رحمان توکلی ¹

¹ کارشناس ارشد مرتعداری.

² دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه شهرکرد.

چکیده

یکی از مهم­ترین عوامل تهدید کنندۀ جنگل­ها و مراتع، آتش­سوزی­های عمدی و غیرعمدی است که در چند سال اخیر منجر به تخریب بخش وسیعی از منابع طبیعی شده است. مطالعه و ارائۀ تدابیر مدیریتی می­تواند نقش کنترل کننده­ای برای مقابله با این بحران ایفا کند. مطالعۀ حاضر، جهت شناسایی و ارزیابی مهم­ترین فاکتورهای تاًثیرگذار بر مهار آتش­سوزی و شناسایی مناطق با ضریب خطر آتش­سوزی بالا طراحی گردید. برای این منظور، رابطۀ بین3 گروه عوامل انسانی (انگیزشی)، عوامل بیوفیزیکی، عوامل تجهیزات و امکانات مشتمل بر 26 متغیر (متغیرهای مستقل) بر تعداد وقوع آتش­سوزی­های رخ داده (متغیر وابسته) در دهستان­های استان چهارمحال و بختیاری مورد بررسی قرار گرفت. از روش رگرسیون وزن­دار فضایی (GWR) برای تهیۀ نقشۀ پهنه­بندی تعداد آتش­سوزی­های رخ داده، طی سال­های 1386 تا 1392و تعیین ارتباط آن با متغیرهای مستقل استفاده گردید. نتایج نشان داد از بین 26 متغیر مورد بررسی، تعداد 6 متغیر شامل میزان حقوق دریافتی ماهیانه (61/0R=- و 08/8VIF=)، تعداد نیروی محافظ (56/0R=- و 81/10VIF=)، تعداد پاسگاه حفاظتی (54/0R=- و 2/2VIF=)، متوسط سن افراد محافظ (53/0R= و 71/9 VIF=)، متوسط شیب عرصه­های طبیعی (50/0R= و 99/8 VIF=)، تعداد پرسنل افتخاری (42/0R=- و 11/15 VIF=) به ترتیب دارای بیشترین تأثیرگذاری بر روی تعداد آتش­سوزی­های رخ داده بودند. در نهایت طبق نقشۀ­ پهنه­بندی ترسیم شدۀ دهستان­های وردنجان، میزدج علیا، پشت­کوه اردل و ارمند دارای بیشترین خطرپذیری و دهستان میانکوه موگویی و منج دارای کمترین خطرپذیری از نظر تعداد حریق­های رخ داده بودند.

کلیدواژه‌ها

• منابع طبیعی
• آتش‌سوزی
• مدیریت حریق
• پهنه‌بندی حریق
• چهارمحال و بختیاری

عنوان مقاله [English]

Modelling and mapping effects of managerial and biophysical factors on occurrence of forest and rangelands fire in Chahrmahal-va-Bakhtiari province using geographically weighted regression

نویسندگان [English]

• Azam Karimi ¹
• Ataollah Ebrahimi ²
• Esmaeil Asadi borojeni ²
• Pejman Tahmasebi ²
• Rahman Tavakoli ¹

چکیده [English]

One of the important factors threatening forests and rangeland is fires that leads to destruction of a large part of forests and rangelands. Study of this phenomenon and providing management strategies plays a major role to deal with and control such crisis. This study aimed to identify the affecting factors of fire occurrence. The identification of major criteria conducted using a questionnaire as well as gathering information from Natural Resources and Watershed Management Organization in addition to calculation some others. To do so, 3 category of variables including 1- Human factors, 2- Biophysical factors and 3- Instrumental and logistic factors that contained altogether 26 variables are studied. In this research, Geographically Weighted Regression (GWR) method was used for mapping and zonation of the burned areas in the province that were occurred from 2007 to 2013.
Results showed that amongst the 26 studied variables, monthly income (R=-0.61 and VIF=8.08) and number of rangeland and forest guardian members (R=-.56 and VIF=10.81), number of guard stations (R=-0.54 and VIF=2.2), guardsmen’s’ average age (R=0.53 and VIF=9.71 ), average of slope (R=0.5 and VIF=8.99) and number of voluntary rangeland and forest guards (R=-0.42 and VIF=15.11) are respectively the most affective variables on the occurred fires in range and forestlands. Finally, based on extracted predicted map Vardenjan, Mizdej-olia, Poshtkouh Ardal, and Aarmand are the most vulnerable counties for fire incident. Whilst, Monj and Mougooei encountered the least vulnerability of number of fire occurrence that is significantly in line with occurred fires.

کلیدواژه‌ها [English]

• Natural resource؛ Fire؛ Fire management؛ Fire-zonation
• Chaharmahal-va-Bakhtiari