نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سادات فیض نیا ¹
• ربانه روغنی ²
• سعید سلطانی ³

¹ استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

² دانشجوی دکتری بیابانزدایی، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

³ استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

ذرات گردوغبار به دلیل دستیابی به سیستم تنفس انسان تأثیرات مخربی بر سلامت انسان به­ویژه در مناطق شهری و صنعتی دارند. بنابراین پایش ذرات گردوغبار و بررسی روند مکانی و فصلی آن اهمیت ویژه‌ای دارد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تغییرات فصلی و مکانی غلظت ذرات گردوغبار به تفکیک در اندازه‌های PM_2.5، PM₁₀ و TSP در حومۀ شهر اصفهان و ارتباط آن با پارامتر‌های هواشناسی می‌باشد. برای این منظور به کمک دستگاه نمونه‌بردار هوا از نوع مکش پایین و روش وزنی غلظت ذرات PM_2.5، PM₁₀ و TSP در طی دورۀ یک­ساله (تیر 1394-1395) در سه ایستگاه واقع در شرق، جنوب و غرب شهر اصفهان اندازه‌گیری شد. بر اساس نتایج به­دست آمده، در شرق، جنوب و غرب شهر اصفهان به­ترتیب میانگین غلظت ذرات PM_2.5 73، 50 و 23؛ PM₁₀101، 86 و 45؛ TSP 134، 103 و 53 میکروگرم بر مترمکعب بود. میزان غلظت ذرات PM_2.5 در تمام ایستگاه‌ها اغلب بیش از حد استاندارد تعیین شده توسط آژانس حفاظت محیط زیست ایالات متحده (US EPA) گزارش شد. همچنین بررسی­ها نشان داد رطوبت نسبی و دما به­ترتیب همبستگی منفی و مثبتی با غلظت ذرات گردوغبار در منطقه داشتند. با این حال میان سرعت باد و غلظت ذرات گردوغبار ارتباط ضعیفی مشاهده شد. به­طور کلی ذرات PM_2.5 نسبت به سایر ذرات درشت‌تر همبستگی قوی‌تری با عوامل اقلیمی داشتند. به کمک روش گلباد آلودگی مشخص شد که بادهای غربی و شمال غربی نقش ویژه‌ای در افزایش غلظت ذرات PM_2.5 داشتند. نتایج این تحقیق می‌تواند برای مدیران و تصمیم‌گیران در حوزۀ عملیات مقابله با گردوغبار به‌ویژه در عملیات درختکاری و پوشش سبز مفید واقع گردد.

کلیدواژه‌ها

• ذرات گردوغبار
• هواشناسی
• تغییرات زمانی
• تغییرات مکانی

عنوان مقاله [English]

Spatial and seasonal variation of PM2.5, PM10 and TSP in surrounding regions of Isfahan city and its relationship with meteorological parameters

نویسندگان [English]

• Sadat Feiznia ¹
• Rabbaneh Roughani ²
• Saeed Soltani ³

¹ Natural Resources Department, University of Tehran, Karaj, Iran

² Natural Resources Department, University of Tehran, Karaj, Iran

³ Natural Resources Department, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Particulate matters (PM) has a negative effect on human health especially in industrial and urban areas due to their great potential of reaching the furthest parts of human lungs. Therefore, it is essential to conduct continuous monitoring of PM in order to assess their spatial and temporal trend in ambient air. This study aimed to assess the spatial and seasonal variations of PM2.5, PM10, total suspended particles (TSP) concentration and evaluating their correlations with meteorological parameters in surrounding regions of Isfahan city, Iran. PM2.5, PM10 and TSP concentrations (24-hours) were measured by gravimetry method with low volume air sampler for one-year period (July 2015-July 2016) at three stations located on western, eastern and southern part of Isfahan. The overall daily mean concentrations of PM2.5, PM10 and TSP were 73, 101 and 134 µg/m3 in east; 50, 86 and 103 µgr/m3 in the south; and 23, 45 and 53 µgr/m3 in west stations, respectively. This study identified that PM2.5 concentrations were above the US Environmental Protection Agency (EPA) guideline at all stations. The daily mean concentration of PM2.5, PM10, and TSP showed a negative correlation with humidity, while a positive correlation was observed between daily average temperature and all pollutant concentrations. A weak positive correlation was observed in case of wind speed. This study found that the meteorological condition has the highest impact on fluctuating PM2.5 concentration over the monitoring period. Pollution rose analysis indicated that westerly and north-westerly wind increased PM2.5 concentration at all sites.

کلیدواژه‌ها [English]

• Particulate matter
• Meteorology
• Spatial variation
• Seasonal variation