نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مسلم یزدانی ¹
• رضا عرفانزاده ²
• اصغر مصلح ارانی ³

¹ دانش آموختۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران.

² دانشیار گروه مرتعداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران.

³ دانشیار گروه محیط زیست، دانشکدۀ منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد، ایران.

چکیده

مطالعۀ اثر گونه­های بوته­ای بر تولید، تنوع و غنای علفی­های زیراشکوب به­ویژه در مناطق خشک و نیمه­خشک جهت مدیریت مطلوب این اکوسیستم­ها ضروری است. بدین منظور مراتع منطقۀ چنارناز شهرستان خاتم واقع در استان یزد انتخاب و سپس با استقرار پلات­های 5/0 × 5/0 متر، نمونه­برداری پوشش گیاهی در 15 سایت از زیر تاج سه گونة چوبی Daphne mezerum، Amygdalus scoparia و Ebenus stellata که در شرایط یکسان توپوگرافی در کنار یکدیگر رشد کرده بودند، انجام شد. در هر پلات، درصد پوشش گونه­های گیاهی تخمین زده شد و تولید به روش قطع و توزین به­دست آمد. همچنین شاخص­های تنوع و غنای گونه­ای با معرفی درصد پوشش گونه­های زیراشکوب به نرم افزار  Pastاحتساب شد. نتایج نشان داد بیشترین مقدار تنوع شانون­وینر و سیمپسون در زیراشکوب
A. scoparia (به ترتیب معادل 07/2 و 80/0) و کمترین مقدار در زیر اشکوب  E. stellata (به ترتیب برابر10/1 و 55/0) به­دست آمد. همچنین بیشترین مقدار غنا (منهنینگ و مارگالف) در زیراشکوب گونه­های  A .scopariaو D. mezerum با میانگین (90/4 و 43/3) و (25/4 و 12/3) به­دست آمد، در حالی­که بیشترین مقدار تولید در زیراشکوب  E. stellata (76/64 گرم بر متر مربع)  مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که گونه­های چوبی مختلف اثرات مطلوب اما متفاوت بر گونه­های علفی زیراشکوب دارند به­طوری­که گونه­های
A. scopariaو D. mezerum تأثیر معنی­داری در افزایش شاخص­های تنوع گیاهی و گونة E. stellata نقش مؤثری در افزایش تولید گیاهان زیراشکوب خود داشت؛ بنابراین بر حفظ همۀ گونه­های چوبی در منطقه تأکید می­گردد.

کلیدواژه‌ها

• مراتع چنارناز
• تنوع
• پوشش گیاهی
• تولید
• گیاهان چوبی

عنوان مقاله [English]

Comparison of the effect of three woody species of Daphne mezerum, Amygdalus scopaia and Ebenus stellata on the diversity, richness and production of understory herbaceous species

نویسندگان [English]

• moslem yazdani ¹
• reza erfanzadeh ²
• Asghar Mosleh Arani ³

¹ Rangeland Management Department, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modares University, Iran.

² modarres university

³ Environment Department, Faculty of Natural Resources, Yazd University, Iran

چکیده [English]

Study of the effect of woody plant species on the production, diversity and richness of substratum herbaceous species, especially in the arid and semiarid regions, is essential for the proper management of these ecosystems. Therefore, the rangelands of Chenarnaz region in Khatam city in Yazd province were selected and then, using 0.5m×0.5m quadrats, vegetation sampling was performed under the selected 15 sites from Daphne mezerum, Amygdalus scoparia and Ebenus stellate (growing in equal topographical conditions) canopies, and outside of the canopies (as control). In each quadrat, the cover percentage of each plant species was visually estimated and the productions were measured by clipping and weighing method. The species diversity and richness indices were calculated using Past software through introducing the plant covers into the software. The results showed that the most values of Shannon-Weaner and Simpson diversity indices were found under A. scoparia (2.07 and 0.80, respectively) and the lowest values were found under E. stellata (1.010 and 055, respectively). In addition, the highest values of Menhinik and Margalef richness indices were found under A. scoparia (4.90 and 3.43, respectively) and D. mezerum (4.25 and 3.12, respectively), while the highest production was found under E. stellata (64.76 g/m2). The results of this study showed that different woody species had the desired but different effects on the herbaceous species, in such, A. scoparia and D. mezerum had significant positive effects on species diversity and E. stellata increased significantly species production; therefore, conservation of all woody species is emphasized in the region.

کلیدواژه‌ها [English]

• Chenarnaz rangeland
• diversity
• vegetation
• production
• woody species