نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا باقری ¹
• مهدی قربانی ²
• شهرام خلیقی سیگارودی ²
• امیر علم بیگی ³

¹ دانشجوی دکتری آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

² دانشیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ استادیار گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران

چکیده

خشکسالی ناشی از نوسانات اقلیمی از نظر گسترگی و حجم خسارات اجتماعی و اقتصادی که بر جای می‏گذارد، جزء پرمخاطره‏ترین بلایای طبیعی محسوب می‏شود که خسارات جبران‌ناپذیری را بر بخش کشاورزی و منابع آب کشور وارد می‏سازد. به‌عبارتی تأثیرات ویرانگری را به بخش‏های تولیدی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی وارد می‏‎کند. پژوهش حاضر با هدف کلی بررسی تحلیل مولفه‌های تاب‌آوری و ارائه مدل تاب‌آوری جامعه محلی در مواجهه با نوسانات اقلیمی انجام گردیده است. جامعه آماری پژوهش روستاییان حوزه آبخیز ندوشن می‌باشد که به منظور نمونه‌گیری از فرمول کوکران استفاده گردید و تعداد 102 نفر انتخاب شد. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌ افزار SPSS25 و LISREL8.8 انجام شد. به منظور بررسی برازش مدل اندازه‌گیری مولفه‌‌های تاب‌آوری، داده‌های گردآوری شده با استفاده از نرم‌افزار لیزرل مورد تجزیه و تحلیل قرار‌ گرفتند. نتایج نشان داد در بین مولفه‌های تاب‌آوری، "ابتکار و نوآوری" و "حکمرانی" به ترتیب با ضریب مسیر 91 درصد و 84 درصد از وضعیت بهتری نسبت به دیگر ساز‌ه‌ها برخوردارند و ساز‌ه‌‌های "آگاهی و اطلاعات" و "مدیریت سازگار" نیز با ضریب مسیر 10 درصد و 8 درصد از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند. همچنین یافته‌ها نشان‌داد شاخص‌های نیکویی برازش دارای مقادیر مناسب بوده و مدل اندازه‌گیری ابعاد تاب‌آوری را با داده‌های مشاهده شده؛ تایید نمودند. بنابراین می‌توان اذعان نمود که نتایج این تحقیق می‌تواند در اقدامات هدفمند مورداستفاده قرارگرفته و در ترویج و تصویب مکانیسم‌های مقابله با بحران نوسانات اقلیمی برای ایجاد تاب‌آوری جامعه محلی موثر باشد.

کلیدواژه‌ها

• تاب‌آوری
• جامعه محلی
• مدیریت سازگار
• نوسانات اقلیمی
• حوزه آبخیز ندوشن

عنوان مقاله [English]

Analysis of Factors Affecting Resilience of Local Communities in the Face of Climate Fluctuations in Yazd

نویسندگان [English]

• Reza Bagheri ¹
• Mehdi Ghorbani ²
• Shahram Khalighi Sigaroudi ²
• Amir Alambeigi ³

¹ PhD Candidate of watershed management, Faculty of natural resources, University of Tehran

² University of Tehran

³ Agricultural extension and education, University of Tehran

چکیده [English]

Water deficit caused by climate change due to the extent and magnitude of the social and economic damages it causes, is one of the most dangerous natural disasters that causes irreparable damage to the agricultural and water resources of the country. In other words, it has devastating effects on the productive, economic, social and environmental sectors. The purpose of this study was to analyze the components of resilience and present a model of resilience of the local community in the face of climate change. The statistical population of the study consisted of rural community of Nodushan watershed which was used for sample size of Cochran formula and 100 people were surveyed based on a researcher-made questionnaire. The Resilience Component Analysis Questionnaire was used. Data were analyzed using SPSS25 and LISREL8.8 software. To investigate the fit of the resilience component measurement model, the data was analyzed used LISREL software. The results showed that among the resiliency indices, the indicators of "local networks" and "financial and infrastructure" with 91 percent and 84 percent path coefficients were better than other indices, respectively. "Compatible management status" and "risk-taking" with 10 percent and 8 percent path coefficients, respectively, are not appropriate. Also, results showed that the goodness-of-fit indices had values and confirmed the resilience dimension measurement model with the data. Therefore, it can be acknowledged that the results of this study can in actions and can be effective in promoting and adopting climate change crisis mitigation mechanisms to create resilience in the local community.

کلیدواژه‌ها [English]

• Resilience
• Local Community
• Adapted Management
• Climate Change
• Nodushan Watershed