بختیار فتاحی؛ محمد جعفری؛ سهیلا آقابیگی امین؛ مهدیه صالحی؛ ایوب کریمی؛ آزاد کرمی
چکیده
چکیده این مطالعه با هدف بررسی تأثیر شدتهای مختلف چرای دام بر ویژگیهای شیمیایی خاک در مراتع کوهستانی حوضة زوجی گنبد همدان انجام شد. در منطقة مورد مطالعه سه سایت با شدت چرایی سبک، متوسط و سنگین تعیین و سپس نمونههای خاک از سه عمق 10-0، 20-10 و 30-20 سانتیمتر جمعآوری گردید. جهت مقایسة دادهها در سه منطقة چرایی از روش آنالیز واریانس ...
بیشتر
چکیده این مطالعه با هدف بررسی تأثیر شدتهای مختلف چرای دام بر ویژگیهای شیمیایی خاک در مراتع کوهستانی حوضة زوجی گنبد همدان انجام شد. در منطقة مورد مطالعه سه سایت با شدت چرایی سبک، متوسط و سنگین تعیین و سپس نمونههای خاک از سه عمق 10-0، 20-10 و 30-20 سانتیمتر جمعآوری گردید. جهت مقایسة دادهها در سه منطقة چرایی از روش آنالیز واریانس یکطرفه (ANOVA) استفاده شد. نتایج نشان داد با افزایش شدت چرا مقادیرTotal Nitrogen, Organic Carbon وOrganic Mater به طور معنیداری کاهش پیدا کرد و در لایة سطحی بیشتر از سایر لایهها بود. مقدار کلسیم و منیزیم در سه منطقه تفاوت زیادی با هم نداشت؛ به عبارت دیگر، کمتر تحت تأثیر مدیریتهای متفاوت چرا قرار گرفت. کاهش OC بیانگر کاهش ذخایر کربن خاک بود که به همراه کاهش TN منجر به کاهش کیفیت و حاصلخیزی خاک شد. چرای دام با شدت زیاد از ویژگیهای ذاتی سیستم چرای آزاد طولانی مدت است که خطری جدی برای کیفیت خاک و سلامت محیط زیست محسوب میشود.
عطااله ابراهیمی؛ ولی اله رئوفی راد؛ حسین ارزانی؛ زهرا شجاعی اسعدیه
چکیده
خوشخوراکی گونههای مرتعی در موارد متعددی مانند تعیین ظرفیت چرا و ترکیب گونهای کاربرد دارد. تاکنون شاخص دقیقی برای تعیین خوشخوراکی، تعریف نشده است. ازاینرو، معرفی شاخصی دقیق، کاربردی، عام و ساده برای تعیین خوشخوراکی گیاهان مرتعی ضروری به نظر میرسد. برای بررسی رابطة بین خوشخوراکی و ترکیبات ثانویه، ابتدا ترکیب گیاهان و نسبت ...
بیشتر
خوشخوراکی گونههای مرتعی در موارد متعددی مانند تعیین ظرفیت چرا و ترکیب گونهای کاربرد دارد. تاکنون شاخص دقیقی برای تعیین خوشخوراکی، تعریف نشده است. ازاینرو، معرفی شاخصی دقیق، کاربردی، عام و ساده برای تعیین خوشخوراکی گیاهان مرتعی ضروری به نظر میرسد. برای بررسی رابطة بین خوشخوراکی و ترکیبات ثانویه، ابتدا ترکیب گیاهان و نسبت استفاده از گونههای گیاهی موجود در منطقه در رژیم غذایی دامهای گوسفند و بز بهطور جداگانه با استفاده از روش فیلمبرداری و زمانسنجی اندازهگیری شد. شاخص انتخاب گونههای گیاهی برای بز و گوسفند محاسبه گردید. سپس، ترکیبات ثانویه گیاهان غالب در رژیم غذائی دامها، با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیف نگار جرمی GC-MSS اندازهگیری و مقادیر ترکیبات ثانویه به روش آنالیز مؤلفههای اصلی (PCA) رجبندی و مقادیر کمی هر یک از گونههای گیاهی بر روی هر یک از محورهای اصلی بهعنوان معیار کمی تمایز گونهها ازنظر وجود ترکیبات ثانویه گیاهان در نظر گرفته شد. در پایان همبستگی بین شاخص انتخاب گونههای گیاهی توسط گوسفند و بز (متغیر وابسته) با مقادیر کمی حاصل از ترکیبات ثانویه گیاهان بر روی محورهای PCA (متغیر مستقل) تعیین و تجزیهوتحلیل شد. نتایج حاصله نشان داد که بین شاخص انتخاب گونههای گیاهی توسط گوسفند و بز با ترکیبات ثانویه گیاهان رابطة معنیداری (0.05 P≤) وجود داشته و یا به بیانی دیگر ترکیبات ثانویه گیاهان مرتعی در انتخاب آنها توسط گوسفند و بز برای چرا کاملاً تأثیر گذارند. بنابراین، ترکیبات ثانویه گیاهان را میتوان بهعنوان شاخصی مهم در تعیین خوشخوراکی گیاهان مرتعی محسوب کرد.
علی بمان میرجلیلی؛ محمدرضا فاضل پور عقدائی؛ فریبا زکی زاده
چکیده
چرای دام به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع تأثیر دارد. این اثرها را میتوان با انجام قرق در سطح مرتع مورد ارزیابی قرار داد. در این تحقیق تغییرات پوشش گیاهی در داخل و خارج قرق در مراتع تنگ لایبید، واقع در جنوبغربی شهر یزد، مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه تغییرات پوشش گیاهی در سه منطقه کلید در داخل ...
بیشتر
چرای دام به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع تأثیر دارد. این اثرها را میتوان با انجام قرق در سطح مرتع مورد ارزیابی قرار داد. در این تحقیق تغییرات پوشش گیاهی در داخل و خارج قرق در مراتع تنگ لایبید، واقع در جنوبغربی شهر یزد، مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه تغییرات پوشش گیاهی در سه منطقه کلید در داخل و سه منطقه کلید در خارج قرق در طی 5 سال (83-1379) انجام شد. در هر منطقه کلید 3 ترانسکت 100 متری، بصورت عمود بر شیب، به فاصله 40 متر از همدیگر تعبیه شده و در هر ترانسکت 10 پلات 1×2 متر مربعی به صورت ثابت به فاصله معین از همدیگر مستقر شد و هر ساله از پوشش تاجی، تراکم و درصد فراوانی گونههای داخل هر پلات اندازهگیری بعمل آمد. روش نمونهبرداری به صورت تصادفی سیستماتیک بوده است. تغییرات در داخل و خارج قرق توسط آزمون دانکن، در سطح خطای 5 درصد، در قالب طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت نتایج حاصل از آزمون دانکن نشان داده است که میزان درصد تاج پوشش گونههای گیاهی در داخل قرق نسبت به خارج قرق در سطح 5 درصد معنیدار بوده است، بهطوریکه میانگین پوششهای علفی یکساله، چند ساله و بوتهایها در داخل قرق نسبت به خارج قرق بهترتیب 38،47 و 7 درصد افزایش داشته است. بنابراین، در این تحقیق، قرق اثر مثبتی در تغییرات پوشش تاجی گونههای متعدد نشان داده است. نتایج درصد فراوانی نشان داد که در سال 1379،1380،1381،1382 و1383 عرصه قرق نسبت به غیر قرق تفاوت معنیداری نداشته و در مورد تراکم، تنها در سال 1380 منطقه قرق نسبت به منطقه غیر قرق تفاوت معنیداری داشته است. نتایج حاصله میتواند در مدیریت آینده مراتع منطقه و عرصههای مشابه آن در سطح کشور، مورد توجه قرار گیرد.
سیده زهره میردیلمی؛ اسماعیل شیدایی کرکج؛ موسی اکبرلو
چکیده
با توجه به اهمیت تغییرات پوشش گیاهی و آگاهی از روند تخریب یا بهبود آن در برنامهریزی و اعمال مدیریت صحیح بهرهبرداری از اراضی، این مطالعه به منظور بررسی اثر چرا بر مؤلفههای کمّی و کیفی پوشش گیاهی (شامل شکلِ زیستی، فرم رویشی، کلاس خوشخوراکی، خانوادههای گیاهی، و تنوع گونهای) و شناخت مهمترین آنها از لحاظ تغییرپذیری ...
بیشتر
با توجه به اهمیت تغییرات پوشش گیاهی و آگاهی از روند تخریب یا بهبود آن در برنامهریزی و اعمال مدیریت صحیح بهرهبرداری از اراضی، این مطالعه به منظور بررسی اثر چرا بر مؤلفههای کمّی و کیفی پوشش گیاهی (شامل شکلِ زیستی، فرم رویشی، کلاس خوشخوراکی، خانوادههای گیاهی، و تنوع گونهای) و شناخت مهمترین آنها از لحاظ تغییرپذیری در دو منطقة قرق و چراشده در دشت کالپوش واقع در استان گلستان انجام گرفته است. بدین منظور، در هر دو منطقه با استفاده از 78 پلات یک مترمربعی به روش سیستماتیک- تصادفی نمونهبرداری شد. برای مقایسة مؤلفههای کمّی و کیفی پوشش گیاهی در دو منطقة قرق و چرا از آزمون تی- استیودنت و برای تعیین تغییرپذیرترین مؤلفهها در اثر اعمال مدیریتهای چرایی از تجزیة مؤلفههای اصلی (PCA) با استفاده از نرمافزار SPSS بهرهگیری شد. بر اساس مطالعة پوشش گیاهی در منطقه، 13 گونه به خانوادة Asteraceae و 10 گونه به خانوادة Poaceae تعلق دارد و نیز 69 گونة علفی، 13 گونة گراس، و 5 گونة بوتهای و درختچهای وجود دارد. نتایج آزمون تی- استیودنت نشاندهندة افزایش تراکم نسبی تروفیت، گیاهان کلاس I و کاهش کریپتوفیت، کلاس خوشخوراکی III در سایت قرق نسبت به سایت چراشده است. همچنین، نتایج حاکی از آن است که چرا سبب افزایش تاج پوشش نسبی بوته و کامفیت و کاهش فورب و تروفیت در منطقه شده است. مقایسة تراکم و تاج پوشش نسبی گونههای گیاهی در منطقة قرق و چراشده حاکی از اثرگذاری نسبتاً خوب حفاظت در ترمیم و بهبود ترکیب، افزایش تراکم، و تنوع گونهای است. نتایج تجزیة مؤلفههای اصلی نیز نشان داد که از بین مؤلفههای مختلف بیشترین تغییر بر اثر قرق در محور اصلی اول مربوط به فورب، همی کریپتوفیت، تروفیت، و خانوادههای گیاهی Appiacea و Brassicacea در جهت مثبت و میزان بوتهها در جهت منفی بوده است. در مؤلفة دوم خانوادههای گیاهی Asteracea و Papaveracea نیز بیشترین تغییر افزایشی را به خود اختصاص دادند.