یوسف نبی پور؛ مهدی وفاخواه
چکیده
به دلیل کمبود ایستگاه‌های اندازهگیری بارندگی و وسیع بودن حوزههای آبخیز، روش‌های تحلیل مکانی بارش از اهمیت زیادی برخوردارند. روش‌های متفاوتی برای برآورد متوسط بارندگی مانند روش‌های ریاضی و تیسن وجود دارد، ولی به‌وسیله این روشها موقعیت و آرایش دادهها و همبستگی بین آن‌ها در نظر گرفته نمیشود که برای این منظور میتوان ...
بیشتر
به دلیل کمبود ایستگاه‌های اندازهگیری بارندگی و وسیع بودن حوزههای آبخیز، روش‌های تحلیل مکانی بارش از اهمیت زیادی برخوردارند. روش‌های متفاوتی برای برآورد متوسط بارندگی مانند روش‌های ریاضی و تیسن وجود دارد، ولی به‌وسیله این روشها موقعیت و آرایش دادهها و همبستگی بین آن‌ها در نظر گرفته نمیشود که برای این منظور میتوان از روش‌های زمین‌آمار استفاده نمود. در این مقاله 22 ایستگاه هواشناسی در داخل حوضه و اطراف آن با طول دوره آماری مشترک 30 ساله انتخاب و روش‌های زمین‌آمار شامل کریجینگ ساده، کریجینگ معمولی، کوکریجینگ ساده، کوکریجینگ معمولی، کوکریجینگ معمولی استاندارد شده و میانگین متحرک وزنی به‌صورت عکس فاصله با توان یک تا پنج به‌منظور برآورد مکانی بارندگی ماهانه، سالانه و حداکثر بارندگی 24 ساعته در حوزه آبخیز حاجی قوشان در شمال شرقی ایران مورد استفاده قرار گرفت. برای این منظور دادههای بارش با روش‌های مختلف برازش داده شد و درنهایت با استفاده از روش اعتبارسنجی حذفی، با حذف تک‌تک ایستگاهها مقادیر بارش آن‌ها تعیین و با مقادیر برآوردی مقایسه گردید. نتایج حاصل نشان داد که برای بارش سالیانه در منطقه مورد مطالعه، روش کریجینگ معمولی با میانگین مطلق خطای برآورد 26/34 و برای بارش ماههای مختلف و همچنین بارش حداکثر بارندگی 24 ساعته، روش معکوس فاصله وزنی با توان 5 مناسبترین روش و در رابطه با مدل واریوگرام، مدل گوسی برای تحلیل دادههای ماهانه و سالانه و حداکثر بارندگی 24 ساعته مناسب تشخیص داده شد.
شهربانو عباسی جندانی؛ علی فتح‌زاده
چکیده
برف یکی از مؤلفههای اصلی چرخة آب در بسیاری از حوضه‌های کوهستانی دنیاست. با توجه به اینکه جمعآوری دادههای دقیق در این مورد نیازمند صرف وقت و هزینة بسیاری است و گاهی سخت و غیرممکن به نظر میرسد، استفاده از روش‌های زمین‌آماری، به منزلة تکنیکی برای تبدیل دادههای نقطه‌ای به منطقهای، میتواند راهگشا باشد. در این تحقیق، ...
بیشتر
برف یکی از مؤلفههای اصلی چرخة آب در بسیاری از حوضه‌های کوهستانی دنیاست. با توجه به اینکه جمعآوری دادههای دقیق در این مورد نیازمند صرف وقت و هزینة بسیاری است و گاهی سخت و غیرممکن به نظر میرسد، استفاده از روش‌های زمین‌آماری، به منزلة تکنیکی برای تبدیل دادههای نقطه‌ای به منطقهای، میتواند راهگشا باشد. در این تحقیق، با استفاده از دادههای چهارده ایستگاه برفسنجی غرب استان اصفهان، پهنه‌بندی آب معادل برف در دورة آماری 1368 ـ 1389 با استفاده از چهار روش زمین‌آماری و قطعی کریجینگ، کوکریجینگ، تابع شعاع‌محور و عکس فاصلة وزنی در محیط نرم‌افزاری ArcGIS 9.3 انجام شد. بدین منظور، نخست آزمون نرمال‌بودن کولموگراف- اسمیرنوف برای دادهها اجرا و سپس واریوگرام دادهها به منظور تعیین همگنی، ایستایی و روند دادهها ترسیم شد. پس از تشخیص تناسب دادهها و آماده‌سازی آن‌ها در محیط 9.3 ArcGIS، برای هر سال با مقایسة چهار روش ذکرشده و بر اساس کمترین میزان RMSE، بهترین روش درون‌یابی برای پهنه‌بندی انتخاب و نقشههای پهنه‌بندی ترسیم شد. نتایج نشان میدهد که در بیشتر سالهای این دورة آماری در منطقة مورد نظر روش تابع شعاع‌محور نتایج بهتری ارائه میدهد. علاوه بر این، نتایج نشان میدهد که میزان آب معادل برف از سمت جنوب و غرب حوزه به سمت شمال و شرق کاهش مییابد.
حسین اسلامی؛ علی سلاجقه؛ شهرام خلیقی سیگارودی؛ حسن احمدی؛ شمس الله ایوبی
چکیده
فرسایندگی باران توانایی باران برای جداسازی ذرات خاک است. هدف از این تحقیق تهیة نقشة فرسایندگی باران در استان خوزستان با استفاده از بهترین شاخص فرسایندگی باران است. بدین منظور، اطلاعات نقطه‌ای شاخص‌های EI30، AIm، هادسون، و اونچو در 74 ایستگاه باران‌نگاری و باران‌سنجی با استفاده از روش‌های میان‌یابی قطعی عکس فاصلة وزن‌دار و توابع ...
بیشتر
فرسایندگی باران توانایی باران برای جداسازی ذرات خاک است. هدف از این تحقیق تهیة نقشة فرسایندگی باران در استان خوزستان با استفاده از بهترین شاخص فرسایندگی باران است. بدین منظور، اطلاعات نقطه‌ای شاخص‌های EI30، AIm، هادسون، و اونچو در 74 ایستگاه باران‌نگاری و باران‌سنجی با استفاده از روش‌های میان‌یابی قطعی عکس فاصلة وزن‌دار و توابع شعاعی پایه و روش‌های زمین‌آماری کریجینگ و کوکریجینگ به اطلاعات ناحیه‌ای تبدیل شد. نتایج نشان‌دهندة آن است که روش کوکریجینگ دارای کمترین خطا و بیشترین همبستگی در میان‌یابی شاخص‌های EI30، AIm، هادسون، و اونچو با ضرایب تبیین 89/0، 89/0، 48/0، و 49/0 است. بر اساس ضریب همبستگی بین متوسط شاخص‌های EI30، AIm، هادسون، و اونچو در حوضه‌های بالادست ایستگاه‌های رسوب‌سنجی با میزان رسوب‌دهی ویژة این حوضه‌ها، شاخص EI30 با ضریب همبستگی 98/0 بهترین شاخص فرسایندگی باران انتخاب شد. بر اساس نقشة تهیه‌شده با استفاده از شاخص EI30 با روش میان‌یابی کوکریجینگ و متغیر کمکی حداکثر بارندگی متوسط ماهانه، بیشترین مقادیر فرسایندگی باران در شرق و شمال خوزستان دیده می‌شود و کمترین مقادیر فرسایندگی در جنوب و غرب استان خوزستان وجود دارد. این مقادیر از 404 تا 2414(Mj.mm.ha-1.h-1) متغیر است.
