سیده زهره میردیلمی؛ اسماعیل شیدایی کرکج؛ موسی اکبرلو
چکیده
با توجه به اهمیت تغییرات پوشش گیاهی و آگاهی از روند تخریب یا بهبود آن در برنامهریزی و اعمال مدیریت صحیح بهرهبرداری از اراضی، این مطالعه به منظور بررسی اثر چرا بر مؤلفه‌های کمّی و کیفی پوشش گیاهی (شامل شکلِ زیستی، فرم رویشی، کلاس خوش‌خوراکی، خانوادههای گیاهی، و تنوع گونهای) و شناخت مهم‌ترین آن‌ها از لحاظ تغییرپذیری ...
بیشتر
با توجه به اهمیت تغییرات پوشش گیاهی و آگاهی از روند تخریب یا بهبود آن در برنامهریزی و اعمال مدیریت صحیح بهرهبرداری از اراضی، این مطالعه به منظور بررسی اثر چرا بر مؤلفه‌های کمّی و کیفی پوشش گیاهی (شامل شکلِ زیستی، فرم رویشی، کلاس خوش‌خوراکی، خانوادههای گیاهی، و تنوع گونهای) و شناخت مهم‌ترین آن‌ها از لحاظ تغییرپذیری در دو منطقة قرق و چراشده در دشت کالپوش واقع در استان گلستان انجام گرفته است. بدین منظور، در هر دو منطقه با استفاده از 78 پلات یک مترمربعی به روش سیستماتیک- تصادفی نمونه‌برداری شد. برای مقایسة مؤلفه‌های کمّی و کیفی پوشش گیاهی در دو منطقة قرق و چرا از آزمون تی- استیودنت و برای تعیین تغییرپذیرترین مؤلفهها در اثر اعمال مدیریتهای چرایی از تجزیة مؤلفه‌های اصلی (PCA) با استفاده از نرم‌افزار SPSS بهرهگیری شد. بر اساس مطالعة پوشش گیاهی در منطقه، 13 گونه به خانوادة Asteraceae و 10 گونه به خانوادة Poaceae تعلق دارد و نیز 69 گونة علفی، 13 گونة گراس، و 5 گونة بوتهای و درختچهای وجود دارد. نتایج آزمون تی- استیودنت نشا‌ن‌دهندة افزایش تراکم نسبی تروفیت، گیاهان کلاس I و کاهش کریپتوفیت، کلاس خوش‌خوراکی III در سایت قرق نسبت به سایت چراشده است. همچنین، نتایج حاکی از آن است که چرا سبب افزایش تاج پوشش نسبی بوته و کامفیت و کاهش فورب و تروفیت در منطقه شده است. مقایسة تراکم و تاج پوشش نسبی گونه‌های گیاهی در منطقة قرق و چراشده حاکی از اثرگذاری نسبتاً خوب حفاظت در ترمیم و بهبود ترکیب، افزایش تراکم، و تنوع گونهای است. نتایج تجزیة مؤلفه‌های اصلی نیز نشان داد که از بین مؤلفه‌های مختلف بیشترین تغییر بر اثر قرق در محور اصلی اول مربوط به فورب، همی کریپتوفیت، تروفیت، و خانوادههای گیاهی Appiacea و Brassicacea در جهت مثبت و میزان بوتهها در جهت منفی بوده است. در مؤلفة دوم خانوادههای گیاهی Asteracea و Papaveracea نیز بیشترین تغییر افزایشی را به خود اختصاص دادند.
ولی الله رئوفی راد؛ عطاالله ابراهیمی؛ حسین ارزانی؛ زهرا شجاعی اسعدیه
چکیده
خوش‌خوراکی عبارت است از مجموعه عوامل فیزیکی و شیمیایی ِگیاه که دام را به خوردن یا نخوردنِ یک گیاه ترغیب میکند. این تحقیق تلاشی است در ارائة شاخصی به عنوان معرّف خوش‌خوراکی گیاهان مرتعی. بدین منظور، رابطة بین خوش‌خوراکی و کیفیت علوفة گیاهان مرتعی در مراتع کرسنک استان چهارمحال و بختیاری بررسی شد. نخست ترکیب گیاهی هر یک از گیاهان ...
بیشتر
خوش‌خوراکی عبارت است از مجموعه عوامل فیزیکی و شیمیایی ِگیاه که دام را به خوردن یا نخوردنِ یک گیاه ترغیب میکند. این تحقیق تلاشی است در ارائة شاخصی به عنوان معرّف خوش‌خوراکی گیاهان مرتعی. بدین منظور، رابطة بین خوش‌خوراکی و کیفیت علوفة گیاهان مرتعی در مراتع کرسنک استان چهارمحال و بختیاری بررسی شد. نخست ترکیب گیاهی هر یک از گیاهان بر مبنای پوشش تاجی و تولید به روش نمونه‌برداری تصادفی سیستماتیک (در هر تیپ گیاهی 2 ترانسکت 200 متری و در طول هر ترانسکت 15 پلات) و رژیم غذایی دام‌ها (گوسفند و بز) به روش زمان‌سنجی تعیین شد. سپس، شاخص انتخاب هر یک از گونه‌های گیاهی توسط گوسفند و بز تعیین شد. در مرحلة بعد، کیفیت علوفة گونه‌های غالب رژیم غذایی دام‌ها با اندازهگیری درصد CP، درصد ADF، میزان DMD و ME تعیین شد. در پایان، رابطة همبستگی بین شاخص‌های کیفیت علوفه (متغیرهای مستقل) و شاخص انتخاب هر یک از گونه‌های گیاهی توسط گوسفند و بز (متغیر وابسته)، با استفاده از نرم‌افزار SPSS (Ver.15)، تعیین و تجزیه و تحلیل شد. بر اساس نتایجِ این پژوهش، از بین شاخص‌های کیفیت علوفه، فیبر جدا‌شده در اسید ((ADF، هضم‌پذیری مادة خشک (DMD)، و انرژی متابولیسمی با شاخص انتخاب هر یک از گونه‌های گیاهی توسط گوسفند (بر حسب هم درصد تاج پوشش و هم تولید) رابطة معنی‌داری (05/0P≤) نشان دادند. اما بین شاخص‌های کیفیت علوفة گیاهان با شاخص انتخاب هر یک از گونه‌های گیاهی توسط بز (بر حسب درصد تاج پوشش و تولید) رابطة معنی‌داری (0.05 P≤) یافت نشد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، کیفیت علوفه را می‌توان، با توجه به نوع دام، شاخصی از خصوصیات شیمیایی گیاهان مرتعی، در تعیین خوش‌خوراکی آن‌ها، برشمرد. بنابراین، با توجه به ضرورتِ تعیین کیفیت گیاهان مرتعی ـ برآورد ظرفیت چرا و خوش‌خوراکی گونه‌های مرتعی ـ ضروری است برای تعیین کیفیت گونه‌های مرتعی کوششی انجام پذیرد.
