نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه شهرکرد
2 استادیار دانشکدة کشاورزی دانشگاه شهرکرد
3 استاد دانشکدة منابع طبیعی دانشگاه تهران
چکیده
خوش‌خوراکی عبارت است از مجموعه عوامل فیزیکی و شیمیایی ِگیاه که دام را به خوردن یا نخوردنِ یک گیاه ترغیب میکند. این تحقیق تلاشی است در ارائة شاخصی به عنوان معرّف خوش‌خوراکی گیاهان مرتعی. بدین منظور، رابطة بین خوش‌خوراکی و کیفیت علوفة گیاهان مرتعی در مراتع کرسنک استان چهارمحال و بختیاری بررسی شد. نخست ترکیب گیاهی هر یک از گیاهان بر مبنای پوشش تاجی و تولید به روش نمونه‌برداری تصادفی سیستماتیک (در هر تیپ گیاهی 2 ترانسکت 200 متری و در طول هر ترانسکت 15 پلات) و رژیم غذایی دام‌ها (گوسفند و بز) به روش زمان‌سنجی تعیین شد. سپس، شاخص انتخاب هر یک از گونه‌های گیاهی توسط گوسفند و بز تعیین شد. در مرحلة بعد، کیفیت علوفة گونه‌های غالب رژیم غذایی دام‌ها با اندازهگیری درصد CP، درصد ADF، میزان DMD و ME تعیین شد. در پایان، رابطة همبستگی بین شاخص‌های کیفیت علوفه (متغیرهای مستقل) و شاخص انتخاب هر یک از گونه‌های گیاهی توسط گوسفند و بز (متغیر وابسته)، با استفاده از نرم‌افزار SPSS (Ver.15)، تعیین و تجزیه و تحلیل شد. بر اساس نتایجِ این پژوهش، از بین شاخص‌های کیفیت علوفه، فیبر جدا‌شده در اسید ((ADF، هضم‌پذیری مادة خشک (DMD)، و انرژی متابولیسمی با شاخص انتخاب هر یک از گونه‌های گیاهی توسط گوسفند (بر حسب هم درصد تاج پوشش و هم تولید) رابطة معنی‌داری (05/0P≤) نشان دادند. اما بین شاخص‌های کیفیت علوفة گیاهان با شاخص انتخاب هر یک از گونه‌های گیاهی توسط بز (بر حسب درصد تاج پوشش و تولید) رابطة معنی‌داری (0.05 P≤) یافت نشد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، کیفیت علوفه را می‌توان، با توجه به نوع دام، شاخصی از خصوصیات شیمیایی گیاهان مرتعی، در تعیین خوش‌خوراکی آن‌ها، برشمرد. بنابراین، با توجه به ضرورتِ تعیین کیفیت گیاهان مرتعی ـ برآورد ظرفیت چرا و خوش‌خوراکی گونه‌های مرتعی ـ ضروری است برای تعیین کیفیت گونه‌های مرتعی کوششی انجام پذیرد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigation on Relationship between Palatability and Forage Quality in some of Rangeland Plants )Case Study: Karsanak rangelands of Chaharmahal-va-Bakhtiari Province(
نویسندگان [English]
- Valiollah Raufirad 1
- Ataollah Ebrahimi 2
- Hossein Arzani 3
- Zahra Shojaei Asadeiye 2
1 M. Sc. Student of Range Management, Shahrekord University
2 Assistant Prof., Agriculture Faculty, ShahrekordUniversity
3 Professor, Natural Resource Faculty, TehranUniversity
چکیده [English]
Palatability includes plants physical and chemical property that encourages an animal select
a plant for grazing. This study is an attempt for intruducing an indicator for determining the
palatability of rangeland plants. To do this, the relationship between palatability and forage
quality of rangeland plants in Karsanak rangelands of the Chaharmahal-va-Bakhtiari province
was studied. First, plant composition based on plant canopy cover and production was
determined using of the systematic random sampling method (in each plant type there are
2 transects of 200 m and 15 plots along each transect). Also, the percentage of present each
plant in the livestock diet (sheep and goat) was determined using the filming method. Then,
the selection index of each plant species by sheep and goat was determined. In the next stage,
the forage quality of some plant species was determined by determining the percentage of
CP, ADF, DMD and ME. Finally, the relationship between plant quality indices (independent
variables) and the selection index of plant species by sheep and goats (dependent variable)
was determined using the SPSS software (Ver.15). Results showed that there is a significant
relationship between the selection index of each species (both percentage canopy cover and
production) and ADF, DMD, and ME by the sheep (P ≤0.05). However, such a significant
relationship was not found for CP. And, there is not a significant relationship between the
selection index of each species (both percentage canopy cover and production) and ADF,
DMD, ME and CP by the goat (P ≤0.05). Considering the results, the quality of forage can be an indicator in determining their palatability.
کلیدواژه‌ها [English]
- forage quality
- grazing livestock
- Palatability
- range
)