نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه مرتع و آبخیزداری دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان
2 استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
3 دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
4 دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان
چکیده
این تحقیق با هدف تبیین و تشریح عوامل محیطی، که در پراکنش گیاهان مرتعی دخالت دارند، در مراتع سارال در استان کردستان انجام گرفت. پس از تعیین واحدهای کاری، به نمونهبرداری از گیاهان و تعیین برخی پارامترهای گیاهی، همچون نوع و تعداد گیاهان و درصد آنها، اقدام شد. پارامترهای مختلف محیطی (از جمله شیب، جهت، ارتفاع، درجه حرارت (به صورت وجود گرادیان حرارتی با ارتفاع)، و بارندگی) و عوامل مختلف فیزیکی خاک (بافت، عمق خاک، رطوبت اشباع، و سنگریزه) و شیمیایی خاک (آهک، ازت، پتاسیم، فسفر، اسیدیته، هدایت الکتریکی، و مادة آلی) اندازه گیری شد و شدت چرا نیز عامل مدیریتی درنظر گرفته شد. پس از جمع آوری دادهها، به منظور تعیین عوامل تأثیرگذار بر پراکنش پوشش گیاهی، از روش تجزیه مؤلفه های اصلی (PCA) با استفاده از نرم‌افزار PC-ORD بهره گرفته شد. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد که بین عوامل محیطی و مدیریتی مؤثر در پراکنش گیاهان عوامل عمق خاک، ارتفاع، درصد سنگ و سنگریزه، شن و سیلت، و شدت چرا، با داشتن بیشترین همبستگی با مؤلفه های اصلی، از مؤثرترین عوامل بر گسترش گیاهان و شکل گیری تیپ های گیاهی در وضعیت موجود به‌شمار می آیند. در میان عوامل خاکی تأثیرگذار بر پراکنش جوامع گیاهی در این تحقیق، عوامل فیزیکی خاک تأثیر بیشتری دارند و خصوصیات شیمیایی خاک در استقرار جوامع گیاهی در منطقه مورد مطالعه تأثیری ندارند. عامل فیزیوگرافی ارتفاع و عامل مدیریتی شدت چرا نیز تأثیر بسزایی در پراکنش جوامع گیاهی دارند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Environmental and managerial factors effects on plant species distribution (Case study: Saral rangelands of Kurdistan province)
نویسندگان [English]
- Bahram Gholinejad 1
- Mohammad Jaffari 2
- Mohammad Ali Zarechahuki 3
- Hossein Azarniuand 2
- Hassan Pourbabaei 4
1 Assistance Professor, Faculty of Natural Resource, University of Kurdistan, Kurdistan, Iran
2 Professor, Faculty of Natural Resource, University of Tehran, Alborz, Iran
3 Associate professor, Faculty of Natural Resource, University of Tehran, Alborz, Iran
4 Associate professor, Faculty of Natural Resource, University of Guilan, Guilan, Iran
چکیده [English]
This research has been done with the aim of explaining environmental and managerial factors that affects on rangeland vegetation distribution in Saral rangelands of Kurdistan province. After selecting plant types as working area were done sampling from plant types and determined some of plants parameters such as kind and number of plants and cover percentage. Various environmental factors such as topographic factors (slope, slope direction and elevation), soil physical factors (depths, soil texture, gravel and saturation moisture) and various chemical factors such as acidity, electrical conductivity, lime, gypsum percentage, organic material, nitrogen, phosphor and potassium) were measured and grazing intensity were considered as managerial factors. After collecting data, the Principal Component Analysis (PCA) was used to determine relationship between vegetation cover and environmental factors by PC-ORD software. The results showed that among various environmental and managerial factors affecting in plant distribution, soil depth, grazing intensity, elevation, sand, gravel and silt percentage have the highest correlation with Principal Component Analyses. These factors are the most effective factors on plants type distribution in rangeland ecosystems. Among effective soil factors on distribution of plant communities in this study, soil physical factors have greater impact than soil chemical properties. Physiographic factors including elevation and managerial factors including grazing intensity have considering effect on distribution of plant communities.
کلیدواژه‌ها [English]
- environmental factors
- Kurdistan province
- multivariate analysis
- plants distribution
- saral rangelands
)