اولویتبندی زیرحوزههای آبخیز جهت اقدامات آبخیزداری (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز دریان سمنان)

گلکاریان, علی; محمدیان, عباسعلی; عبدالهی, ابوالفضل

doi:10.22059/jrwm.2017.113741.807

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار دانشکدۀ منابع‌طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد

² دانش آموختۀ کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکدۀ منابع‌طبیعی و کویر شناسی یزد

³ دانش آموختۀ کارشناسی ارشد سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی

https://doi.org/10.22059/jrwm.2017.113741.807

چکیده

حوزۀ آبخیز یک واحد ایده‌آل برای مدیریت منابع طبیعی و همچنین تعدیل تأثیر ناهنجاری طبیعی برای دستیابی به توسعۀ پایدار است. شرط اول کنترل عوامل فرسایشی و بهبود وضعیت بحرانی یک حوزۀ آبخیز، شناسایی مناطق و زیرحوزه‌های با وضعیت بحرانی‌تر و اولویت‌بندی آن‌ها است تا در صورت اجرای عملیات کنترلی، مناطق دارای اولویت‌های بالاتر بیشتر مد نظر قرار گرفته و برنامه‌های حفاظتی در این قبیل مناطق متمرکز ‌شوند. هدف از این پژوهش اولویت‌بندی زیر‌حوزه‌های حوزۀ آبخیز دریان سمنان جهت اقدامات آبخیزداری با استفاده از روش شباهت به گزینه ایده‌آل (تاپسیس) است. ابتدا در این پژوهش شش معیار (جمعیت، متوسط تولید پوشش گیاهی، منابع آب، سطح اراضی کشاورزی، فرسایش و استحکام سازند) جهت اولویت‌بندی انتخاب، سپس وزن هر یک از معیار‌ها با استفاده از روش آنتروپی مشخص گردید که در این میان فاکتور جمعیت و فرسایش به ترتیب بیشترین و کمترین وزن را به خود اختصاص دادند. همچنین نتایج نشان داد از بین 38 زیر‌حوزۀ مورد بررسی، زیر‌حوزه‌های A10، A'11 و B'7_A'12_C'21 به دلیل بالاتر بودن رتبۀ معیارهای جمعیت، منابع آب و سطح اراضی کشاورزی که دارای بالاترین وزن در بین معیارهای انتخابی هستند، در اولویت بالاتری قرار گرفتند و زیر حوزههای C6 ,C9 وC7 به جهت پایین بودن معیارهای مذکور کمترین اولویت را به خود اختصاص دادند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Prioritize the sub basins to watershed management activities (Case study: Watershed Daryan of Semnan province)

نویسندگان [English]

Ali Golkarian ¹
Abbasali Mohammadian ²
Abolfazl Abdollahi ³

¹ u

² u

³ u

چکیده [English]

The first condition for control erosion and improve of watershed with critical status, identify and prioritize areas and catchments with a critical situation. At the time of control activities implementation, this action causes, more considered higher priority areas and conservation programs focus on such areas. The purpose of this research is priorities for watershed management sub basins of Daryan watershed, using similarity to ideal option (TOPSIS) method. First, in this study, six criteria (population, average production, water resources, agricultural land surface, erosion and formation) to prioritize is selection, and then the weight of each criterion using entropy method was determined. Among the criteria studied population and erosion were the highest and lowest weight respectively. The results showed that among the 38 sub-basins studied, sub basin A10, A’11 and B’7_A’12_C’21 because of high-ranking criteria of population, water resources and agriculture have the highest priority and sub basin C6, C9 and C’7 due to the lower these criteria the lowest priority given to the watershed.

کلیدواژه‌ها [English]

Entropy
TOPSIS
Prioritization
Watershed Action
Daryan Basin

مراجع

[1]. Ataei, M. (1389). Multi Criteria Decision Making. University of Shahrood Press.

[2]. Froman, R.T.T. (1995). Some general principle of landscape and regionalecology. Landscape ecology Journal, 10(3) 133-142.

[3]. Fu, G. (2006). A fuzzy optimization method for multicritria decision making anapplication to reservoir flood control operation. Journal Exp. Syst. App, 34(1), 145-149.

[4]. Ghiasi, N., Arab Khadri, M. and Ghafari, A. (1383). Effect of some geometrical characteristics of watersheds maximum flooding with different return periods. Journal of Research and Construction, 62(4), 2-10.

[5]. Hwang, C.L. and Yoon, K. (1981). Multiple Attribute Decision Making Methods andApplications, a state-of-the-art survey, 15ed Edition, Berlin, New York, Springer-Verlag.

[6]. Javed, A., Khanday, M.Y. and Ahmed, R. (2009). Prioritization of watersheds based on morphometric and landuse analysis using RS and GIS techniques. Journal of the Indian society of Remote Sensing, 37(2), 261-274.

[7]. Khan, M.A., Gupta, V.P. and Moharana, P.C. (2001). Watershed prioritization using RS and GIS. a case study from Guhiya, India. Journal of Arid Environments, 49(3), 456-475.

[8]. Makhdom, M. (1374). Foundation Land Surveying. University of Tehran Press.

[9]. Refahi, H.GH. 1378. Water erosion and control it. University of Tehran press.

[10]. Rahi, GH., Tousi, T. and Sartavi, K. (1386).Effects of watershed and water spreading in the development of water resources in the watershed Baghan Bushehr. 4th National Conference of Management Science and Engineering watershed catchment basins, Karaj, Iran.

[11]. Razavi Tousi, S.L., Samani, M.V. and Korehpazan Dezfooli, A. (1386). Prioritizing the inter-basin transfer projects using fuzzy MADM Group. Water Resources Research, 3(2), 102-110.

[12]. Rajora, R. (1998). Integrated watershed Management, A Field Manual for Equitable Productive and Sustainable Development, 1ed Edition, Rawat Publication, New Delhi, India.

[13]. Raju, S.K. and Kumar, N.D. (2011). Classification ofmicrowatersheds based onmorphological characteristics. Hydro-environment Research Elsevier, 5(2), 101-109.

[14]. Sasikumar, K. and Mujumdar, P.P. (1998). Fuzzy optimization model for waterquality management of a river system. Journal Water Resource Plan Manage,124(2), 79-80.

[15]. Semih, O., Slin, S.K. and Elif, I. (2009). Long Term Supplier Selection Using a Combined FuzzyMCDM Approach.A Case Study for a Telecommunication Company. journal ofExpert Systems with Applications, 36(2), 3887–3895.

[16]. Sobhani, H. and Malekian, A. (1389). Prioritizing watershed operations in the watershed Talkhab using Askalvgram. 6th National Conference of Watershed Management Science and Engineering, Noor, Iran.

[17]. Soori, M., Jaefari, M., Azarnivand, H., Ghodosi, CH. and Farahpor, P. (1391). Rock- Cement and Dam Gabion implementation of Location using analytic hierarchy process (AHP) in GIS Environment (Case study of Kermanshah). Journal of Watershed Researches (research and construction), 25(4), 83-91.

[18]. Safavian, A., Mahini, A.R., Mirkarimi, S.H. and Saedodin, A. (1392). Choose the best scenario for improving water quality in the watershed using multi-criteria decision River- Gorgan, Golestan province. Journal of Soil Conservation, 20(3), 173-192.

[19]. Srinivasa, R., and Kumar, N. ( 2011). Classification of micro watersheds based on morphological characteristics. Hydro-environment Research 5: 101-109.

[20]. Talayi, S., Zehtabian, Gh. and Malekian, A. (1391). Force survey flooding and priority watersheds using , HEC-HMS model and compare with experimental model of Franco-Roider (Case study: Nazloochay watershed of West Azarbaijan). Journal of Environmental Researches, 3(1), 35-46.

[21]. Thakkar, A. and Dhiman, S.D. (2007). Morphometric analysis and prioritization ofMini Watershed in MOHR Watershed, Gujaratu sing RS and GISTechniques. Journal of the Indian society of Remote Sensing, 35(4), 321-329.

[22]. Yeh, C.H. and Deng, H. (2004). A Practical Approach to Fuzzy Utilities Comparison inFuzzy Multi-Criteria Analysis. International Journal of Approximate Reasoning, 35(2), 179-194.

نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری

اولویتبندی زیرحوزههای آبخیز جهت اقدامات آبخیزداری (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز دریان سمنان)

مراجع

مراجع

دوره 70، شماره 3
آذر 1396
صفحه 777-789

اولویتبندی زیرحوزههای آبخیز جهت اقدامات آبخیزداری (مطالعۀ موردی: حوزۀ آبخیز دریان سمنان)

مراجع

مراجع

دوره 70، شماره 3آذر 1396صفحه 777-789

دوره 70، شماره 3
آذر 1396
صفحه 777-789