نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل-سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی-ایران

2 استادیار پژوهشی بخش تحقیقات مرتع، مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور- سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی-ایران

چکیده

تغییرات پوشش گیاهی مراتع، پدیده­ای است که معمولاٌ در ترکیب و ساختار پوشش گیاهی در طول زمان رخ می­دهد، از طرف دیگر دخالت انسان نقش تأثیرگذاری در حفظ ثبات و یا تخریب آن ایفا می­نماید. با هدف مطالعۀ پویایی پوشش گیاهی مراتع در شرایط مدیریت بومی­، مراتع ییلاقی باغرو در استان اردبیل از سال 1387 تا 1391 مطالعه شد. در منطقۀ معرف عوامل مربوط به پوشش تاجی گیاهی، تراکم و فراوانی به تفکیک گونه­های اصلی و گروهی (فرم رویشی) در طول سه ترانسکت 500 متری با 30 پلات
(5/1× 5/1 متری)، طول ترانسکت­ها و ابعاد پلات­ها با توجه به شرایط پوشش گیاهی تعیین شد. ­همچنین رطوبت خاک سطح ریشه با استفاده از دستگاه TDR و کربن آلی سطح خاک اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد در طی دورۀ چهار سال در پوشش گندمیان چند ساله مانند Festuca ovina، Alopecurus aucheri، Bromus tomentellusو Koeleria caucasica تغییرات آن­ها تابع بارش‌های فصل رویش بود و بین سال­ها اختلاف معنی­دار وجود نداشت. گیاهان بوته­ای مانند Onobrychis cornuta و
Astragalus aureus تحت تأثیر نوسانات بارندگی سالیانه و رطوبت عمق خاک بوده و بین سال­های مطالعه اختلاف معنی­دار وجود داشت. فورب‌های چند ساله مانند Scorzonera radicosa ، Polygonum alpetre وVeronica orientalis  تابع بارش­های فصل رویش بود و در بین سال­ها اختلاف معنی­داری نشان داد. تغییرات کربن آلی خاک روندی کند و بطئی داشته است. بنابراین نتایج حاصل از پایش روند تغییرات سال به سال در پوشش گیاهی گونه­های اصلی، رطوبت خاک و نیز چگونگی وضعیت فرسایش خاک، راهنمای مناسبی برای تصحیح روش­های فعلی مدیریت مورد استفاده­ قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the vegetation dynamics of alpine rangelands under local management conditions (Case study: Baghroo summer rangelands in Ardebil province)

نویسندگان [English]

  • Jaber Sharifi 1
  • Amrali Shahmoradi 2

1 Forests and Rangeland Research Division, Agriculture and Natural Resources Research Center of Ardabil Province, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ardabil, Iran

2 Rangeland Research Division, Research Institute of Forests and Rangelands, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran

چکیده [English]

Vegetation changes rangelands, that usually occurs in the composition and structure of vegetation over time. On the other hand, human factors, especially rangeland management, play an important role in maintaining stability or degradation. The purpose of this study was to investigate the dynamics of vegetation under the local management was carried out from 2008 to 1391. To do this, main vegetative stepic regions of the factors related to crown cover, density and abundance were determined by multi-year and group species, during the three transects 500 m in 30 plots (5/1 × 5/1 meter) as well as soil moisture and organic carbon were measured. The results showed that a four-year period, In the vegetation of perennial grasses, such as Festuca ovina, Alopecurus aucheri, Bromus tomentellus and Koeleria caucasica their variation was due to rainfall in the growing season, there was no significant difference between study years. In shrub cover such as Onobrychis cornuta and Astragalus aureus were significantly different between years of study due to annual precipitation fluctuations and soil moisture moisture content. In perennial forbodies, such as Scorzonera radicosa, Polygonum alpetre and Veronica orientalis were affected by precipitation seasonal and there was a significant difference between years. Changes in soil organic carbon and the process is slow. Therefore the results of the survey year to year changes in vegetation,climate changes and soil moisture also how the soil erosion condition can as an appropriate guide for the correct current methods used for management of rangeland ecosystems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vegetation cover changes
  • Soil Organic Carbon
  • Growing Season
  • Baghroo rangelands
  • Ardabil Province