نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رضا امیدی پور ¹
• عطاالله ابراهیمی ²
• پژمان طهماسبی ²
• مرزبان فرامرزی ³

¹ دکترای مرتع‏داری، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

² دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران.

³ دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.

چکیده

پوشش و زیتوده گیاهی از مهم­ترین شاخص‎های اکوسیستم مرتعی بوده که برآورد صحیح آن­ها ضروری است. شاخص‏های گیاهی، ابزاری برای ارزیابی و پایش پوشش و زیتوده هستند که کارآیی آن­ها در مدیریت‏های مختلف بررسی نشده است. در تحقیق حاضر، تأثیر قرق بلندمدت (26 ساله) بر رابطۀ بین پوشش و زیتوده با شاخص‎های­گیاهی در منطقۀ حفاظت شدۀ سبزکوهِ چهارمحال‌وبختیاری با تصاویر ماهوارۀ‏ لندست-8 مورد ارزیابی قرار گرفت. پوشش و زیتوده­گیاهی، با 10 پلات 30*30 و در هر یک با استفاده از کوادرات‏های 2*2 مترمربعی (60 کوادرات) در خرداد 1395 ارزیابی شد. نتایج گویای تفاوت پوشش مناطق قرق و چرایی (به ترتیب 46 و 57 درصد) و زیتودۀ گیاهی (1011 و 1656 کیلوگرم در هکتار) به صورت معنی‌داری بود. رعایت فصل و شدت چرا و پتانسیل بالای تولید در منطقۀ چرایی و انباشت زیاد لاشبرگ، عدم تحریک­پذیری گیاهان و رقابت در مناطق قرق موجب بهبود درصد پوشش و زیتودۀ ­گیاهی در منطقۀ چرایی در مقایسه با قرق بودند. شاخص‎های گیاهی اصلاح کنندۀ اثر خاک در مناطق قرق و چرا برآورد بهتری از پوشش داشتند (به ترتیب 828/0TSAVI1= و 884/0PVI3=). همچنین شاخص PVI2 در هر دو منطقۀ قرق (726/0R²=) و چرایی (698/0R²=) برآورد بهتری از زیتوده داشت. برتری بیشتر شاخص‎های مذکور به دلیل اصلاح اثر خاک و اصلاح اثر گندمیان چندساله، در مناطق مورد بررسی بود. نتایج این تحقیق نشان داد که چرای دام موجب تغییر در ساختار گیاهی و ارتباطات شاخص‎های گیاهی با پوشش شده لذا حسب تغییرات ترکیب و ساختار گیاهی درمناطق مختلف چرایی لازم است از شاخص‎های متفاوتی استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

• اکوسیستم مرتعی
• مدیریت پوشش‏گیاهی
• سنجش از دور
• شاخص‌های پوشش گیاهی
• قرق بلند مدت
• سبزکوه

عنوان مقاله [English]

Grazing effects on the relationship between vegetation canopy cover and above-ground phytomass with vegetation indices in Sabzekouh region, Chaharmhal va Bakhtiari

نویسندگان [English]

• Reza Omidipour ¹
• Ataollah Ebrahimi ²
• Pejman Tahmasebi ²
• Marzban Faramarzi ³

¹ PhD of Range and Watershed Management, Faculties of Natural Resource and Earth Science, Shahrekord University, Shahrekord

² Associate Prof. Department of Rangeland and Watershed Management, Faculties of Natural Resources and Earth science, Shahrekord University, Shahrekord, Iran.

³ Associate Prof. Department of Rangeland and Watershed Management, Faculty of Agriculture, Ilam University, Ilam, Iran.

چکیده [English]

Vegetation canopy cover (VCC) and Above-Ground Phytomass (AGP) are the most important indicators of rangeland ecosystem’s structure and function, therefore their accurate evaluation and monitoring is vital for ecosystem welfare. Vegetation indices, are essential tools for assessing and monitoring VCC and AGP which have not been addressed under different managerial conditions, so far. In the present study, the effect of long-term grazing and enclosure (26-year) on the relationship between the VCC and AGP with vegetation indices were evaluated in the Sabzkouh protected area of Chaharmahal‌Va‌Bkhtiari province using Landsat-8 images. VCC and AGP were evaluated in both grazed and enclosed area by 10 plots of 30*30-m in each of which three quadrates of 2×2 square meters were applied (totally 60 quadrates) in the June, 2016. The results indicate significant differences between grazed and enclosed areas in terms of VCC (57% and 46 respectively) and AGP (with 1656 and 1011 kg per hectare, respectively).
The soil adjusted vegetation indices show a more significant prediction of VCC in enclosed and grazed areas (TSAVI1=0.828 and PVI3=0.884, respectively). The PVI2 index showed appropriate results for estimating AGP in both enclosed (R2=0.726) and grazed (R2=0.698) areas. The improved performance of these indies is mainly due to the adjustment of soil effects. Our results suggest that grazing caused a significant effect on the relationship between VCC and AGP with vegetation indices due to feasible changes in vegetation structure or composition. Therefore, using different indices is necessary to study and monitor different rangelands under management strategies.

کلیدواژه‌ها [English]

• Rangeland Ecosystem
• Vegetation management
• Remote sensing
• Vegetation index
• Long-term exclusion
• Sabzekouh