ایمان اسلامی؛ علی اکبر مهرابی؛ غلامرضا زهتابیان؛ محمدرضا اختصاصی؛ محمدعلی زارع چاهوکی
دوره 63، شماره 3 ، آذر 1389، ، صفحه 287-305
چکیده
استان یزد به دلیل پیشینه تاریخی و فرهنگی خود همواره از گذشته به داشتن مردمی پرتلاش و سختکوش معروف بوده است. تجلی مضاعف همت این مردم، در استحصال آب دیده میشود. در استان یزد پیشینه مباحثی چون سنجش و اندازهگیری آب، مالکیت و سهام آب کشاورزی به گذشتهای دور برمیگردد، که در طول زمان دستخوش تغییراتی در نوع و شکل آن شده است. هدف ...
بیشتر
استان یزد به دلیل پیشینه تاریخی و فرهنگی خود همواره از گذشته به داشتن مردمی پرتلاش و سختکوش معروف بوده است. تجلی مضاعف همت این مردم، در استحصال آب دیده میشود. در استان یزد پیشینه مباحثی چون سنجش و اندازهگیری آب، مالکیت و سهام آب کشاورزی به گذشتهای دور برمیگردد، که در طول زمان دستخوش تغییراتی در نوع و شکل آن شده است. هدف از این نوشتار، ضمن مروری کوتاه در گذشته تاریخی شیوه مدیریت و بهرهبرداری آب با محوریت میراب، بررسی سیر تحول مالکیت، تغییرات مدار آبیاری در گذر زمان و تغییرات قیمت آب میباشد. روش تحقیق از نوع تکنگاری (مونوگرافی) و مکان مورد تحقیق روستای چرخاب یزد میباشد. مدار آبیاری روستا در چهار مرحله تغییر یافته، تا شکل نهایی گردش آب از 16 روز به 21 روز و 20 ساعت در حال حاضر رسیده است. هماکنون 53 نفر حقابهدار از چاه موجود بهرهبرداری مینمایند. در این تحقیق با توجه به طبقهبندی صورتگرفته، کسانی که حقابه آنان در یک دور آبیاری کمتر از یک ساعت بود (خرده مالکان) بیشترین فراوانی را معادل 6/33 درصد را تشکیل دادند. نتایج بدست آمده نشان میدهد، با وجود تحولات اجتماعی صورت گرفته در عرصه توزیع حقابه بین بهرهبرداران، کماکان مالکان سعی میکنند تا همواره سهم بیشتری به خود اختصاص دهند و با کسب قدرت اجتماعی، نقش مهمی در جامعه روستایی ایفا نمایند. بررسی تغییرات 50 سالهی قیمت? جاری آب نشان میدهد، این قیمت از نرخ تورم عمومی جامعه، پیروی نکرده است. در این بررسی نرخ افزایش قیمت آب جاری (نرخ رشد)، 12/0 درصد بدست آمد.
سید محمود حسینی؛ محمدرضا اختصاصی؛ علیرضا شهریاری؛ حامد شفیعی
دوره 63، شماره 2 ، شهریور 1389، ، صفحه 165-18
چکیده
دشت سیستان بهطور عمده زیر تاثیر پدیده بیابانزایی ناشی از فرسایش بادی است به گونهای که اغلب راههای ارتباطی و فعالیتهای اقتصادی ـ اجتماعی مردم منطقه را با مشکل جدی روبرو کرده است. هدف از این بررسی تعیین وضعیت کنونی و ذاتی بیابانزایی در منطقه نیاتک سیستان با تاکید بر معیار فرسایش بادی می باشد. از آنجا که در روشMICD، معیار فرسایش ...
بیشتر
دشت سیستان بهطور عمده زیر تاثیر پدیده بیابانزایی ناشی از فرسایش بادی است به گونهای که اغلب راههای ارتباطی و فعالیتهای اقتصادی ـ اجتماعی مردم منطقه را با مشکل جدی روبرو کرده است. هدف از این بررسی تعیین وضعیت کنونی و ذاتی بیابانزایی در منطقه نیاتک سیستان با تاکید بر معیار فرسایش بادی می باشد. از آنجا که در روشMICD، معیار فرسایش بادی با شاخصهای مناسبتری تعریف شده است این روش گزینش شد. بر پایه این روش در آغاز نقشه واحدهای کاری یا رخسارههای همگن بیابانی در منطقه به عنوان نقشه پایه برای امتیازدهی شاخصهای مورد نظر تهیه شد. سپس در هر کدام از واحدهای همگن بیابانی برای دو وضعیت کنونی و آینده بیابانزایی، امتیاز شاخصهای تعریف شده تکمیل شد و در نهایت با جمع امتیازات مربوط به هر شاخص و بر پایه جداول مبنا، شدت بیابانزایی تعیین و آنگاه نقشههای مربوط به وضعیت کنونی و ذاتی یا بالقوه بیابانزایی در هر یک از کاربریها ترسیم شد. نتایج نشان داد که دراغلب نقاط شدت بیابانزایی بالقوه یا ذاتی در سه کلاس متوسط، زیاد و خیلی زیاد یا شدید قرار دارد در حالیکه وضعیت بالفعل بیابانزایی در سه کلاس کم، متوسط و زیاد قرار دارد. این تغییرات به خاطر اثرگذاریهای مثبتی است که به دنبال فعالیتهای کنترل فرسایش بادی در منطقه انجام شده است.