مهدی بشیری؛ سیده مائده کاوسی داودی
چکیده
فرسایش خاک بر سلامت آبخیزها اثر گذاشته و پیامدهای منفی متعددی بهدنبال دارد. مارن از سنگهای حساس به فرسایش است که به دلیل ویژگیهای فیزیکوشیمیایی خاص، استقرار پوشش در آنمشکل و لذا نیازمند مدیریت است. یکی از روشهای بهسازی خاک، فشردگی دینامیکی است که با دستگاههایی مانند غلتکها اعمال میشود. افزودن پوزولان نیز جهت ...
بیشتر
فرسایش خاک بر سلامت آبخیزها اثر گذاشته و پیامدهای منفی متعددی بهدنبال دارد. مارن از سنگهای حساس به فرسایش است که به دلیل ویژگیهای فیزیکوشیمیایی خاص، استقرار پوشش در آنمشکل و لذا نیازمند مدیریت است. یکی از روشهای بهسازی خاک، فشردگی دینامیکی است که با دستگاههایی مانند غلتکها اعمال میشود. افزودن پوزولان نیز جهت تغییر خصوصیات فیزیکی و مکانیکی خاک، از دیگر روشهای اصلاحی است،چرا که پوزولانها، در حضور آب به صورت مواد پایدار غیرحلال، از خود خاصیت گیرشی بروز میدهند. لذا در این پژوهش تلاش گردید تا نقش میزان فشردگی خاک (با غلتک استوانهای صاف به وزنهای 0، 20، 25، 30 و 35 کیلوگرم) و افزودن پوزولانهای طبیعی (به میزان 0، 50، 100، 150 و 200 گرم در مترمربع) از نوع پومیس تفتان بر تثبیت مارنها در منطقۀ اسلامقلعه خراسان رضوی ارزیابی شود. طرح آزمایشی در قالب فاکتوریل با سه تکرار و مجموعاً 75 پلات صحرایی 30 در30 سانتیمتری تحت بارشی 10 دقیقهای با شدت 8/0 میلیمتر در دقیقه و در شیب ۵/۱۵ درجه اجرا شد. نتایج تحلیل آماری در سطح اعتماد 95 درصد نشان داد که با در نظر گرفتن توأم سه متغیر رواناب، تولید و غلظت رسوب، اثرات اصلی تیمارهای فشردگی خاک و پوزولان معنادار (000/0sig.=) و اثر ترکیبی آنها غیرمعنادار (780/0sig.=) است. تیمار فشردگی خاک اثر معنیدار (000/0sig.=) و افزایشی بر تولید رواناب و رسوب دارد، اما اثر تیمار پوزولان بر رسوب کاهشی و معنیدار (000/0sig.=) بوده و بر رواناب اثر معنیداری ندارد (709/0sig.=). همچنین اثر ترکیبی دو تیمار بر متغیرهای رواناب، تولید و غلظت رسوب، غیرمعنیدار به دست آمد. لذا فشردگی خاک به دلیل تخریب سله سطحی و ساختمان مارنها مناسب نبوده اما با توجه به بهای پایین و در دسترس بودن پوزولانهای طبیعی، برای عملیات تثبیت مارنها به عنوان گزینهای اقتصادی و مناسب پیشنهاد میگردد.
محمد نهتانی؛ سادات فیض نیا؛ حسن احمدی؛ حمیدرضا پیروان
چکیده
لسها یکی از نهشتههای مهم کواترنری در شمال شرق ایراناند و از میزان فرسایش بالایی برخوردارند. تحقیق حاضر با استفاده از یک دستگاه شبیهساز بارانِ قابلِ حمل با پلات یک متر مربع با هدف تعیین عوامل مهم مؤثر بر رسوبزایی لسها در محدودة حوضة آبخیز گرگانرود انجام شد. برای تهیة نقشة واحدهای کاری، نقشههای کاربری اراضی، شیب، و اَشکال ...
بیشتر
لسها یکی از نهشتههای مهم کواترنری در شمال شرق ایراناند و از میزان فرسایش بالایی برخوردارند. تحقیق حاضر با استفاده از یک دستگاه شبیهساز بارانِ قابلِ حمل با پلات یک متر مربع با هدف تعیین عوامل مهم مؤثر بر رسوبزایی لسها در محدودة حوضة آبخیز گرگانرود انجام شد. برای تهیة نقشة واحدهای کاری، نقشههای کاربری اراضی، شیب، و اَشکال فرسایش با استفاده از امکانات GIS تلفیق شد. سپس، در مجموع، طی 69 آزمایش در 23 واحد کاری با شبیهساز باران میزان رواناب و رسوب بهدستآمده اندازهگیری شد. برای تعیین خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و نوع کانی رسی و وزن مخصوص ظاهری در مجاورت هر پلات از مواد سطحی نمونهبرداری شد. در محل استقرار شبیهساز باران جدول اطلاعات توصیفیـ شاملِ مختصات جغرافیایی، درصد شیب، ارتفاع، عمق افق Aـ و دیگر اطلاعات ضروری تکمیل شد. برای تعیین ارتباط منطقی میان متغیرهای مختلفْ از همبستگی و تحلیل رگرسیون استفاده شد. هرچند بهنظر میرسید عوامل بسیاری در تولید رواناب و رسوب در لسها مؤثرند، نتایج نشان داد شمارِ معدودی عامل کلیدی در این منطقه نقش تعیینکنندهتری دارند؛ به طوری که شیبْ مهمترین عاملِ کنترل میزان رسوبزایی در لسهاست و پس از آن میزان سیلت نمونه قرار دارد. نتایج رگرسیون چندگانه مدلی ایجاد کرد که 80 درصد تغییرات رسوب را مشخص میکند. در مدل بهدستآمده شیب، میزان سیلت، و ظرفیت تبادل کاتیونی ارتباطی مثبت و میزان کاتیون کلسیم ارتباطی منفی با میزان رسوبزایی دارد.
شفق رستگار؛ حسین بارانی؛ علی دریجانی؛ واحدبردی شیخ؛ جمشید قربانی؛ محمد قربانی
چکیده
پوشش گیاهی، یکی از مهمترین عوامل کنترلکنندة فرسایش است و نقش مهمی در جلوگیری از هدررفت خاک دارد. از این رو، در این تحقیق، برای شناخت بهتر نقش پوشش گیاهی در برآورد میزان هدررفت خاک و رسوب در برخی واحدهای سنگی مراتع ییلاقی حوضة نوررود در استان مازندران از یک بارانساز قابل حمل در صحرا استفاده شد. با این هدف، از بین واحدهای سنگی منطقه، ...
بیشتر
پوشش گیاهی، یکی از مهمترین عوامل کنترلکنندة فرسایش است و نقش مهمی در جلوگیری از هدررفت خاک دارد. از این رو، در این تحقیق، برای شناخت بهتر نقش پوشش گیاهی در برآورد میزان هدررفت خاک و رسوب در برخی واحدهای سنگی مراتع ییلاقی حوضة نوررود در استان مازندران از یک بارانساز قابل حمل در صحرا استفاده شد. با این هدف، از بین واحدهای سنگی منطقه، سنگ آهک دولومیتی سازند لار، ترکیبات ماسهسنگ میکایی، ماسهسنگ رسی، و شیل همراه با رگههای زغال سنگ سازند شمشک و ترکیبات توف سبز، شیل توفی، و شیل خاکستری تیره تا سبز همراه با سنگهای آتشفشانی سازند کرج به ترتیب با مقاومتهای بالا، کم، و متوسط نسبت به فرسایش انتخاب گردیدند. در هر واحد سنگی نیز سه تراکم پوششی ضعیف، متوسط، و خوب شناسایی شد. در هر کدام از تراکمهای پوششی، 3 تکرار با فواصل یک متر از هم مستقر گردید. در هر بار ایجاد بارندگی مصنوعی، ویژگیهای سطحی پلاتها از نظر پوشش حفاظتی سطح خاک و مقادیر رواناب و رسوب اندازهگیری شد. با استناد به نتایج بهدستآمده، حجم و وزن رسوب در تراکم پوششی ضعیف واحدهای سنگی با ترکیبات ماسهسنگی سازند شمشک بیش از واحد سنگی با ترکیبات توف، شیل همراه با سنگهای آتشفشانی سازند کرج و سنگ آهک دولومیتی لار مشاهده شد. همچنین، رابطة عکس و قوی بین افزایش تراکم پوشش گیاهی و حجم رواناب و رسوب وجود داشت که نشاندهندة تأثیر متقابل تراکم پوشش گیاهی و مقادیر تولید رواناب و رسوب است.
